1 Empirical Legal Studies (ELS) is gericht op de verzameling van empirische feiten. Bijleveld
onderscheidt in dit verband drie pijlers van empirisch-juridisch onderzoek die de effectiviteit van
het recht beogen te bevorderen. Middels empirisch-juridisch onderzoek worden aanbevelingen
gedaan ten aanzien van de bedoelde en onbedoelde effecten van het recht in de praktijk. 1 Door de
effecten van het recht als uitgangspunt te nemen, kan de wetgever ex ante, en dus vooraf,
beslissingen nemen over hoe het recht kan worden verbeterd om de beoogde doelstellingen
daarvan te bereiken. Dit argument benadrukt dat een empirische oriëntatie in het juridische
onderzoek leidt tot een meer resultaatgerichte benadering van het recht ten goede van de
effectiviteit.
Een tegenargument voor de toenemende mate van gebruik van empirisch-juridisch onderzoek kan
worden gevonden in de benadering van Van Klink & Poort. Zij beschrijven dat het uitsluitend of in
overwegende mate gebruiken van empirisch-juridisch onderzoek leidt tot resultaten die vaak niet
overeenstemmen met de feiten en kan leiden tot de verwaarlozing van belangrijke normatieve
overwegingen die aan het recht ten grondslag liggen. Empirisch-juridisch onderzoek is volgens de
auteurs immers slechts bruikbaar wanneer zij een juridische waardering hebben gekregen. 2 ELS
biedt een dergelijk normatief kader niet. Dit betekent dat slechts het verzamelen van empirische
gegevens niet kan leiden tot normatieve conclusies over de juistheid en wenselijkheid van het
geldende recht. Het gebrek aan een eenduidig normatieve richtlijn kan derhalve leiden tot
uiteenlopende interpretaties van het recht en resulteert in problemen ten aanzien van de
rechtszekerheid.
2a Zowel Bart Jan Van Ettenkoven als Ashley Terlouw erkennen het idee van heteronome
rechtsvinding, waarbij de rechtspraak een beroep doet op het geschreven recht. Van Ettekoven
benadrukt het belang van maatwerk in de vorm van het maken van een belangenafweging, mits de
wetgever voorziet in deze mogelijkheid. 3 Alhoewel Terlouw de noodzaak om individuele gevallen op
hun eigen merites te beoordelen onderstreept, biedt de wetgever middels algemene regels hier
voldoende basis voor. Het is juist aan rechters en uitvoerders om deze toe te passen op het
individuele geval.4 De opvattingen van Van Ettekoven over rechtsvinding lijken daarom grotendeels
verenigbaar met die van Terlouw. Hij zou de analyse van Terlouw dan ook grotendeels positief
beoordelen.
2b Lucas van den Berge zou de analyse van Ashley Terlouw kritisch beoordelen, omdat hun
opvattingen ten aanzien van rechtsvinding enigszins van elkaar lijken af te wijken. De opvatting
van Van den Berge ten aanzien van rechtsvinding gaat uit van het toekennen van meer autonomie
aan de rechter. Deze autonome beslissingsbevoegdheid houdt in dat de rechter in uitzonderlijke
gevallen buiten de grenzen van de wet mag treden, mits deze afwijkingen worden gemotiveerd met
behulp van de onderliggende rechtsbeginselen. 5 De benadering van Terlouw, waaruit volgt dat de
rechter is aangewezen om maatwerk te bieden in individuele gevallen, sluit hier enigszins bij aan. 6
Beide auteurs erkennen immers dat er situaties zijn waarin de wet niet voorziet of waarin een
strikte toepassing daarvan moet wijken in het belang van de gelijkheid of rechtvaardigheid.
Desalniettemin benadrukt Van den Berge dat de rechter contra legem-beslissingen mag nemen
indien de rechtvaardigheid hierom vraagt, terwijl Terlouw meer ziet in de mogelijkheid om
maatwerk toe te passen binnen de bestaande regels. De opvattingen over rechtsvinding zijn
derhalve deels verenigbaar, maar een nuance kan worden herkend in de mate van autonomie die
aan de rechter wordt toegekend met betrekking tot de mogelijkheid om af te wijken van de wet.
_____
1
Bijleveld, syllabus, p. 61-62.
2
Van Klink & Poort 2913, p. 264.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller samanthamirellaberardi. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.56. You're not tied to anything after your purchase.