Samenvatting - Kennistoets Samenwerken in Vakmanschap (SiV) - OWE9&10 (SAMEVA06)
21 views 1 purchase
Course
Samenwerken in Vakmanschap - OWE9&10 (SAMEVA06)
Institution
Hogeschool Arnhem En Nijmegen (HAN)
Samenvatting over alle literatuur behorende bij de Kennistoets Samenwerken in Vakmanschap (SiV). OWE9&10. Met vragen uit het tentamen (in het geel gearceerd).
Het buikvlies (peritoneum) bekleedt de vrije buikholte en alle organen die zich daarin bevinden.
Een ontsteking van het buikvlies heet peritonitis. Oorzaken van een peritonitis zijn: ontsteking,
ischemie, bloeding en perforatie (tentamenvraag: een darmperforatie is een oorzaak van
peritonitis). Bij een lokale peritonitis zit de ontsteking op één bepaalde plek op het buikvlies. Bij
algehele peritonitis zit de ontsteking over het hele buikvlies. Meestal begint een peritonitis lokaal,
met plaatselijke verschijnselen en een niet ernstig ziektebeeld. Een lokale peritonitis kan zich
uitbreiden dat tot algehele peritonitis kan leiden, met een ernstig ziektebeeld met hoge koorts.
De ontstekingsreactie van het peritoneum heeft als doel meestal een ziekteproces in een
aangrenzend orgaan in te dammen. Dit lukt vaak met behulp van infiltraatvorming. Infiltraat voelt
als een vaste, pijnlijke weerstand. Op den duur verdwijnt het infiltraat. Een voorbeeld is een
appendiculair infiltraat: een infiltraat dat zich vormt rondom een ontstoken blindedarm en die
rechtsonder in de buik voelbaar is.
Afhankelijk van de weerstand van de patiënt en de virulentie van de betrokken bacteriën lukt het
niet altijd om de ontsteking in te dammen. In dat geval zal een algehele peritonitis ontwikkelen en
wordt de patiënt zieker. De verschijnselen die hiermee gepaard gaan vormen een syndroom
bekend onder de term acute buik.
16.1.1 De acute buik
Een acute buik is een verzamelnaam voor een groep acute, levensbedreigende aandoeningen in
de buik, waarbij een spoedopname noodzakelijk is. Enkele aandoeningen die leiden tot een acute
buik: appendicitis (blindedarmontsteking), maagperforatie, pancreatitis, ileus (stilstaande
darmpassage), mesenteriaal trombose (buikvaten), aneurysma, acute buikaandoeningen bij
vrouwen (buitenbaarmoederlijke zwangerschap, torsie ovarium), nierstenen en galstenen.
Een acute buik kenmerkt zich door de volgende verschijnselen:
▪ een scherpe, sterke continue pijn (tentamenvraag: een acute buik kenmerkt zich door een
scherpe, sterke continue pijn);
▪ défense musculaire (spieraanspanning);
▪ stilliggen van de darmen (ileus).
Kenmerkend voor peritoneale pijn is druk- en loslaatpijn. Bij druk en losloten door bewegen van
het buikvlies ontstaat pijn. De patiënt probeert waarschijnlijk om zo stil mogelijk te blijven liggen
en zonder dat hij nadenkt kan de patiënt de buikspieren aanspannen (passief/onwillekeurig),
zodat beweging van het buikvlies wordt voorkomen. De buik kan hierdoor hard worden.
Als reactie op de peritonitis zullen de darmen gaan stilliggen, want bewegen doet pijn. Er zijn bij
auscultatie geen darmgeluiden te horen en er treden lokale & algehele symptomen op: koorts
(tentamenvraag: bij peritonitis treedt geen koorts op), verhoogde pols, anorexie en er dreigt shock
door strangulatie. Een shock kan ontstaan doordat grote hoeveelheden vocht & elektrolyten zich
in de buik ophopen en doordat er een sterke bloeddoorstroming is in het zieke gebied. Dit kan
leiden tot ondervulling.
2
,16.1.2 Verloop
Bij een algehele peritonitis kan ontstekingsvocht in de buikholte wegstromen naar laagstgelegen
delen (vrije buikholte onder het middenrif en het cavum Douglasi). Daar kunnen zich in het
lichaam abcessen ontwikkelen. 30% van de patiënten overlijdt aan sepsis (tentamenvraag: als
verpleegkundige moet je alert zijn op sepsis bij peritonitis).
16.1.3 Oorzaken
Er zijn verschillende oorzaken van peritonitis:
▪ Via hematogene weg besmet raken van het peritoneum met bacteriën (primaire peritonitis),
alleen bij een sterk verminderde weerstand.
▪ Ontstekingen in organen die grenzen aan het peritoneum (secundaire peritonitis), door
bijvoorbeeld een blindedarmontsteking (appendicitis), galblaasontsteking of dikke
darmontsteking.
