Summary
Samenvatting Volledig uitgewerkte toetsdoelen Opvoeden in Ontwikkeling
- Course
- Institution
Volledig uitgewerkte toetsdoelen + samenvatting van het vak Opvoeden in Ontwikkeling.
[Show more]
Seller
Follow
charlotte61
Reviews received
Content preview
Toetsdoelen Opvoeden in ontwikkeling (jaar 1, periode 3)Boek: Levensfasen - Maryke Tieleman (vijfde druk)
• Je weet wat de begrippen groei, rijping en leren inhouden
Bij bestuderen van lichamelijke ontwikkeling van de mens altijd onderscheid tussen:
- de ontogenese (de ontwikkeling van het speci eke individu) —> interactie met omgeving
(moeder) speelt een belangrijke rol
- de fylogenese (de ontwikkeling van de soort) —> erfelijkheid speelt een belangrijke rol
De (prenatale) ontwikkeling van de mens is afhankelijk van 3 belangrijke factoren:
- groei = toename van cellen en een toename van lengte en gewicht —> de mate van groei is in
sterke mate erfelijk bepaald
- factoren uit de omgeving, zoals voeding, hebben een beperkte invloed op het groeiproces
- rijping = heeft te maken met het vervullen van nieuwe functies en is een lichamelijk of
fysiologisch proces —> de rijping wordt niet of nauwelijks beïnvloed door de omgeving, het
proces voltrekt zich min of meer autonoom
- rijping wordt beïnvloedt door erfelijke factoren —> rijping kan in de prenatale periode door
bijzonder schadelijke omgevingsfactoren in negatieve zin worden beïnvloed
- leren = heeft vooral te maken met (externe) ervaringen uit de omgeving
- er kunnen stoornissen in het leren optreden door het gedrag van de moeder tijdens de
zwangerschap, zoals roken, drinken en drugsgebruik —> zijn dan niet direct het gevolg
van een tekort aan intelligentie, oftewel aanleg, maar hebben te maken met de rijping van
het zenuwstelsel
• Je kent het ontwikkelingsverloop van het ongeboren kind per trimester
De menselijke biologische ontwikkeling begint bij de conceptie —> bevruchting van de
vrouwelijke eicel door een mannelijk spermatozoön, oftewel een zaadcel
Zygote = bevruchte eicel
- deelt zich met hoge frequentie in een paar dagen tot een morula (letterlijk: moerbei) —> na een
week zijn er 100-150 cellen —> hieruit ontstaan de placenta (moederkoek), de navelstreng en
de vliezen
Prenatale fase = periode waarin de ongeboren mens uitgroeit tot een mens die rijp is om geboren
te worden —> 3 belangrijke trimesters
- eerste trimester
- tweede trimester
- derde trimester
Eerste trimester
De bevruchte eicel bevat alles wat nodig is voor de ontwikkeling
Eerste trimester bestaat uit 2 periodes:
- de eerste 2 weken = germinale fase —> celdeling van de zygote vindt plaats
- 1 cel deelt zich tot een paar biljoen cellen —> zowel de spermatozoa als de eicel bevatten
elk 23 chromosomen, die direct na de conceptie met elkaar versmelten en samen het
erfelijk materiaal vormen voor de ongeboren mens —> hieruit ontwikkelt later het embryo
- de volgende 6 weken = tijdens deze periode ontwikkelen zich het centrale zenuwstelsel, de
ogen, het hart, de oren, de tanden, het gehemelte en de externe genitaliën
In de eerste 8 weken (van speldenknop naar herkenbare foetus) komen er elke seconde ruim 8000
hersencellen bij
- vanaf de 3e week van de zwangerschap begint het brein zich te vormen —> net boven de
wervelkolom ontstaan het achterbrein (oftewel hersenstam), waarin de kleine hersenen gaan
groeien —> later ontstaan daaruit ook een middenbrein en een voorbrein
Na 12 weken is de structurele uitbouw van het organisme volledig bereikt en spreek je van een
foetus
fi
, De 2 periodes van dit eerste trimester noem je samen de embryonale fase
Tweede trimester
In het tweede trimester gaat de foetus allerlei bewegingen maken, zoals buigen, strekken, handen
sluiten, kruipen en klimmen
- dit trimester loopt van de vierde tot zevende maand
De afzonderlijke bewegingen van handjes, hoofdje en voetjes zijn goed te onderscheiden rond 21
weken na de conceptie
- halverwege de zwangerschap is de foetus zo’n 25 cm lang —> in deze maanden ontwikkelen
zich de meeste re exen (geven onder andere informatie over het functioneren van de hersenen)
Aan het einde van de 5e maand zijn bijna alle hersencellen aangemaakt die het kind na de
geboorte nodig heeft —> dan neemt het bewegen weer wat af en worden complexere functies
zoals de zintuigen ontwikkeld
Derde trimester
Laatste trimester voor de geboorte kenmerkt zich vooral door een snelle gewichtstoename van de
