Centraal in de strafrechtspleging optreden tegen onrecht dat wordt of is begaan.
Wederrechtelijke gedragingen object van strafrechtspleging.
Verschil met klassieke rechtsgebieden.
- Burgerlijk recht: hoe rechtssubjecten met elkaar gelding kunnen contracteren.
- Staats en bestuursrecht: welke overheidsambten er zijn en hoe hun onderlinge verhoudingen en
die tot de burgers luiden.
hier staat voorop wat volgens het recht geldt, hoe men zich volgens het recht moet gedragen.
- In het strafrecht gaat het om (negateff sanctoneren van wederrechtelijk gedrag, sancterecht.
Strafrecht regelt wat er mag gebeuren als rechtssubjecten normen hebben overtreden. (object en
materieel strafrecht: uitgangspunt wederrechtelijk handelen.f hieruit kan men afleiden hoe ze
zich wel moeten gedragen. Die gedragsnormen zijn te vinden in het burgerlijke en staats- en
bestuursrecht.
Bestuursrecht en strafrecht.
Bestuursrechtelijk stelsel van rechtshandhaving heef met strafrecht gemeen dat de overheid de
initërende partj is en zij het handhavingsproces beheerst. Strafrecht is publiekrecht.
Verschil:
- Bestuursrecht: administrateve sanctes in beginsel door het bestuur zelf zonder rechterlijke
tussenkomst worden opgelegd.
- Strafrecht: straf moet door de rechter worden opgelegd. Komt omdat met de strafoplegging
leedtoevoeging wordt beoogd. (behoef meer rechtvaardigingf. Bij leedtoevoeging moet het gaan
om rechterlijke tussenkomst en de eis dat er schuld is voordat een straf mag worden opgelegd.
WAHV mag de polite zelf afdoen, hebben de bevoegdheid om dergelijke gedragingen bestuurlijke
boetes op te leggen. Omstandigheid is betrekkelijk licht, daarom is het toelaatbaar. Wel mogelijkheid van
beroep op de rechter.
OM afdoening.
- Art 257a strafeschikking kan door OvJ en opsporingsambtenaren en met een publieke taak
belaste lichamen en personen.
Dus niet uitsluitend rechters die strafrechtelijke sanctes opleggen. Strafoplegging is belangrijk maar tenzij
het gaat om vrijheidsontneming, geen onwrikbaar uitgangspunt. Wanneer men bezwaar heef tegen de
strafeschikking, kan je naar de rechter, art 257f.
Strafrecht.
- Materiele strafrecht.
Zegt welke gedragingen onder welke omstandigheden strafaar zijn.
- Strafprocesrecht.
Hoe en door wie wordt onderzocht of een strafaar feit is begaan en door wie en naar welke
maatstaven daarover en over de daaraan te verbinden strafrechtelijke sanctes wordt beslist.
- Penitentiaire recht.
Welke strafrechtelijke sanctes er zijn en door wie en hoe deze ten uitvoer worden gelegd. Kent
zekere zelfstandigheid
o De strafrechtelijke sanctes materieel strafrecht.
o Tenuitvoerlegging strafprocesrecht.
(maar ook internatonaal strafrecht, militair strafrecht, jeugdstrafrecht, bijzonder strafrecht: economisch
strafrecht, verkeersstrafrecht etc vallen onder strafrecht.f
,Strafrecht is sancterecht dat betekent dat het pas tot leven komt als daadwerkelijk wordt
gesanctoneerd. Voorgeschreven procedure volgen, is noodzakelijke voorwaarde voor de oplegging van de
strafrechtelijke sancte.
Hoofddoel van strafproces is de noodzakelijke schakel tussen het strafbaar feit en de door de rechter op
te leggen sancte. Het strafprocesrecht heef zelf als hoofddoel de juiste toepassing van het materiele
strafrecht te realiseren, opdat schuldigen worden gestraf en onschuldigen niet.
