De ongelijkheid van kansen in het Nederlandse onderwijssysteem is sinds het begin van de coronacrisis meer zichtbaar geworden. Eerdere empirische onderzoeken richtten zich slechts op één of enkele dimensies van de ongelijkheid van kansen, waardoor het algehele beeld nog steeds niet duidelijk is. ...
Kansenongelijkheid in het
voortgezet onderwijs
De samenhang tussen etnische afkomst, gezinswelvaart, ouderlijke steun en gender met
schoolniveau
Naam: Lauraine Akkerman (67518154)
Woorden: 7964
, Abstract
Inequality of opportunity in the Dutch education system has been more visible since the
beginning of the corona crisis. Previous empirical research focused only on one or few
dimensions of inequality of opportunity, therefore the overall view is still not clear. Thereby
the problem can not be sufficiently addressed. Hence the main question is: ‘To what extent
are the factors ethnic origin, family prosperity, parental support and gender related to
inequality of opportunity in secondary education in the Netherlands?'
The data used in this study was collected from the 2017 study of Health behaviour in
School-aged children (HBSC) in the Netherlands. A questionnaire was presented to
secondary school students. To measure equal opportunities, the relationship between these
factors and the school level was examined. The results of the multinomial logistic regression
analysis showed that gender is not related to the school level of a student. Students with a
Turkish, Moroccan and Antillean descent show a negative relationship with school level.
Moreover, there is a positive relationship between the family wealth and school level. Finally,
there is also a positive relationship between parental support and school level. These results
provide more insight into the problem, but further research is needed.
Keyword: Inequality of opportunity, school level, family prosperity, gender, ethnicity.
1
, Inleiding
Sinds de opkomst van de coronacrisis is de kansenongelijkheid in het onderwijs extra
zichtbaar geworden. Dit komt omdat de periodes van thuisonderwijs de verschillen in goede
leermogelijkheden thuis en begeleiding van ouders heeft benadrukt. Leerlingen beschikken
hier namelijk niet evenveel over, waardoor de kansenongelijkheid is toegenomen (VO-raad,
z.d). Uit onderzoek, van Badou & Day (2021), blijkt dat het Nederlandse onderwijs veelal
gezien wordt als een kwalitatief goed systeem, maar toch levert het onderwijs in sommige
gevallen tot een bijdrage aan de toename van kansenongelijkheid. Deze ongelijkheid hangt
vaak nauw samen met cognitieve en sociaal-emotionele behoeften van leerlingen
(microniveau), maar ook de directe omgeving (mesoniveau) en maatschappelijke discours
(macroniveau).
Deze niveaus horen bij het ecologische model van Bronfenbrenner (1979). Met dit
model kan verklaard worden hoe aangeboren karaktereigenschappen van leerlingen en hun
omgeving op elkaar inwerken en hoe zij elkaar beïnvloeden. Hierdoor hebben interacties op
de genoemde niveaus invloed op de schoolloopbaan van leerlingen. Zo kan een bepaalde
interactie een beschermende- of risicofactor zijn die invloed heeft op het schoolniveau. Het
gevolg is dat de aan- of afwezigheid van een factor invloed heeft op de kansenongelijkheid
van leerlingen. Er is sprake van kansenongelijkheid in het onderwijs, zodra leerlingen met
dezelfde capaciteiten, maar andere achtergrond, niet dezelfde kansen hebben om het beste uit
zichzelf te halen. Hierbij zijn bepaalde factoren niet voldoende afgestemd om de volledige
potentie van alle leerlingen te benutten (Bronfenbrenner, 1979; Badou & Day, 2021; Van
Meersbergen & Jeninga, 2012; VO-raad, z.d)
Vanaf de jaren zestig is het onderwijsbeleid meer gefocust op het vergroten van de
kansengelijkheid van de tot dan toe achtergebleven leerlingen. Toen was al de vraag in
hoeverre cognitieve talenten van leerlingen zo goed mogelijk tot ontplooiing kunnen komen
in het onderwijs. Het bleek dat de sociale achtergrond (sociale netwerk en culturele
hulpbronnen binnen het gezin) een grote rol spelen bij de schoolcarrières van kinderen
(Riemersma & Maslowski, 2007).
Momenteel staat onderbenutting van talent in het onderwijs nog steeds hoog op de
politieke agenda. De Nederlandse overheid ziet onderwijs als een belangrijk instrument om op
koers te blijven in de wereldeconomie. Het doel is dat meer leerlingen de weg naar hoger
onderwijs zullen vinden. Daarbij gaat het vooral om leerlingen die door bepaalde redenen niet
het volle uit hun cognitieve talenten hebben gehaald, maar ook om het voortijdig stoppen van
schoolloopbanen te voorkomen (Riemersma & Maslowski, 2007). Bovendien monden
2
, verschillen in het onderwijs uit in verschillen in gezondheid en zelfs ook in
levensverwachting. Verschillende kansen in het onderwijs vertalen zich in verschillende
kansen op gezond leven, kosten van zorg en latere inkomen (Raad voor Volksgezondheid &
Samenleving, 2021).
Hedendaags empirisch recent onderzoek richt zich vaak op één of enkele dimensies
van kansenongelijkheid binnen het onderwijs. Door niet meerdere variabelen mee te nemen
kan er geen volledig beeld geschetst worden over de omvang van kansenongelijkheid. Als
gevolg hiervan kunnen de ongelijkheden vooralsnog niet voldoende worden aangepakt
(Borghans & Diris, 2021). Om een meer volledig beeld te kunnen schetsen zal in dit
onderzoek gekeken worden naar verschillende variabelen die invloed kunnen hebben op
kansenongelijkheid. Aangezien kansenongelijkheid een lastig begrip is om te meten, is als
afhankelijke variabele ‘schoolniveau’ gekozen. De hoofdvraag luidt: In hoeverre hangen de
factoren etnische afkomst, gezinswelvaart, ouderlijke steun en gender samen met
kansenongelijkheid in het voortgezet onderwijs in Nederland? De data is verkregen via Health
Behaviour in School-aged Children (HBSC) studie, waarbij vragenlijsten zijn afgenomen bij
leerlingen op het voortgezet onderwijs.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lgkakkerman. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor $9.74. Je zit daarna nergens aan vast.
