Volledige samenvatting tentamenstof behandeling en interventie !
6 keer bekeken 1 keer verkocht
Vak
Behandeling (200300085)
Instelling
Universiteit Utrecht (UU)
Boek
Methoden en technieken van gedragstherapie bij kinderen en jeugdigen
Deze samenvatting bevat ALLE stof voor het behandeling en interventie tentamen van 2024. De verplichte nederlandse literatuur van: tak, de bruyn, beroepsvereniging 2017, cladder, ruijssenaars, tijms, tol, veerman, beroepsvereniging 2022, bodden, kindermans, van yperen, de kok en leijten. Daarnaast ...
(Beroepsvereniging van Professionals in Sociaal Werk, Nederlands
Instituut van Psychologen, Nederlandse vereniging van pedagogen
en onderwijskundigen)
Richtlijn ADHD
Hoofdstuk 4: interventies
De behandeling van ADHD bestaat uit:
- Psychoeducatie
In psycho-educatie wordt informatie over ADHD en de behandelmogelijkheden gegeven.
Onderwerpen die aan bod moeten komen zijn:
o Wat is ADHD? Hoe ‘werkt’ de DSM-5? Wat zijn de criteria voor ADHD in de DSM-5?
o ADHD is geen verklarende, maar een beschrijvende diagnose.
o Het onderscheid tussen lichte, matige en ernstige ADHD en de consequenties die dit
heeft voor het behandelbeleid.
o De stand van zaken in het onderzoek naar oorzaken van ADHD.
o Hoe vaak en hoe veel ADHD voor komt.
o Veel voorkomende bijkomende problemen en klachten (comorbiditeit).
o Beloop en prognose.
o Gevolgen van ADHD voor het functioneren thuis en op school en eventuele andere
settings.
o Wat zijn de behandelmogelijkheden en wat weten we over de effectiviteit?
- Psychosociale interventies
o Ouder- en ouder-kind interventies
▪ Oudertraining: eerste keus bij kinderen jonger dan 6 jaar. In een oudertraining
leren ouders gedragstherapeutische vaardigheden die zij in de opvoeding van
hun kind met ADHD kunnen toepassen. In de meeste programma’s leren
ouders de antecedenten en gevolgen van gedrag te herkennen en
beïnvloeden, en probleemgedrag te monitoren. Ouders leren bijvoorbeeld
hoe ze gewenst gedrag bij hun kind uit kunnen lokken door middel van
structuur en goede instructies, en hoe ze gewenst gedrag kunnen versterken
door het geven van complimenten, positieve aandacht en beloningen. Ook
leren ze hoe ze ongewenst gedrag kunnen verminderen, bijvoorbeeld door
het te negeren, een time-out te geven en andere, niet-fysieke,
disciplineringsmaatregelen.
▪ Gezinsinterventies: interventies die zich expliciet op het hele gezin richten.
Deze gezinsinterventies zijn niet specifiek voor de doelgroep jeugdigen met
ADHD ontwikkeld, maar veelal voor multiprobleemgezinnen of voor de
bredere groep jeugdigen met gedragsproblemen. Voor jongeren waarbij naast
ADHD sprake is van ernstige gedragsproblemen, agressie, verslaving, of ander
grensoverschrijdend gedrag, zijn diverse systeeminterventies ontwikkeld en
onderzocht, zoals Relationele gezinstherapie (RGT), Multi Dimensionele
Familie Therapie (MDFT) en Multi Systeem Therapie (MST).
o School- en leerkrachtinterventies: het trainen van leerkrachten
(leerkrachtinterventies) gericht op het verbeteren van de werkhouding en het
taakgerichte gedrag van de jeugdige en op het terugdringen van storend gedrag van
de jeugdige. Een effectieve leerkrachtinterventie is gericht op het verminderen van
ADHD-symptomen en van het aan ADHD gerelateerde gedrag.
