Summary
Samenvatting e-Health een gezondheidspsychologisch perspectief
- Course
- Institution
Cursusnr: PB4B. Complete samenvatting van alle artikelen, incl youlearn.
[Show more]
12 reviews
By: samantha22 • 1 year ago
By: mai-dirosali • 3 year ago
By: swvnijssen • 4 year ago
Full, clear summary.
By: marionneke • 4 year ago
By: Jorgo83 • 4 year ago
By: christienlunter • 5 year ago
By: anne_ellenbroek • 5 year ago
Seller
Follow
Anne007
Reviews received
Content preview
eHealth: een inleidingEen belangrijke ontwikkeling binnen de zorg is de opkomst van eHealth. Er komen er snel steeds
nieuwe interventies bij en meer mensen ontdekken de mogelijkheden van ICT binnen de
gezondheidszorg. Het biedt voor de zorgverlener als voor de patiënt veel voordelen. De zorg is
bijvoorbeeld efficiënter en je kan gericht informatie verzamelen. Daarnaast kan het helpen gezond
gedrag te bevorderen, waardoor het ook een rol speelt binnen de gezondheidsbevordering.
In eerste instantie werd eHealth gebruikt als ‘telehealth of telemedicine’, hiermee wordt het
onderling klinische gegevens uitwisselen tussen zorgverleners en het op afstand communiceren met
patiënten bedoeld. Na de opkomst van het internet is eHealth geïntroduceerd. Het is niet alleen het
zorg leveren op afstand, maar ook onafhankelijk van de tijd, plaats en zorgprofessional. Telehealth is
dus een onderdeel van eHealth.
eHealth is een overkoepelende term, waarmee duidelijk wordt gemaakt dat er gebruik gemaakt
wordt van het internet, mobiele toepassingen of overige technologie. Het gaat ook om de inzet van
ICT om de zorg voor gezondheid en welzijn te ondersteunen, maar ook om de manier van denken,
waarbij eHealth geen doel op zich is, maar een manier om de gezondheidszorg te verbeteren. Daarbij
gaat het niet alleen om zorg op afstand door zorgprofessionals, onafhankelijk van de tijd en plaats,
maar ook om de informatievoorziening, gezondheidsbevordering en bijvoorbeeld contact met
lotgenoten.
In Nederland wordt voornamelijk de definitie van de Raad voor de Volksgezondheid en Zorg gebruikt:
‘eHealth is het gebruik van nieuwe informatie- en communicatietechnologieën, en met name
internettechnologie, om gezondheid en gezondheidszorg te ondersteunen of te verbeteren’.
eHealth kan op verschillende manieren worden toegepast:
• Communicatie tussen zorgverleners onderling: Teleconsultatie, teleradiologie,
telepathologie, waarneemdossier huisartsen (WDH), elektronisch medicatiedossier of e-
learnings.
• Communicatie tussen zorgverlener en patiënt: Telemonitoring, telethuiszorg, e-consult of
inzage in het eigen medisch dossier.
• Communicatie tussen patiënten: Communities, user-generated content, rating, wisdom of
crowds.
Patiënten gaan steeds meer gebruik maken van middelen en toepassingen die het internet als
platform biedt, dit wordt ook wel ‘Gezondheid 2.0’ genoemd. Centraal hierbij staat de eigen regie
van de patiënt met betrekking tot zijn/haar gezondheid en participatie bij het nemen van
beslissingen. 2.0 duidt hierbij op de veranderde rol van de patiënt binnen de zorg.
Daarnaast kan er onderscheid gemaakt worden op basis van de gebruikte technologie:
• Internettoepassingen: Het vinden van informatie over de gezondheid en de ziekte. Er wordt
meer gebruik gemaakt van voorlichting op maat (tailoring) door het invullen van een aantal
vragen.
• Mobiele toepassingen: Ook wel mHealth genoemd (smartphones, tablets, smartwatches).
1
, • Overige toepassingen:
− Robotica: De patiëntenzorg wordt ondersteund door de inzet van robots.
− Domotica: De toepassing van technologie zodat mensen met een functiebeperking in
hun eigen omgeving kunnen blijven wonen.
− Serious games: Die zijn spellen met doeleinden anders dan entertainment.
Het belang van eHealth binnen de huidige zorgontwikkelingen
Het is niet alleen de opkomst van internet wat voor de komst van eHealth gezorgd heeft, maar ook
ontwikkelingen binnen de zorg.
1. De veranderende patiënt.
Patiënten stellen tegenwoordig andere eisen aan de zorg. Dit komt mede door een toegenomen
opleidingsniveau en meer materiële mogelijkheden, waardoor zij een grotere behoefte hebben aan
betrokkenheid. Patiënten zijn mondiger geworden en hebben een grotere informatiebehoefte. Ze
willen graag geïnformeerd worden over de aandoening, de behandelmogelijkheden en willen
meedenken in zorgkeuzen. Door internet is de informatie toegankelijker. Hierdoor neemt de
autonomie van de patiënt ook toe. Patiënten willen meer regie en zeggenschap hebben.
