Complete en duidelijke samenvatting van hoofdstuk 8 uit pedagogisch didactisch begeleiden. Geen stukken tekst overgeslagen uit het boek, alles wat je moet weten voor de tentamens staat er in.
Hoofdstuk 8 Didactische vormgeving
Didactiek is de kunst van het onderwijzen: hoe geef je het onderwijsleerproces
zodanig vorm dat kinderen nieuwe vaardigheden en kennis opdoen? Welke
didactische vorm je kiest, hangt af van de situatie, de kinderen, de leerstof en de
visie op onderwijs.
8.1 Drie niveaus van didactische vormgeving
Hoe kun je ervoor zorgen dat alle kinderen niet alleen met plezier naar school gaan,
maar dat ze ook veel leren? Dit doe je met behulp van de didactische vormgeving. Je
kunt hierin drie niveaus onderscheiden:
1. Het didactische concept: Het didactisch concept gaat over het onderwijs in
zijn totaliteit, voor zover die betrekking heeft op leren: hoe wordt er op school
lesgegeven? Het didactisch concept kan betrekking hebben op het onderwijs
in zijn totaliteit, op een bepaald vakgebied of op een bepaalde leeftijdsgroep.
2. Het didactische model: Het didactische model laat zien hoe de
onderwijsleersituatie is opgebouwd: welke stappen neem je? Het didactisch
model geeft je houvast bij het ontwerpen en uitvoeren van een willekeurige
leeractiviteit.
- Model van directe instructie: Hierbij begin je met een terugblik op wat
kinderen hebben geleerd en daarna introduceer je het nieuwe
onderwerp.
- Vaardighedenmodel: Hierbij doe je voor hoe het moet, je doet het
daarna samen nog een keer en de kinderen doen het daarna na. Denk
hierbij aan het strikken van veters.
- Z-zz-z-zz-model: In tegenstelling tot de vorige modellen staat bij dit
model het kind centraal. De ‘z’ staat voor ‘zaak’ en ‘zelf’.
3. De didactische werkvormen: Wanneer je het gekozen didactische model
vervolgens concreet uit gaat werken doe je dit met didactische werkvormen:
Wat ga jij precies doen en wat gaan de kinderen doen? Denk hierbij aan
individuele opdrachten of juist samenwerken.
8.2 Didactisch analysemodel van Van Gelder
Een didactisch model dat in verschillende varianten veel wordt gebruikt in
onderwijsleersituaties is het didactische analysemodel van de onderwijskundige Leon
van Gelder. In het didactisch model komen de volgende stappen voor:
1. Doel: Je begint bij het doel: wat wil je dat het kind leert? Wanneer je je doel
hebt vastgesteld kun je het ook makkelijker controleren na de les of je het doel
behaald hebt.
2. Beginsituatie: Wanneer de beginsituatie van de kinderen bekend is kun je je
les daarop aanpassen. Hierdoor zullen de kinderen het leuker vinden om te
doen, omdat het onderwerp ze waarschijnlijk boeit en op hun niveau is.
- Samenhang: Het doel en de beginsituatie hangen met elkaar samen.
Om een doel te kunnen kiezen, moet je de beginsituatie kennen: de
, activiteit moet aansluiten bij wat de kinderen al kennen en kunnen, iets
herkenbaar én iets nieuws hebben.
- Verschillen: Voor de beginsituatie zul je merken dat er veel verschillen
in de klas zijn met betrekking tot de voorkennis, intelligentie en
leertempo, etc. Als je weet hoe een kind in elkaar zit kun je je
begeleiding er beter op aanpassen.
- Informatiebron: De informatie over elk kind kun je globaal verdelen in
de sociaal-culturele achtergrond, de interesses, het ontwikkelingsniveau
en de leervorderingen. Veel informatie kun je achterhalen door gewoon
met het kind te praten.
- Onderwijsleersituatie: De onderwijsleersituatie gaat over hoe de kinderen
het doel gaan bereiken. Op. Basis van het doel en de beginsituatie maak je
hiervoor een plan. Daarin werk je de volgende aspecten uit:
o De leerinhoud: wat is de leerstof en ben je hier al vertrouwd mee? Deze
inhoud kun je heel breed zien: natuurkunde, maar ook drijven en
zinken.
o Werkvorm: didactische werkvormen zijn activiteiten die je binnen de
onderwijsleersituatie inzet om kinderen doelgericht te laten leren. Er
bestaan ontzettend veel werkvormen: boek voorlezen, zelfstandig aan
een opdracht werken, een muurkrant maken, etc.
o Groeperingsvorm: afhankelijk van de werkvorm werk je met de hele
groep, een deel van de groep of werken de kinderen zelfstandig.
o Onderwijs- en leermiddelen: het gaat hierbij om de materialen die je
gebruikt bij het geven van een les: werkboeken, spelmateriaal, etc
- Evaluatie: is de leersituatie succesvol geweest? Hebben de kinderen geleerd
wat ze moesten leren? Je kunt de evaluatie in verschillende vormen
vastleggen, namelijk:
o Cijfers: de vorderingen van de leerlingen goed bijhouden d.m.v. cijfers
zodat je kan kijken of ze wat hebben geleerd.
o Toetsen: een toets kan laten zien of het kind de leerstof beheerst en
waar nog extra aandacht nodig is.
o Eindtoets: dit is de CITO-toets. De uitslag van deze toets bepaald welk
niveau onderwijs je gaat volgen na de basisschool.
o Tests: een test gaat vaak niet over wat het kind heeft geleerd, maar
meer over de motivatie en intelligentie van het kind. Bij een test is altijd
een deskundige betrokken, bijvoorbeeld een psychologe.
o Rapporten: hierin staan de vorderingen van een kind, dit wordt ook wel
een werkverslag genoemd.
o Klassenstaat: dit is een registratieformulier dat een overzicht geeft van
de toets resultaten van de kinderen in de groep.
o Leerlingvolgsysteem: in dit overzicht houdt de school vanaf groep 1 – 8
de desbetreffende leerling in de gaten en kijk of hij/zij voldoet aan de
doelen die de school wilt bereiken.
o Leerlingdossier: hierin staan bijvoorbeeld extra aantekeningen van een
leerling en aantekeningen die bij teambesprekingen zijn gemaakt.
o Portfolio: hierin staat het werk van de kinderen zelf.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lhstreppel. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.73. You're not tied to anything after your purchase.