, o Interventies voor de jeugdige zelf:
▪ Cognitieve gedragstherapie gericht op impulscontrole en zelfregulatie:
meestal in de vorm van een groepsbehandeling - gericht op het versterken
van impulscontrole en zelfregulatievaardigheden (zoals stoppen en nadenken,
probleemoplossingsvaardigheden leren gebruiken, doelen formuleren, eigen
gedrag monitoren en zelfbekrachtiging), het verbeteren van sociale
vaardigheden en op het leren plannen en organiseren van huis- en
schoolwerk. Deze cognitief gedragstherapeutische programma’s zijn er al voor
jeugdigen met ADHD vanaf zes jaar, maar de meerderheid wordt ingezet bij
jeugdigen van acht jaar en ouder.
▪ Sociale vaardigheidstraining: Sociale vaardigheden kun je leren. Ze variëren
van sociaal-communicatieve vaardigheden als het maken van adequaat
oogcontact, het reguleren van het stemvolume en het aannemen van de
juiste lichaamshouding, tot meer complexe sociale vaardigheden als luisteren,
complimenten geven aan anderen, onderhandelen, samenwerken in een
team, wachten op je beurt, ruzies oplossen, reageren op pesten en assertief
zijn.
▪ Planning- en organisatietrainingen: Jeugdigen met ADHD hebben vaak veel
moeite om hun schoolspullen en huiswerk te organiseren en te plannen. Dit
heeft een negatief effect op hun schoolfunctioneren en hun schoolprestaties.
Behandelprogramma’s waarin jeugdigen met ADHD leren plannen en
organiseren kunnen het schoolfunctioneren van de jeugdige met ADHD
verbeteren.
▪ Combinatiebehandeling (jeugdige met ouders en/of school; ouders en
school): Voor jongeren met ADHD is een combinatiebehandeling
(multimodaal) meestal het meest aangewezen. Dit betekent een
geïntegreerde behandeling gericht op de thuissituatie én de schoolsituatie.
Daarnaast zullen ook interventies gericht op de jeugdige zelf worden ingezet,
bijvoorbeeld een interventie om sociale vaardigheden of plannings- en
organisatievaardigheden aan te leren.
▪ Residentiele interventies: het dagelijks opvoedend handelen op de leefgroep
van belang. Daarnaast moet de jeugdprofessional interventies inzetten die
specifiek gericht zijn op het aanpakken van de ADHD. De eerder besproken
interventies kunnen daarbij worden ingezet.
o Overige interventies:
▪ (neuro)cognitieve interventies
▪ Neurofeedback
▪ Cognitieve trainingen
▪ Dieetinterventies
▪ Mindfulnesstraining
▪ Psychomotorische- en speltherapie
- Medicatie
Bij een ernstige vorm van ADHD bij jeugdigen met ADHD ouder dan zes jaar, wordt vaak
medicatie voorgeschreven. De jeugdprofessional kan een ondersteunende rol spelen in de
medicamenteuze behandeling.
Hoofdstuk 5: het pedagogisch klimaat op school en in de behandelgroep
Een voorspelbare en stimulerende (groeps)omgeving
- Een positief opvoedingsklimaat = een omgeving waarin een jeugdige zich veilig en vertrouwd
voelt, goed wordt verzorgd en waarin er sprake is van de mogelijkheid tot zelfontplooiing en
, het aanleren van nieuwe vaardigheden. In een positief opvoedingsklimaat wordt rekening
gehouden met de zorgen, eigenaardigheden, spanningen en het plezier van individuele
jeugdigen.
- Gedragsbeïnvloeding = Gedrag kan effectief worden veranderd door gebruik te maken van
technieken die gebaseerd zijn op de zogeheten leertheorie. Deze theorie gaat ervan uit dat
gedrag wordt beïnvloed door wat eraan voorafgaat (antecedenten: bijvoorbeeld de mate van
structuur, de regels die gehanteerd worden en de wijze waarop instructies gegeven worden)
en door wat erop volgt (consequenties: bijvoorbeeld een positieve of negatieve reactie van de
beroepsopvoeder). Voor beroepsopvoeders is het van belang dat zij kennis hebben van
opvoedingstechnieken waarmee zij de antecedenten en consequenties van gedrag kunnen
veranderen, om daarmee het gedrag van de jeugdige ten goede te beïnvloeden.