De groeiende autonomie heeft ook gevolgen voor de inrichting van de gezondheidszorg. Er komt
meer ruimte voor de eigen inbreng van de patiënt over bijvoorbeeld medicatie en zorgkeuzen. Dit
wordt ook wel patiëntenparticipatie genoemd en is volop in opkomst. eHealth biedt ook kansen voor
online uitwisselen van kennis en ervaring tussen patiënten. Er wordt ook meer aandacht besteed aan
de alternatieve manieren van communicatie tussen patiënten en zorgverleners. Een voorbeeld is
Mijnzorgnet, wat patiënten en zorgverleners verbiedt via persoonlijke zorgnetten. Patiënten kunnen
contact leggen met de zorgverlener maar ook met hun eigen sociale netwerk.
2. Capaciteitsprobleem in de zorg
Er is een toenemende capaciteitsprobleem in de zorg, dit hangt samen met:
• Een toenemende vergrijzing, hierdoor is een groeiende zorgvraag. Daarnaast is er een stijging
van chronische ziekten waardoor meer mensen langdurige zorg nodig hebben.
• Door een stijgende zorgvraag, krijg je verder stijgende zorgkosten. Als we doorgaan zoals het
nu gaat, dan kan deze zorgvraag niet worden opgevangen. Dan zou 25% van de bevolking in
de zorg moeten werken, wat niet mogelijk is.
• De stijging van de zorgkosten leidt tot bezuinigingen in de zorg, waardoor het
capaciteitsprobleem verder vergroot wordt. Efficiëntere zorg is noodzakelijk.
eHealth biedt kansen om de efficiëntie te verhogen. Domotica helpt ouderen langer thuis te blijven
wonen, online interventies helpen bij de preventie van ziekten en zorgportalen helpen bij de
communicatie tussen patiënt en zorgverlener. Via mHealth kunnen handelingen en metingen op
afstand worden gemonitord, waardoor je tijdswinst krijgt maar ook de eigen regie verhoogd wordt.
Empowerment
Door middel van eHealth-interventies kan empowerment van de patiënt ondersteund worden.
Empowerment is het bewust, sterk en weerbaar maken van patiënten, waardoor zij in staat gesteld
worden eigenmachtig te beslissen en te handelen. Het is een proces van bewustwording van je
2
,mogelijkheden om invloed uit te oefenen, keuzen te maken en mee te beslissen. Centraal hierbij
staat:
• Controle en zeggenschap over het eigen leven.
• Het ontwikkelen van kritisch bewustzijn.
• Dialoog tussen patiënt en zorgverlener waardoor de participatie tussen beide partijen wordt
bevorderd en wordt de patiënt betrokken bij het behandeltraject. Voor patiëntenparticipatie
is professionele kennis van zorgverleners als ervaringskennis van de patiënt belangrijk.
Door de vergroting van de autonomie, vindt er een regieverschuiving van de zorgverlener naar de
patiënt plaats.
Het verhogen van de autonomie is gebaseerd op vier aspecten:
• Attitude: De attitude van de patiënt en zorgverlener moeten zo zijn dat er ruimte is voor
inbreng van beiden, met aandacht voor het perspectief van de professional als voor de
patiënt. Met deze attitude staan beide partijen open voor kennisinbreng.
• Kennisinbreng: Professionele kennis en ervaringskennis spelen een rol bij
behandelbeslissingen.
• Dialoog: Om tot een goede overeenstemming te komen is een dialoog tussen professional en
patiënt nodig. Dit dialoog bestaat uit gedeelde zeggenschap en zelfbeschikking. Zeggenschap
is de mate waarin de patiënt een gelijkwaardige rol heeft in het dialoog. Beide partijen
moeten hun mening kunnen uiten en luisteren naar de ander. Zelfbeschikking is het (mede)
zelf bepalen van de behandelkeuze en het hebben van eigen regie in de besluitvorming,
keuzen en verantwoordelijkheden. De zorgverlener adviseert en beveelt bepaalde zorg aan,
de patiënt neemt de beslissing.
• Samenwerking: Bij de uitvoering werken beide partijen samen, waarbij zelfbeheer en
gezamenlijkheid een rol spelen. Zelfbeheer duidt op de rol van de patiënt in de uitvoering
van de zorg, gezamenlijkheid staat voor de gedeelde rol.
