De Geo bovenbouw havo 5e editie Systeem Aarde leeropdrachtenboek
Een samenvatting van het boek de Geo Systeem Aarde voor 4/5 Havo. De samenvatting bevat H2 (= Afbraak en opbouw van het landschap) met de bronnen vanuit het boek. Succes met leren!
Aardrijkskunde De Geo Aarde
Systeem aarde 4/5 havo
H2 Afbraak en opbouw van het landschap
Paragraaf 2.1 Systeem aarde
Systeem aarde
De aarde is opgebouwd uit vier aparte ‘sferen’:
Atmosfeer (lucht)
Lithosfeer (vast gesteente)
Hydrosfeer (water)
Biosfeer (leven)
De sferen beïnvloeden elkaar met als
motor: energie van de zon.
Beïnvloeding van lithosfeer,
atmosfeer, hydrosfeer en biosfeer te
zien in twee belangrijke kringlopen:
Gesteentekringloop
Hydrologische kringloop
Gesteentekringloop
Alle vaste stofen in aardkorst en bovenste deel aardmantel heten gesteenten. Deze horen bij cyclus
van afraak en omvorming door geologische processen = gesteentekringloop.
Drie soorten gesteente:
Stollingsgesteenten
‒ Afgekoeld magma
‒ Ongeveer 95% van aardkorst
‒ Voorbeelden: basalt en graniet
Sedimentgesteenten
- Afzetngen aangevoerd door lucht, water of ijs
- Voorbeelden: kalksteen en zandsteen
Metamorfe gesteenten
- Verandering (metamorfose) van stollings- of
sedimentgesteenten door druk en/of verhoogde
temperatuur
- Voorbeelden: marmer en leisteen
, Hydrologische kringloop
Cyclus van neerslag, verdamping, condensate en
transport van water.
● Evaporate (verdamping vanaf open
water) + transpirate (verdamping vanuit
huidmondjes planten) = Evapotranspiratie
Paragraaf 2.2 Exogene processen
aan het aardoppervlak
Verwering
Verwering is uiteenvallen van hard gesteente
onder invloed van weer en planten.
Twee soorten verwering:
Mechanische verwering
Chemische verwering Hydrologische kringloop
Mechanische verwering
Bij mechanische verwering (fysische verwering) valt gesteente uiteen, zonder dat de scheikundige
samenstelling verandert.
Meest bekende vormen:
Vorstverwering
Verwering door temperatuurwisselingen
Uiteenvallen van gesteenten door plantenwortels
Chemische verwering
Bij chemische verwering valt gesteente uiteen en verandert scheikundige samenstelling.
Meest bekende vorm:
● Oplossen van kalksteen door zuur grond- of regenwater
Factoren die de verwering bepalen
Niet elk gesteente verweert op dezelfde
manier. Van invloed zijn:
● Klimaat
● Aard van gesteente
● Aanwezigheid van dekkende
bodemlaag
● Tijd
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller GPMEXAMENS. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.73. You're not tied to anything after your purchase.