foetus —> vanwege zijn toenemende omvang kan de foetus zich nu steeds moeilijker bewegen in
de uterus en gaat hij een vastere positie innemen, meestal met het hoofd naar beneden
Rond 8 maanden weegt de foetus gemiddeld zo’n 2700 gram en is hij gemiddeld 45 centimeter
lang —> een voldragen foetus heeft een hersengewicht van zo’n 400 gram
- is 12% van het totale lichaamsgewicht
De laatste maanden voor de geboorte kan de foetus allerlei externe prikkels onderscheiden
- zo kan hij harde muziek met hoge tonen horen en licht en donker zien door de dunner
wordende buikwand van de moeder —> kan ook al smaken onderscheiden —> voorkeur voor
zoet
• Je kent de 8 re exen die een ongeboren kind heeft en die in de loop van de
ontwikkeling ook weer verdwijnen
Re exen = onbewuste en automatische fysiologische reacties op prikkels en veranderingen in de
omgeving
- ze komen voort uit het natuurlijke instinct om te overleven —> als een embryo nog maar 8
weken oud is, kan het al reageren op aanrakingen en veranderingen in zijn omgeving
- re exen kun je registeren —> daardoor verkrijg je informatie over het functioneren van de
hersenen en de motoriek
Re exen hebben volgens de huidige inzichten de volgende kenmerken:
- re exen zijn onwillekeurige bewegingen —> deze bewegingen zijn een reactie op een prikkel
(zijn de eerste bewegingen die de mens kan maken, naast kloppen van het hart)
- aan de re exen kunnen we zien of het centrale zenuwstelsel naar behoren functioneert
- re exen worden bestuurd door de hersenstam, een deel van de hersenen dat zich vroeg in de
evolutie heeft ontwikkeld —> een aantal re exen verdwijnt later weer —> is noodzakelijk omdat
ze doelgerichte bewegingen op ongelegen momenten zouden kunnen verstoren
Ongeboren mens kent verschillende re exen —> deze komen tot stand in de uterus en geven
informatie over de ontwikkeling
Paar belangrijke en opvallende re exen:
- de zoek- en hapre ex: als iemand met de vinger over de wang van de pasgeborene strijkt, zal
het zijn of haar hoofd naar je vinger toedraaien —> is een e ectieve re ex, want zo wordt ook
de tepel gezocht bij borstvoeding
- de loopre ex: deze re ex kun je vlak na de geboorte zien —> als je de neonaat onder de armen
rechtop houdt met de voeten op een hard oppervlak, zal het beentje opgetrokken worden (de
beweging verdwijnt weer snel)
- de Morore ex: als baby schrikt, opent hij de vingers en de armen en spreidt hij de benen —>
vervolgens worden de armen met een zwaai naar voren gebracht, alsof het kind iemand wil
flfl flfl fl flfl fl fl fl fl ff fl
, omhelzen —> de mond wordt daarbij geopend en gesloten —> daarna begint de baby vaak te
huilen
- de re ex ontstaat tussen de 9 en 12 weken voor de geboorte en verdwijnt 2 tot 4 maanden
na de geboorte
- de Babinskire ex: bij het met een voorwerp strijken over de voetzool richt de grote teen zich op
en spreiden de andere tenen zich —> ontstaat na de geboorte en verdwijnt tussen 1e en 2e jaar
- de palmaire of grijpre ex: de vingers sluiten zich stevig bij een lichte aanraking van de palm van
de hand —> ontstaat in de 11e week voor de geboorte en verdwijnt langzaam tussen de 2e en
9e maand na de geboorte
- de asymmetrische tonische nekre ex: het hoofd dat naar één kant buigt, roept het strekken van
het been en de arm aan dezelfde kant van het hoofd op —> ontstaat in de 18e week voor de
geboorte en verdwijnt tussen de 3e en 9e maand na de geboorte
- de spinale galant re ex: bij stimulatie van de buik of rug roteert of buigt het ruggenmergkanaal
45 graden naar de gestimuleerde kant —> ontstaat in de 20e week voor de geboorte en
verdwijnt tussen de 3e en 9e maand na de geboorte
- deze re ex is nodig om door het geboortekanaal te kunnen komen
- de zuigre ex: bij een lichte aanraking van de wang of de mondrand draait het hoofd in de
richting van de stimulus en gaat de mond open met uitgestoken tong als anticipatie op het
zuigen —> ontstaat tussen 24e en 28e week voor de geboorte en verdwijnen tussen de 3e en
4e maand na de geboorte
- de tonische labyrint re ex voorwaarts: bij het voor- en achterwaarts bewegen van het hoofd
buigt het hoofd boven en onder het niveau van de ruggengraat door —> ontstaan rondom de
bevalling en verdwijnt in de 3e tot 4e maand na de geboorte
• Je kent de verschillende opvattingen over het bewustzijn en of dat bij een (ongeboren)
kind aanwezig is
