Hoorcollege 1.
Inleiding: doel, aard en deelnemers strafproces.
Doel van het strafproces (I)
Primair doel van het strafproces. (ulteme doel van het strafproces)
- Mogelijk maken toepassing materiële strafrecht?
verboden en geboden, sanctes die daarop worden gesteld. Om die ten toepassing te brengen,
is niet het ulteme doel van strafproces. Strafproces heef andere ulteme doelen. Gaat om veel
meer dan toepassing materiele strafrecht.
- Waarheidsvinding?
nee, is belangrijk middel om tot een rechtvaardige uitspraak te komen, maar niet ulteme doel
dan heb je geen strafproces nodig maar iets van waarheidsvinding. Waarom dat toch die sancte,
heef niets met waarheidsvinding te maken.
- Gerechtgheid versus Rechtszekerheid
rechtvaardigheid nee, veel uitspraken hebben de rechtvaardigheid niet goed gerealiseerd,
maar toch staan die uitspraken vast.
Rechtszekerheid ook niet, er zijn gevallen waarin een zaak wel kan worden heropend.
- Schmidhäuser: Rechtsvrede gemeenschap (realiseren van rechtswegen, door het strafare
feit is er inbreuk op de rechtsorde gekomen. Ulteme doel van strafprocesrecht) strafproces
via de toepassing van de materiele strafrecht en waarheidsvinding, ook dat de zaak een keer
is afgelopen.
o Gevolg: kanaliseren maatschappelijke onrust, voorkomen eigenrichtng
Rechtsvrede: wanneer de onrust weer is weggevloeid, hersteld.
- Gemeenschap, verdachte, slachtofer
Zowel van slachtofer als van gedacht verwacht kan worden dat ze zich bij de einduitspraak
neerlegt.
- Rechtsstaat
herstel van rechtsvrede binnen de regels van de rechtsstaat hersteld. Dus met inachtneming
van de mensenrechten. Zoals eerlijk proces.
Secundaire doelen
- Waarheidsvinding
als doel onder de rechtsvrede zelf.
- Speciale prevente
voorkomen dat iemand die een delict heef gepleegd het de volgende keer niet doet door een
toepassen van een straf.
- Generale prevente
idee dat alle andere burgers ook denken van oh, moet vastziten als ik zoiets doe
Doel van het strafproces (II)
- Voorbeeld
LA-riots na “rodney” king proces (VS) v. Proces Volkert van der G. (moordenaar van Pim)
Van grootst mogelijke belang voor de samenleving, anders kan het misschien ontwricht raken.
Agenten uit LA die een zwarte man in elkaar aan het slaan zijn. Polite agenten vervolgd worden
vrijgesproken. Jurylid legt uit waarom ze zijn vrijgesproken. Jury komt tot conclusie tot redelijke
,gewelduitoefening van de polite. (grote inbreuk op rechtsvrede gevolg LA 4 dagen lang totale
chaos en plundering plaats heef gevonden)
Proberen herstellen van rechtsvrede, niet theoretsch doel maar wel van het grootst mogelijke
belang kan zijn voor het functoneren van de samenleving.
Volkert van der G.
Grimmige sfeer op binnenhof. In hoger beroep krijgt hij 18 jaar. Eerst geen goede motvering. u wel
daardoor maatschappelijke rust door goede motvering.
- Wat is dan het doel van het strafprocesrecht?
Goede beoordeling van het materiaal. Getuigen kunnen worden gehoord en waarbij tot een
einduitspraak kan worden gekomen. Doel is rechtsvrede te verwezenlijken.
Van doel naar feitelijke invulling strafvordering
- Hoe dan inrichten strafprocesrecht/strafrechtspleging?
doel van strafvordering. Is niet gegeven hoe het boek eruit moet zien.
- Modernisering Wetboek van Strafvordering
We gaan stapsgewijs het hele wetboek doorwerken totdat er uiteindelijk een heel nieuw
wetboek ligt. Betekent dat er op dit moment grote keuzes zijn.
Wat zijn nou van die keuzes die elk land moet maken?