o Antecedenten van gedrag beïnvloeden: Het is belangrijk om situaties die aan gedrag
voorafgaan zó in te richten dat de jeugdige de kans krijgt om succeservaringen op te
doen en gewenst gedrag te vertonen.
o Consequenties van gedrag beïnvloeden: Reacties en gevolgen op gedrag, die voor de
jeugdige positief zijn, noemen we ook wel bekrachtiging. Bekrachtiging is één van de
effectiefste opvoedingstechnieken. Wanneer (gewenst of ongewenst) gedrag
bekrachtigd wordt, neemt de kans toe dat het zich vaker voor zal doen. Jeugdigen
zullen dus vaker gewenst gedrag vertonen als dat gedrag regelmatig bekrachtigd
wordt, maar ongewenst gedrag zal ook toenemen als dit (ongemerkt of onbedoeld)
bekrachtigd wordt. Daarnaast kan bekrachtiging bijdragen aan de ontwikkeling van
een positief zelfbeeld.
▪ Sociale bekrachtiging: complimenten
▪ Bekrachtiging met activiteiten: leuke en prettige activiteiten inzetten
▪ Materiele bekrachtiging: iets lekkers, stickers, punten etc.
Samenwerking tussen ouders en beroepsopvoeders:
De ouders van de jeugdige moeten tijdig, frequent en consequent en in iedere fase betrokken worden,
tenzij dit echt niet mogelijk is. Zowel diagnostische bevindingen als zaken die in het onderwijs of
tijdens een behandeling naar voren komen, verdienen als eerste de aandacht van de ouders, ook in
situaties waarin de zorg (tijdelijk) van ouders is overgenomen.
Voor zowel ouders als jeugdigen is het van groot belang dat de communicatie met jeugdprofessionals
niet beperkt wordt tot het bespreken van problemen en stagnaties, maar ook gaat over zaken die
goed gaan en positieve ontwikkelingen. Wanneer de communicatie beperkt wordt tot de momenten
waarop problemen zich voordoen, zal de jeugdige (en soms ook de ouders) de communicatie gaan
vermijden. ‘Geen bericht, goed bericht’ is dus niet de juiste strategie, frequent contact met ouders en
jeugdige over wat wel en niet goed gaat is noodzakelijk.
Samenwerking tussen school en jeugdprofessionals:
De samenwerking tussen jeugdprofessionals, school en ouders is in verschillende fasen van de zorg bij
thuiszitters belangrijk: de onderzoeksfase, het opstellen van een plan, de uitvoering ervan en de
evaluatie van de hulp. De jeugdprofessional verzamelt in overleg met en met schriftelijke toestemming
van de ouders (en afhankelijk van de leeftijd van de jeugdige ook van de jeugdige), informatie over het
gedrag en de leerprestaties van de jeugdige op school. Hij kijkt naar risicofactoren, analyseert deze
samen met school, ouders en jeugdige, en inventariseert met alle betrokkenen de mogelijkheden voor
verandering. Dit leidt tot een gezamenlijk plan om de jeugdige vaardigheden aan te leren die bijdragen
aan het (weer) naar school gaan en naar school blijven gaan.
Jeugdprofessionals die (tijdelijk of deels) de dagelijkse zorg van ouders overnemen, hebben een
belangrijke taak in de ondersteuning van jeugdigen bij het volgen van onderwijs en het onderhouden
van contact met school. Daarbij geldt het principe ‘één systeem, één plan, één regisseur'. Dit betekent
, dat jeugdprofessionals, ouders, jeugdige en school samenwerken, vanuit één dossier, aan een
gezamenlijk ondersteuningsplan.
Ondersteuningsstructuren in en om de school:
- Multidisciplinair overleg
- Schoolmaatschappelijk werk
- Regulier onderwijs met ambulante begeleiding of speciaal onderwijs
- Onderwijsconsulent
- Reboundvoorzieningen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper dillepoelen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor $10.17. Je zit daarna nergens aan vast.