Het strafproces dient ertoe om te onderzoeken of er inderdaad een strafaar feit heef plaatsgevonden,
en of dat ook aanleiding geef tot een reacte. schakel tussen feit en reactie. Strafrechtspleging zit
voorzichtgheid in. Strafprocesrecht moet de structuur aanreiken op basis waarvan die voorzichtgheid
wordt betracht. (beter 10 schuldige niet veroordelen dan 1 onschuldige welf.
Doel van strafrecht als geheel: is op handhaving in geval van niet-naleving van uit andere rechtsgebieden
stammende gedragsnormen gericht. (heteronoom niet autonoom van aardf
Oplegging van straf wordt de burger terechtgewezen en wordt hem leed toegevoegd en dit laatste
wordt ook beoogd. (leedtoevoegingf
Nevendoelen strafprocesrecht:
Leedtoevoeging is gericht op:
- Prevente : zorgen dat dader en derden in de toekomst van dit of dergelijk gedrag worden
afgehouden. (burgerlijke en bestuursrechtelijke sanctes gericht op herstel. Civiel rechtelijke
dwangsom ook op prevente gericht maar zonder beoogde leedtoevoeging.f
o Generale prevente: aan potentele overtreders wordt duidelijk gemaakt dat het begaan
van strafare feiten tot bestrafng leidt. Aan derde. (Hier reikt de arm van
strafrechtspleging verder dan de gevallen waarin daadwerkelijk wordt geprocedeerd.f
o Speciale prevente: enkele terechtstaan of toepassing dwangmiddelen prevente
effect op de verdachte. Oplegging van sancte overbodig wordt geacht. OM kan dan
seponeren, rechter volstaan met rechterlijk pardon, art 9a Sr.
- Voorkomen eigenrichtng: de samenleving ziet dat er tegen de verdachte wordt opgetreden. Als
de overheid dit niet zou doen kan het dat medeburgers het zelf gaan doen door het recht
verboden middelen de verdachte te lijf te gaan. (maatschappelijke onrust en chaosf
- Scheppen van orde samen: met strafprocesrecht maatschappelijke onrust worden gekanaliseerd.
Zuivering van gevoelens van onveiligheid.
- Genoegdoening slachtoffer, in gelegenheid te stellen om ruimte te bieden voor behandelen van
zijn vordering tot schadevergoeding en uitoefenen spreekrecht.
In het strafrecht is er ook plaats voor reparatore sanctes zie art 361, 36 e en 36f Sr.
Enerzijds legitmeert het de overheid op een bepaalde, voor betrokkenen bezwarende wijze op te treden.
Anderzijds worden tegelijk grenzen aangegeven waaraan de hanteerder van de bevoegdheid zich hebben
te houden.
De 2 aspecten van strafprocesrecht.
- Bevoegdheidstoedeling.
Toedeling van ruime bevoegdheden vrijheidsbeperking impliceren. De belangen van
strafvorderlijke overheid bij ruime toedeling van bevoegdheden zijn strijdig met de belangen van
het individu dat aan die bevoegdheidstoedeling is onderworpen, kan worden opgelost door:
o Niet meer bevoegdheid aan de overheid toekennen dan streng noodzakelijk. En de
rechten van het individu bij het optreden van de overheid aan beperkende maatregelen
binden.
o Ruime rechten toekennen aan polite en justte, om controle te stellen van de
onafhankelijke rechter en ervoor zorgen dat iedere betrokken in zijn belangen door de
rechter kan worden gehoord.
, - Begrenzing van die bevoegdheid.
Gematigd accusatoir tegenstelling tussen het accusatoire en inquisitoire proces.
Accusatoire proces: strijden 2 gelijkwaardige partjen met elkaar ten overstaan van lijdelijke, passieve
rechter die zich beperkt tot vervulling van de rol van scheidsrechter: hij ziet toe dat de partjen de regels
in acht nemen, maar verder laat hij de zaak aan hun over.
Inquisitoire proces: is justte actef op zoek naar de waarheid. De beschuldigde is geen gelijkwaardige
procespartj maar object van het onderzoek. Justte is met bevoegdheden bekleed die inbreuk maken op
de gewaarborgde rechten.
