De Geo bovenbouw havo 5e editie Systeem Aarde leeropdrachtenboek
Samenvatting van De Geo: Systeem Aarde (domein aarde) hoofdstuk 3. Deze samenvatting heeft: - Een logisch overzicht - Bevat belangrijke termen die je moet kennen - Afbeeldingen om de tekst te verduidelijken
De toestand van de dampkring op een bepaald moment en voor een klein gebied, noem je
het weer
- Het klimaat is de gemiddelde toestand van het weer over een lange periode en voor
een groot gebied
Meer dan 80% van de gassen die de dampkring vormen, tref je aan in de onderste 10
kilometer
- Samenstelling van de atmosfeer: 78,01% stkstof, 20,95% zuurstof, kleine
hoeveelheden waterdamp en koolstofdioxide
- De atmosfeer is opgebouwd uit 4 lagen, gescheiden door pauzes
De onderste laag is de troposfeer (9-12 km dik)
Hierin daalt de
temperatuur met
toenemende hoogte
(temperatuurgradiënt)
De laag hierboven heet de
stratosfeer
Hierin zit veel ozongas
dat de schadelijke
ultraviolete straling uit
het zonlicht fltreert
De twee buitenste lagen zijn de
mesosfeer en de thermosfeer
Stralingsbalans
Er is een evenwicht tussen de hoeveelheid straling die de aarde bereikt en de hoeveelheid
straling die de atmosfeer weer verlaat dit heet de stralingsbalans/energiebalans
- Ongeveer 30% van de zonne-energie wordt teruggekaatst en ruim 20% wordt
geadsorbeerd in de troposfeer
- De kortgolvige zonnestraling die de aarde bereikt wordt omgezet in warmte en door
de aarde als langgolvige straling teruggekaatst
Door het broeikasefect wordt de warmte die de aarde uitstraalt als
langgolvige straling teruggekaatst
De hoeveelheid straling die een bepaald gebied op aarde ontvangt, hangt af van de
breedteligging, het albedo en de gesteldheid van de aardoppervlakte
, - Door de bolvorming van de aarde vallen op lage breedte de zonnestralen loodrecht
in
Hierdoor is de hoeveelheid straling per oppervlakte-eenheid groter dan op
hoge breedte
Doordat deze zonnestralen ook een kortere weg door de dampkring
afleggen, wordt er minder energie door de lucht opgenomen
- De weerkaatsing van het zonlicht verschilt van gebied tot gebied
- Het water wordt langzamer warm en koud dan het land, dit heef 4 oorzaken:
Het zonlicht kan dieper in het water doordringen dan het land
Doordat water in beweging is, wordt de warmte beter verteld dan op het
land
Het kost meer energie om water een graad in temperatuur te laten stjgen
dan land
Bij verdamping van water gaat energie uit het water naar de damkring
Warmtetransport door wind en zeestromen
Door lucht en water vindt er transport van warmte plaats van de evenaar naar de polen
- Door verschil in luchtdruk gaan luchtstromen van een hogedrukgebied naar een
lagedrukgebied
Door de draaiing van de aarde wordt de corioliskracht veroorzaakt
- De wind die op een grote hoogte van de evenaar naar de polen stroomt, is op 30° zo
afgekoeld dat deze naar beneden zakt
Als deze lucht de aardoppervlakte bereikt, stroomt een deel terug naar de
evenaar en een ander deel naar het noorden/zuiden
De lucht die aan de aardoppervlakte van de Noordpool naar de evenaar
stroomt, ontmoet op ongeveer 60° NB de naar het noorden stromende lucht
die vanaf 30° komt
De lucht botst en stjgt, dit heet atmosferische luchtcirculate
- Door deze circulates zijn er 7 gordels van hoge en lage luchtdruk met het bijhorende
windsysteem:
Wet van Buys Ballot: als je met je rug naar de wind staat krijgt op het
noordelijk halfrond de wind een afwijking naar rechts en op het zuidelijk
halfrond een afwijking naar links
Passaat: droge wind die het hele jaar uit oostelijke richtng van de
subtropische hogedrukgebieden naar de evenaar waait
- Door de schuine stand van de aardas en verschillen tussen land en zee treden er
afwijkingen op
De zone van equatoriale lage luchtdruk, de intertropische
convergentestromen (ITCZ) verschuif met de loodrechte zonnestand mee,
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller GaanVoorDie10. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.21. You're not tied to anything after your purchase.