- Welke aard geef men de strafrechtspleging? Het nu te bespreken schema is:
1. Aard bepaald door: Criminaliteitsbestrijding v. Machtsbeheersing. (machtsbeheersing is het
idee dat niet alleen criminelen gevaarlijk zijn maar de staat ook. Als de staat niet onder
controle wordt gehouden ben je als burger je eigen leven niet zeker omdat de staat inbreuk
op jouw leven kan maken)
2. Aard bepaald door: Accusatoir (adversarieel) v. Inquisitoir
o Wie is verantwoordelijk voor wat?
o Hangt dus samen met: welke procesdeelnemer heef welke rol?
Criminaliteitsbestrijding v. Machtsbeheersing
- WvSv, MvT 1914 (Kmrst). II, 1913/14, 286, 3, p. 55):
“Een goed ingericht strafproces moet zoveel mogelijk bevorderen de toepassing van de
strafwet op den werkelijk schuldige en tevens de veroordeling (criminaliteitsbestrijding), kan
het zijn, de vervolging van den niet-schuldige naar vermogen verhinderen.
(machtsbeheersing)”
in belang van het individu, geldt voor het slachtofer dat de dader wordt opgespoord, berecht en
gestraf. Voor de burger is het van belang dat hij niet zomaar door justte wordt lastg vallen terwijl
hij niets heef gedaan. Voor de maatschappij, dat hij niet wordt ontwricht door criminaliteit.
- Crime control v. Due Process (Herbert L. Packer)
Waar leg je de balans?
Meer macht staat is niet goed, maar te weinig ook niet criminelen vrij spel.
o Efciënte v. ëetrouwëare en eerlijke strafrechtspleging maatschappij wordt het
meest bedreigd door de criminaliteit. Door dat aan te pakken moet het hard
gebeuren. Voortvarende strafprocedures. iet te veel rechten voor de verdachte.
Hoe eerder je veroordeeld hoe meer het afschrikt om criminaliteit te plegen.
Eerlijkheid is een middel om tot een rechtvaardige uitspraak van de zaak te komen.
o Glijdende schaal, steeds wijzigende inzichten, mensenrechten
criminaliteitsbestrijding van belang. Maar worden makkelijke fouten gemaakt, staat
, algehele macht, maakt makkelijk fouten. Daarom moet je het proces zo inrichten dat
iemand er naar kan kijken. Zo blijf het eerlijk, wordt er niet iemand onterecht
veroordeeld.
- EVRM/EHRM (mensenrechten, autonoom belang. Recht op eerlijk proces, betere
waarheidsvinding. Zowel belang van criminaliteitsbestrijding als machtsbeheersing erkend)
o 15 jun 1992, Lüdi/Zwitserland, § 39: “the ‘preventon of crime’, … the Court has no
doubt whatever as to its necessity in a democratc society.” bestrijding
criminaliteit noodzakelijk in democratsche samenleving is the court mee eens.
o 20 nov 1989, Kostovski/ ederland, § 44: “The right to a fair administraton of justce
holds so prominent a place in a democratc society … that it cannot be sacrifced to
expediency.”
Aard strafproces: Accusatoir v. Inquisitoir.
Accusatoir 2 strijdende partjen, de rechter leunt achterover wacht tot die partjen naar voren
brengen en uiteindelijk neemt hij beslissing. VS.
Inquisitoir de partjen mogen ook wel wat zeggen, maar zullen vooral de rechter (de staat) die
onderzoek doet, OvJ. Etc, L.
2. Verantwoordelijkheid waarheidsvinding:
- Accusatoir Burgers (acc.) of inquisitoir rechter (inq.)? maar feitelijk hybride stelsels:
o Acc. stelsel (VS, Eng.), maar toch: onderzoek polite, bijv. doorzoeking woning (= in
ed. rechter: 110 Sv)
Engeland: polite voor de burger. L: polite voor de overheid. Engeland echt
accusatoir, meer hybride geworden omdat de rechter toch meer onderzoek ens ging
doen bij de zaak.
iemand kan de verdediging meer voeren dan de verdachte. Uiterste best doen om
hun zaak te verdedigen.
o Inq. stelsel (i.b. contnentaal Eur.), maar toch: afschafen pijnbank (1798)o afschafen
antwoordplicht (1886)o recht op verdediging en zwijgrecht (1926o caute
1926/37/74).