Verschillende visies op het prenatale bewustzijn:
- de leertheoretische of behavioristische visie —> er wordt uitgegaan dat de mens na de
geboorte een onbeschreven blad is en bepaald wordt door leerervaringen
- de mens wordt voor de geboorte al enigszins geconditioneerd door zijn prenatale
ervaringen —> dit zou verklaren dat de ene mens rustig en de andere angstig is na de
geboorte
- de biologische visie —> interne of erfelijke factoren bepalen de mens —> het is niet
aannemelijk dat er sprake is van een prenataal bewustzijn bij deze interne factoren
- de omgevingspsychologische visie —> de mens wordt bepaald door de wisselwerking tussen
de sociale en de ruimtelijke/materiële omgeving
- de cognitivistische visie —> de informatieverwerking en de zelfsturing van de mens zijn
bepalend —> bewustzijn wordt gekoppeld aan het vormen van geheugen
- de psychoanalytische visie —> biologische aanleg en opvoedingservaringen in de eerste
levensjaren zijn bepalend —> wel sprake van een vorm van besef in de baarmoeder
- de humanistische visie —> individuele belevingen, ruimte voor de noodzakelijke zelfontplooiing
en de eigen verantwoordelijkheid zijn bepalende factoren
- de bio-ecologische visie —> naarmate een kind meer in aanraking komt met invloeden van
buiten, geeft het zelfbewust vorm aan zijn of haar ontwikkeling
• Je weet wat teratogenen zijn en kent de belangrijkste middelen waarvan het e ect op
prenatale ontwikkeling bekend is
Teratogene factoren = middelen die van buiten komen en schadelijke invloed hebben op de
prenatale ontwikkeling
- ze kunnen leiden tot vertraagde groei en gedrags- functiestoornissen
Er zijn diverse teratogenen te onderscheiden, zoals:
- alcohol- en/of drugsgebruik
- medicijngebruik
- ondervoeding
- chemicaliën en stralingsgevaar
- ongelukken
- infecties
fl fl fl fl fl flfl fl ff
, - psychische ziekten
- zware stress
- de leeftijd van de aanstaande moeder
- de leeftijd van de aanstaande vader
- een te kleine moederkoek of placenta
Alcohol- en/of drugsgebruik
Foetaal alcoholsyndroom (FAS) = rechtstreekse gevolg van het drinken van alcohol tijdens de
zwangerschap
Wanneer de moeder te veel rookt, kan de foetus stoppen met ademen (adembewegingen maken)
—> is een paradoxale reactie op zuurstofgebrek
Een drugsverslaafde moeder geeft via de baarmoeder in 60 tot 90 procent van de gevallen de
heroïne en methadon door aan het kind —> de baby wordt dan met onthoudingsverschijnselen
geboren
Alcoholverslaving van de moeder leidt tot een reeks e ecten op de foetus —> kenmerken zijn
ogen die wijd uiteen staan, een geestelijke groeiachterstand en te kleine hersenen of microcefalie
Medicijngebruik
Het langdurig gebruik van medicijnen kan leiden tot ernstige lichamelijke afwijkingen van het
embryo
Ondervoeding
Ondervoeding van de moeder kan leiden tot neurologische afwijkingen bij het kind —> het heeft
e ect op de ontwikkeling van de hersenen
Chemicaliën en stralingsgevaar
Bij zeer hoge concentraties van chemicaliën en stralingsgevaar kan vergiftiging optreden —>
radioactieve straling bereikt de foetus rechtstreeks
Ongelukken
Verwondingen van de aanstaande moeder wordt gedeeltelijk door het vruchtwater opgevangen,
maar kan ook leiden tot een vroeggeboorte of een beschadiging van de foetus
Te kleine placenta
Bij een te kleine placenta kan de ontwikkeling van de foetus nadelig worden beïnvloed, vanwege
de verminderde toevoer van zuurstof en voedingssto en
Infectieziekten
Een op zich onschuldige ziekte van de aanstaande moeder leidt in de eerste maand van de
zwangerschap in 50 procent van de gevallen tot afwijkingen bij de geboorte
Psychische ziekten
Psychische ziekten van de aanstaande moeder kunnen e ect hebben op de ongeboren mens
Zware stress
Stress kan leiden tot een verhoging van de adrenaline-productie in het bloed van de moeder —>
heeft e ect op het gedrag van baby’s
De leeftijd van de aanstaande moeder
Biologisch beschouwd is het het beste om kinderen tussen het 20e en 35e levensjaar te krijgen
De leeftijd van de vader
Leeftijd van de vader heeft invloed op de psychische ontwikkeling van het ongeboren kind,
vanwege de oudere zaadcellen
ff
ff ffff ff
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller charlotte61. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.64. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
56326 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now