Bij alle vier de aspecten kan eHealth een positieve rol spelen. Het stelt patiënten in staat zelf de regie
te hebben over het eigen zorgproces. Dit vraagt een attitude met meer eigen verantwoordelijkheid
en autonomie. eHealth-interventies kunnen het gevoel van competentie positief beïnvloeden.
Daarnaast faciliteren eHealth-toepassingen de kennisinbreng van beide partijen, hierbij gaat het met
name over online informatie, social media en e-communicatie. Voor de dialoog en samenwerking kan
eHealth bijdragen aan het vergroten van de eigen regie in het zorgproces. eHealth interventies
kunnen met de betrokkenheid van een zorgverlener plaatsvinden (gezamenlijkheid), als zonder deze
betrokkenheid (zelfbeheer).
De inzet van eHealth om de eigen regie te vergroten kent een aantal beperkingen.
• Niet iedereen is in staat om kennis over gezondheid en ziekte te vergaren, te begrijpen en de
eigen regie op zich te nemen. Ook is niet iedereen in staat om rationeel en welbespraakt te
onderhandelen. Hiervoor moet je goed voor je zelf op kunnen komen en voldoende mondig
zijn. ‘Health literacy’ staat voor de gezondheidsvaardigheden die nodig zijn om goed met
gezondheid en ziekte om te kunnen gaan. Veel mensen hebben moeite met het opzoeken,
begrijpen, evalueren en toepassen van informatie. Voornamelijk ouderen, lager opgeleiden
3
, en allochtone mensen. Hier moeten zorgverleners rekening mee houden in hun
communicatie.
• Soms is er een discrepantie tussen de professionele kennis en de kennis die de patiënt heeft
opgedaan. Bepaalde kennis kan door de patiënt erg worden uitvergroot, terwijl het in
realiteit maar weinig voorstelt. Hier moet de zorgverlener op de juiste wijze mee om gaan.
• Zorgverleners handelen vanuit hun eigen discipline, waardoor inbreng vanuit andere
disciplines beperkt is. Beide partijen moeten daarom open staan voor kennisinbreng van de
andere partij.
• Niet iedereen wil of kan gebruik maken van de mogelijkheden die eHealth biedt. Er is nog
altijd een digitale kloof tussen verschillende groepen in de maatschappij. Ouderen maar ook
mensen met een lagere SES maken minder gebruik van eHealth, dit heeft te maken met de
‘health literacy’.
Desondanks gaan de ontwikkelingen binnen eHealth in een rap tempo door. Het kan een potentiële
bijdrage leveren aan duurzame gezondheidszorg door de empowerment te vergroten en het
verhogen van de efficiëntie.
Kaders van eHealth
De eHealth-interventies variëren in omvang en inhoud sterk per aandoening. Er is ook veel variatie in
de kwaliteit. Vaak zijn er geen cijfers over het aantal gebruikers en de tevredenheid en onderzoek
naar de effectiviteit is lang niet altijd beschikbaar.
Om de kwaliteit van eHealth te bewaken en te bevorderen is het belangrijk dat er onderzoek wordt
gedaan naar de effectiviteit. Ontwikkeling van nieuwe interventies dient dan gebaseerd te zijn op dit
onderzoek. ‘Evidence based practice’ is een term wat steeds meer gebruikt wordt, hiermee wordt
bedoelt dat een interventie bewezen effectief dient te zijn. Op dit moment is er voornamelijk
onderzoek gedaan naar de effectiviteit van internettoepassing en nog niet naar de mobiele
toepassing.
Het zou goed zijn als er een keurmerk komt voor eHealth-interventies. ZonMw en Innovatiefonds
Zorgverzekeraars was bezig met het keurmerk ZegelGezond, maar dit is vanwege onvoldoende
omvang gestaakt. De stichting Quality Assurance eHealth (QAEH) toetst of een organisatie aan eisen
voldoet die gebaseerd zijn op de nationale norm NEN 8028 (medische informatica – kwaliteitseisen
telemedicine). Het doel van QAEH is om middels keurmerkverlening de patiëntveiligheid en de
kwaliteit van bestaande en toekomstige eHealth diensten te waarborgen.
Het Zorginstituut Nederland (CVZ) hanteert als algemeen criterium in de vergoedingsbeslissing of een
interventie voldoet aan de stand van wetenschap en praktijk. De wet- en regelgeving beschouwt
eHealth als een andere aanbiedingsvorm van gewone zorg. De regels zijn in essentie dezelfde als
voor de reguliere zorg. Het CVZ-standpunt luidt: ‘als bestaande, al verzekerde zorg in eHealth vorm
aangeboden wordt, die zorg verzekerde zorg blijft als de samenstelling en de effectiviteit ervan niet
wezenlijk wijzingen ten opzichte van de oorspronkelijke zorg’. De bekostiging van eHealth is in de
praktijk nog vaak een probleem.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Anne007. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.50. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now