De leesvragen, aantekeningen uit de leergroepen en samenvatting van de boeken van Weber voor het tentamen B&O Klassieken, van zowel Politiek als Beroep en Gezag en Bureaucratie
B&O Klassieken
Week 4 – Weber: Politiek als beroep
Maandag 19 december
Mijn aantekeningen bij het lezen
Staat = toepassing van legitiem geweld.
Politiek = streven naar een stukje van de macht.
Politiek als beroep - leesvragen
I. Welke typen van legitiem gezag onderscheidt Weber? Geef een voorbeeld van elk
van deze uit de hedendaagse politiek.
Blz. 45
Traditionele overheersing volgt uit gewoonte, is er altijd al geweest en keert terug. Is
inmiddels wel bijna uitgestorven.
Zoals de paus, wordt geaccepteerd omdat het er altijd al was. Veel gezag, traditie.
Charismatische overheersing zoals uitgeoefend door de profeet. Gezag van de
onalledaagse genadegift (charisma) van een bepaald persoon.
Zoals Wilders.
Overheersing op grond van legaliteit het geloof in geldigheid van legale wetgeving.
Vorm van overheersing op basis van regels.
Zoals de politie: er zijn wetten die in de samenleving gelden, waar de politie op
moet controleren. Ook moeten zij zichzelf hier aan houden.
II. Wat zijn de verschillende motieven die mensen volgens Weber kunnen hebben om
aan politiek te doen en welke verschillende typen politici onderscheidt Weber
daarbij? Welk type ziet Weber uiteindelijk het liefst? Blz. 50
Je hebt mensen die voor en van de politiek leven.
o Van de politiek: je hebt het salaris nodig om te overleven.
o Voor de politiek: je hebt het geld niet nodig, maar je doet het voor jezelf (egoïstische
variant) of voor iets buiten jezelf, voor een ideologisch doel.
Typen politici
1. Gelegenheidspolitici: als je stemt, demonstreert, kort bezighouden met de politiek.
2. Bijbaanpoliticus: alleen als ze nodig is, zijn ze er. Geen fulltime baan.
3. Beroepspolitici: van de politiek of voor de politiek leven.
III. Wat is volgens Weber het fundamentele verschil tussen ambtenaren en politici?
Ambtenaren werken onafhankelijk, zitten niet in de politieke strijd.
Zelfverloochening als ambtenaar: zo gewetensvol en precies uitvoeren alsof het zijn
eigen overtuigingen zijn. Hij heeft geen verantwoordelijkheden, verder dan precieze
uitvoering. Ze mogen niet zelf denken. De verantwoordelijkheid ligt bij de politicus.
Weber vindt dat ambtenaren zich niet in de politiek moeten begeven.
IV. Wat is Webers analyse van de oorzaken van de deplorabele toestand waarin
Duitsland zich destijds bevond en welke uitweg ziet hij? P. 83
1. Machteloos parlement;
2. De Beamtenherrschaft ambtenaren hadden de leiding, maar niet de capaciteiten om
leiding te geven.
3. Er waren ideologische partijen.
De uitweg die Weber ziet, is de ‘plebiscitaire Führersdemocratie’.
V. Welke carrièrepaden passen wel en niet goed als start voor een politieke loopbaan
volgens Weber?
Hun beroep sluit aan bij wat in de politiek nodig is.
Advocaten zijn wel goede politici: hun pleiten, overtuigen, strijdt ergens voor.
, Journalisten zijn ook goede politici: commentaar leveren, door situatie te overzien en ze
kunnen direct reageren.
Wetenschappers zijn niet geschikt: zij zijn de objectief, ze hangen niet één ideologie aan,
wat wel moet als politicus. Ze zijn (te) ijdel.
VI. Wat zijn volgens Weber de kernkwaliteiten waarover de ideale politieke
bestuurder dient te beschikken?
Gedrevenheid strijden voor de goede zaak, betrokken, passie.
Verantwoordelijkheidsgevoel gevolgen van je acties heb je oog voor
(pragmatisme/utilisme, Machiavelli).
Inschattingsvermogen afstand nemen van dingen en mensen.
Weber verbindt de uitersten van Plato en Machiavelli. Machiavelli is alleen maar
verantwoordingsethiek (doel heiligt de middelen)
VII. Wat is het verschil tussen een Gesinnungsethik en een Verantwortungsethik? Wat
zijn voorbeelden van politiek handelen in Nederland volgens de eerste en tweede
vorm van politieke ethiek?
Gesinnungsethiek: gevoel en geweten. Handelen naar principiële doelstellingen.
Fundamentalisten.
Verantwortungsethik: concrete gevolgen van je daden. Voor 80% moeten politici dus
nadenken over de gevolgen.
VIII. Past Politiek als Beroep van Weber beter bij wat we van Plato of van Machiavelli
hebben gelezen? Waarin zitten belangrijke overeenkomsten en verschillen in de
benadering van de auteurs?
Beide kanten op te redeneren.
Plato: Gesinnungsethiek is Plato’s punt; er zijn bepaalde wetten en normen waar je je aan
moet houden.
Machiavelli: Weber staat net iets meer aan Machiavelli’s kant.
Politiek als beroep – samenvatting
Het begrip politiek is heel ruim en omvat elke vorm van zelfstandige leidinggevende
activiteit. Maar Weber bedoelt in zijn werk alleen het volgende: het leiden of beïnvloeden
van de leiding van een politieke eenheid, of staat. Een staat wordt gedefnieerd vanuit
een specifek middel dat hem karakteriseert: de toepassing van fysiek geweld.
Tegenwoordig is een staat de menselijke gemeenschap die binnen een bepaald gebied,
(met succes) aanspraak maakt op het monopolie van de legitieme toepassing van fysiek
geweld. Er is pas sprake van een staat als de overheerste mensen zich voegen naar het
gezag waarop de heersers aanspraak maken.
Wie politiek bedrijft, streeft naar macht: macht als middel omwille van andere – ideële of
egoïstische – doeleinden of macht om de macht zelf, om het prestigegevoel.
Legitimiteitsgronden van een overheersing (blz. 45)
o Traditionele overheersing volgt uit gewoonte, is er altijd al geweest en keert
terug. Is inmiddels wel bijna uitgestorven. Zoals de paus, wordt geaccepteerd
omdat het er altijd al was. Veel gezag, traditie.
o Charismatische overheersing zoals uitgeoefend door de profeet. Gezag van de
onalledaagse genadegift (charisma) van een bepaald persoon.
Twee vormen van deze leidersvorm: de magiër/profeet en de uitverkoren
oorlogsvorst/bendeleider. Dit zijn leiders uit roeping.
o Overheersing op grond van legaliteit het geloof in geldigheid van legale
wetgeving. Vorm van overheersing op basis van regels. Zoals de politie: er zijn
wetten die in de samenleving gelden, waar de politie op moet controleren. Ook
moeten zij zichzelf hier aan houden.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller carmen17. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.75. You're not tied to anything after your purchase.
