Hoofdstuk 11: Politiek
§11.1: Context Prinsjesdag
Een politieke institutie is het complex van min of meer geformaliseerde regels die
het gedrag van mensen en hun onderlinge relaties rond politieke machtsuitoefening
en besluitvorming reguleren. Prinsjesdag is een politieke institutie in Nederland. Dit
komt doordat er allerlei regels gelden over het gedrag van actoren bij Prinsjesdag.
Een langdurig proces van staatsvorming heeft er onder andere voor gezorgd dat
ons staatshoofd de Troonrede voorleest en de politici reageren erop. Dit zijn allemaal
gedragsuitingen volgens een vaste volgorde. Niet alleen Prinsjesdag zelf is een
institutie, maar het hele traject wat eraan vooraf gaat ook. Denk hierbij aan alle
overleggen tussen politieke partijen, de vakbonden van werknemers en de
werkgeversorganisaties.
De Algemene Beschouwingen is ook een politieke institutie. Verder kun je het
kernconcept ideologie hier ook nog in herkennen. De partijen debatteren over de
plannen van het kabinet. Dit gebeurt vanuit hun overtuiging, hun idee over hoe de
ideale samenleving eruit ziet.
Elke politieke partij heeft andere ideeën over de meest wenselijke maatschappelijke
en politieke verhoudingen.
Bij de beschouwingen hebben niet alle politieke partijen evenveel macht. Dit is
afhankelijk van het aantal zetels die de partijen hebben in de Tweede Kamer.
§11.2: Ideologie
Er zijn verschillende dimensies waarop standpunten zijn in te delen:
- Links of rechts: dit gaat over hoeveel de overheid zich moet bemoeien met de
economie.
- Progressief of conservatief: dit gaat over de vraag hoeveel vrijheid mensen
hebben in ethische kwesties. Progressief is verandering wensend en
conservatief is erg behoudend.
- Nationalisme of internationalisme: dit gaat over de rol van een land, meer het
binnenland of het buitenland.
- Materialisme of postmaterialisme: dit gaat over het verschil tussen mensen die
meer gericht zijn op tastbare zaken rondom economie en defensie en anderen die
milieu en sociaal onrecht bestrijden belangrijker vinden.
Links: vooral progressief, internationalisme en postmaterialisme
Rechts: vooral conservatief, nationalisme en materialisme
Bij een ideologie hangen standpunten over de maatschappij samen, omdat er een
geheel van beginselen en denkbeelden aan ten grondslag ligt. Dat geheel gaat dan
over de ideale samenleving. De beginselen van ideologieën gaan over drie
onderwerpen in de samenleving:
1. Politiek
2. Economie
3. Cultuur
, Ideologieën op een links-rechtsverdeling
Communism Socialisme Liberalism Conservatism Fascisme
e e e
Links Midden Rechts
In deze verdeling is te zien dat er twee extreme ideologieën zijn, namelijk het
communisme en het fascisme. Dit betekent dat deze ideologieën gebruik willen
maken van maatregelen die buiten de wettelijke kaders vallen, zoals geweld.
De uitgangspunten van deze ideologieën zijn:
- Communisme: gelijkheid (met maatregelen die buiten de wettelijke kaders
vallen). Deze ideologie is extreem-links.
- Socialisme: gelijkheid.
- Liberalisme: voorstander van vrijheid voor burgers.
- Conservatisme: hechten waarde aan tradities en vrijheid.
- Fascisme: vinden dat er maar ruimte is voor één cultuur (maken ook gebruik
van maatregelen die buiten de wettelijke kaders vallen). Deze ideologie is
extreem-rechts.
confessionalisme
De drie ideologieën in de Nederlandse politiek
Socialisme/sociaaldemocratie Liberalisme
Hierbij zijn de belangrijkste uitgangspunten:
-
Links Midden Rechts
Socialisme/sociaaldemocratie: gelijkwaardigheid en een sturende rol van de
overheid om dit te kunnen realiseren. Denk hierbij aan de PvdA, SP, GroenLinks,
Partij voor de Dieren, 50Plus en Denk
- Liberalisme: individuele rechten en vrijheden. Denk hierbij aan D66 en VVD.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller linnrietjens. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.82. You're not tied to anything after your purchase.