▪ Perforatie van holle organen grenzend aan de vrije buikholte (maag- of darmperforatie), de
inhoud van het orgaan stroomt dan leeg in de peritoneale holte;
▪ Ischemie door afsluiting van een darmvat of beklemming door een volvulus (knoop) of door
invaginatie (tentamenvraag: invaginatie is een voorbeeld van mechanische ileus). Bij een
strangulatie (geblokkeerde bloedvoorziening) wordt de darmwand necrotisch en
doorgankelijk voor bacteriën.
▪ Bloeding in de peritoneale holte (milt- of leverruptuur, buiten baarmoederlijke zwangerschap).
16.1.4 Behandeling
De behandeling van een peritonitis omvat verschillende maatregelen:
▪ er mag niets worden gegeten of gedronken (n.p.o.) en maagsonde geven;
▪ er mogen geen pijnstillers worden gegeven voordat de diagnose is gesteld;
▪ onmiddellijk (parenteraal) antibiotica toedienen, vocht- en elektrolytentekort per infuus
aanvullen en plasmavervangend middel geven, waardoor vocht beter in de bloedbaan wordt
vastgehouden;
▪ spoelen van de buikholte met fysiologisch zout (lavage) via laparotomie (snede in de
buikband);
▪ bestrijden van shock;
▪ onderliggende oorzaak behandelen.
3
, 16.2 Ileus
Onder ileus wordt een stoornis in de darmpassage verstaan. Ileus kan een gevolg zijn van een
volledige afsluiting (= mechanische ileus) of door een verlamming van de darmen (=
dynamische/functionele ileus). De diagnose wordt gesteld door de verschijnselen. Op een
buikoverzichtsfoto (BOZ) worden gas/vloeistoffen gezien. Oorzaken van ileus zijn: adhesies
(verklevingen 60%), crohn, liesbreuken, hernia’s, tumoren etc... Onderzoek bij ileus: hypotensie,
tachycardie (door dehydratie), koorts, opgezette buik, auscultatie van de buik (afwezige
peristaltiek bij paralytische ileus, levendige peristaltiek en hoog klinkend (metaalachtig) bij
obstructieve ileus) en tekenen peritoneale prikkeling (tentamenvraag: bij paralytische ileus is bij
auscultatie een metaalachtig geluid te horen).
16.2.2 Mechanische/ obstructieve ileus
Verschillende oorzaken van een mechanische ileus
▪ Ruimte-innemende ziekteprocessen in de darmwand (ontstekingen & darmkanker).
▪ Ziekteprocessen buiten de darm, waarbij ze zo fors op de darm drukken dat hij wordt
dichtgedrukt / afgesnoerd (verklevingen peritoneum).
▪ Strangulatie (afgesloten darm) door volvus of invaginatie. Volvus (knoop) houdt in dat een
darmdeel gedraaid is om zijn ophangband. Hij blijft dan klem zitten. Invaginatie is een stuk
darm dat naar binnen schiet en in een volgend darmdeel klem zit.
▪ Beklemde breuk, waarbij een darmlis naar buiten geschoten is door een breukpoort en klem
is komen te zitten.
▪ Voorwerpen in de darmholte (lumen), zoals bijvoorbeeld galstenen, waardoor de doorgang
van de darm belemmerd wordt en kan leiden tot ileus.
Verschijnselen mechanische ileus
▪ koliekpijn (bewegingsdrang) → er zit iets dwars in de darmen; (tentamenvraag: bij een
mechanische ileus is sprake van koliekpijn);
▪ uitblijven van defecatie en flatulentie;
▪ pijn (voornamelijk bij hoge ileus);
▪ hyperperistaltiek in zijn poging de afsluiting op te heffen;
▪ darmgeluiden door hyperperistaltiek en overvulling (vocht & gassen);
▪ opgezette buik & oppervlakkige ademhaling door toename van de darminhoud;
o Hoge ileus (eerste deel dunne darm) geeft opgezette buik rond de navel
o Lage ileus (onder in de dikke darm) geeft opgezette buik aan de flanken
▪ misselijkheid en braken (voornamelijk bij hoge ileus);
▪ dehydratie (voornamelijk bij hoge ileus, door verminderde terugresorptie van vocht.
Behandeling mechanische ileus
▪ Maagsonde, omdat voortdurend de inhoud van de maag moet worden weggezogen. De
uitzetting van het darmdeel vermindert en afname van misselijkheid & braken.
▪ Infuus. N.p.o. mag worden gebruikt. Vocht & elektrolyten parenteraal aanvullen.
▪ Vochtbalans bijhouden.
▪ Herstel van het zuur-base eventwicht.
▪ Oorzaak van de ileus opheffen door operatie, manuele verwijdering of hoge klysma.
Ischemie van de darm, sepsis en shock zijn de belangrijkste complicaties die bij een
mechanische ileus kunnen optreden.
16.2.3 Dynamische/ functionele/ paralytische ileus
Verschillende oorzaken van een dynamische ileus:
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller meilila. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.48. You're not tied to anything after your purchase.