Ons strafrecht niet accusatoir omdat de strafvorderlijke overheid dwangmiddelen bij de burger kan
toepassen, kan omgekeerd niet. Inquisitoir, verdachte is in beginfase vooral object van het onderzoek. Hij
heef wel bevoegdheden om zich te weer te stellen tegen de hantering van dwangmiddelen ten opzichte
van hem. Tijdens het onderzoek meer accusatoir karakter. Verdachte in hoofdzaak op gelijke voet met
OM . Geen gelijke procespartjen, verdachte kan niet dwangmiddelen op OM toepassen. wezenlijke
ongelijkheid tussen partjen, noopt tot extra zorgvuldigheid bij de toedeling en hantering van
bevoegdheden door de strafvorderlijke overheid. Wetgever en strafvorderlijke overheid moeten respect
betrachten voor de burger, komen in rechtsstaat allerlei rechten toe die niet opzij mogen worden gezet.
- Verdachte blijf burger.
- M ogelijkheid dat de verdachte onschuldig is, art 6 lid 2 EVRM . onschuldpresumpte, eenieder
die wegens een strafaar feit wordt vervolgd, wordt vermoed onschuldig te zijn totdat zijn schuld
volgens de wet is bewezen, lid 2 en 14 lid 2 IVBP.
Gematgd accusatoir kan tot betere waarheidsvinding bijdragen.
Strafprocesrecht zou men in abstracte termen kunnen omschrijven als het bij de verwezenlijking van het
materiele strafrecht te betrachten fatsoen voor zover dit is gecondenseerd in geschreven en
ongeschreven rechtsregels.
Legaliteitsbeginsel.
Art 1 Sv is te onderscheiden van het strafrechtelijk legaliteitsbeginsel, art 1 lid 1 Sr. Het belang van
materieelrechtelijk legaliteitsbeginsel wordt uitgedrukt in art 16 Gw en is ook vastgelegd in 7 lid 1 EVRM
en 15 lid 1 IVBP: hierdoor grote rechtskracht. Een natonale WIFZ moet buiten toepassing blijven 94 Gw.
Beide bepalingen, art 1 Sv en Sr, beogen de democratsche, wetelijke grondslag van de strafrechtspleging
te verzekeren.
- Grondslag art 1 Sv rechtszekerheid van de burger. Niet overgeleverd aan willekeur doelt op
een WIFZ. (wordt mee beoogd de opkomst van plaatselijke of regionaal procesrecht te
verhinderen. In het algemeen de eis van een zekere kwaliteitsgarante besloten. Alleen het
resultaat van het in het openbaar gevoerd overleg tussen regering en S-G, gehoord de RvS geldt.
Alleen in deze zware procedure mag strafprocesrecht worden vastgesteldf.
Legaliteitsbeginsel geldt dus voor rechterlijke macht, bestuur en wetgever.
Grondslag voor legaliteitsbeginselen is dat de waarborgen van de vrijheid van burgers wordt versterkt.
WIFZ biedt meer bescherming tegen inbreuken op rechten en vrijheden van de burger en tegen
onevenwichtge procedureregels dan welke andere regeling dan ook. Zorgvuldige afweging voorafgegaan
van de behoef aan een inbreuk op e rechten en vrijheden van de burger en ook de noodzaak aan juist
deze procedureregel tegenover de door de overheid in het kader van strafvordering te dienen belangen.
Verdragen.
Verdrag gaat boven wet. (art 93 en 94 Gwf. Ook besluiten van volkenrechtelijke organisates die naar de
inhoud eenieder kunnen verbinden.
Art 5 EVRM en 9 IVBP strafprocesrechtelijke bepalingen die naar haar inhoud eenieder bindend. Zie
ook art 6 EVRM en 14 IVBP. (beide eisen binnen redelijk termijn, deze vullen voor andere situates dan
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller nbmasterstudent. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.82. You're not tied to anything after your purchase.