Accusatoir, meer verantwoordelijk bij de rechter.
Inquisitoir, meer ruimte te geven voor de verdediging om belangen te behartgen.
- Onderzoek t.t.z.:
o verdediging/OM (“clash of opinions”o partj-getuigen/deskundigen) of rechter (actef
t.t.z.o basis is vooronderzoek door autoriteiten, onafankelijk en onpartjdig. )?
3. Verantwoordelijkheid eerlijke rechtspleging:
- Accusatoir Verdediging.
- Inquisitoir autoriteiten, zorgen dat het proces eerlijk is.
- Soms goed om 3de partj aan te wijzen gemeenschap, jury.
, Conclusie Nederland
- WvSv 1926: hybride: per saldo gematgd inquisitoir.
Komt doordat op de terechtzitng de verdediging getuigen kon oproepen en vragen stellen,
beetje accusatoir. Maar rechter bepaalde wel hoe het ter zitng aan toe ging. Al het
onderzoek vond plaats door RC, polite etc bijna niet accusatoir. Rechter doet met name
uitspraak op grond uit het dossier. Komt door het hele inquisitoire vooronderzoek. Hele L
stelsel met name overwegend inquisitoir van aard is maar is aan het veranderen. Komen
steeds meer rechten van de verdediging. Zowel in vooronderzoek als ter terechtzitng. Staat
tegen over dat die rechten ook moeten worden gebruikt. Leidt ook tot
verantwoordelijkheden. Extra rechten voor de verdediging, als je verdachte bent die een
minder goede advocaat hebt die bijna geen tjd heef dan is het juist een nadeel. Stelsel
wordt steeds meer hybride.
o Verhouding vooronderzoek en onderzoek t.t.z.
o Invloed 6 EVRM (volgende week)
- Maar nu !: vertrouwen op onderzoek of op tegenwerping?
o Dilemma: onbetrouwbare autoriteiten v. slechte verdediging
o Ontwikkeling: verantwoordelijkheid en adversarialiteit
Strafrecht en ëestuursrecht.
Fouilleren: verdenking v. Preventef (vgl. Gillan & Quinton)
Procesdeelnemers.
Conclusie Er is dus een relate tussen positeerol van procesdeelnemers en visie op de aard van de
strafrechtspleging.
Meer machtsbeheersing of meer machtsbestrijding. Meer inquisitoir of adversarieel strafproces?
Keuzes zijn bepalend voor allerlei procesdeelnemers.
De onpartjdige en onafankelijke rechter
- Vooronderzoek (RC) en hoofdonderzoek (zitngsrechter): van leider naar toezichthouder van
het onderzoek.
In vooronderzoek was de rechter eigenlijk de onderzoeksrechter. OM werd steeds machtger.
Wetboek van SV was juridisch de RC de hoofdpersoon van het onderzoek, maar in werkelijkheid
OvJ. Toen keuze. Onderzoek wordt geleid door OM, RC nog paar rollen in. (huiszoeking, beperkte
onderzoeksfunctes)
- Acteve rol en onpartjdigheid: spanning? (rechter gaat in tegen het zwijgrecht van Wilders, is
dat tegen de eis van onpartjdige rechtspraak. zwijgrecht wordt geen afreuk aan gedaan,
hij zegt alleen maar u vind van alles en gaat nu discussie uit de weg, en ja zwijgrecht. Dus hij
accepteert dat hij dat had gezegd. Is de rechter hiermee voor ingenomen? Het feit dat hij
hoopt dat Wilders iets gaat zeggen, zegt niets over de feiten waarvoor hij terechtstaat, dus
ook geen probleem mee.)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller nbmasterstudent. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.21. You're not tied to anything after your purchase.