Summary
Samenvatting uitgebreide aantekeningen
- Course
- Institution
Aantekeningen van de colleges verwerkt met de dia's. Er staan ook voorbeelden in.
[Show more]
Seller
Followloekedesmet
Reviews received
Content preview
Hoorcollege 1 Goed handelen – 7 november 2018Handelen in juridische en ethische context
Handelen is een menselijke actviteit die wetens en willens gedaan wordt en waar mensen voor
verantwoordelijk kunnen worden gesteld. Action is intentoneell doelbewustl en een subjectee
betekenisvolle actviteit. Er is altjd een actor die handelt; iemand die handelt. Niet handelen is ook
handelen. Als je bijvoorbeeld getuige bent van een ongeluk en aan de kant blijf staan en je niet
handeltl dan is dit ook handelen. Nalaten van handelen is dus ook een vorm van handelen. De cursus
gaat over hoe je goed moet handelen en welke verantwoordelijkheden hier bij horen.
Wat is goed handelen?
Voorbeeld
Een 15 jarig meisje heef seks met haar 18 jarige vriend. Het is vrijwillig en ze hebben al een
jaar een relate.
- Is dit goed handelen? Volgens de wet mag je geen seks hebben met een minderjarigen. Toch
vinden veel mensen dat dit wel goed handelen is. Je ziet hier een verschil tussen het juridisch kader
en ethisch kader.
Voorbeeld
Een leerkracht deelt ineormate over een leerling met gescheiden ouders alleen met de
moeder.
- Wetelijk hebben ouders recht op ineormate tenzij er sprake is van beroepsgeheim. Oe het moreel
goed handelen isl hangt van de context ae.
Voorbeeld
Een vader die er achter komt dat zijn zoon betrokken is bij een scooterdieestal doet géén
aangife bij de polite.
- Het is niet wetelijk verplicht om je zoon aan te geven. Dit is alleen verplicht bij moordl doodslag oe
bedreiging van de staat. Om pedagogische/morele redenen is het misschien wel goed als de vader
zijn zoon aangeef.
Voorbeeld
Een echtpaar krijgt een kind door middel van een IVF behandeling in het buitenland met een
donoreicel van een anonieme donor.
- In Nederland mag je geen anonieme donor hebben.
Voorbeeld
Een pedagoog krijgt een lieedesrelate met de getrouwde vader van een kind dat ze begeleidt
- Hierbij heb je duidelijke ethische argumenten.
Een normateve vraag
Wat goed handelen isl is een normatieve vraagi die niet eenduidig beantwoord kan worden.
Normateve vragen beantwoorden we met impliciete (wat we al met ons meedragen) en expliciete
(als we een beroep gaan doen op wetgeving) normen.
Kaders voor proeessioneel handelen
1. Maatschappelijk (wet)
In een rechtstaat is dat de wet. Het is de juridische context van de pedagogiek. Het jeugdrecht is een
verzameling van verschillende wetelijke kadersl zoals burgerrecht.
2. Professioneel (beroepscode)
,Bij de pedagogen wordt daar verwezen naar de beroepscode van de Nederlandse Vereniging van
pedagogen en onderwijskundigen (NVO). Het is een reeerentekader voor een beroepsuitoeeening;
regels beroepsgroep. Het wordt ook wel eens de neerslag van de kwalitateve en ethische dimensie
van de beroepsuitoeeening genoemd. Het doel van de beroepscode is het garanderen van de
kwaliteit van de beroepsuitoeeening.
(1) Functe klasrecht: genoegdoening cliënten
(2) Functe tuchtrecht: waarborgen kwaliteit beroepsgroep.
Proeessional heef vaak ook te maken met regels en protocollen van de organisate. De protocollen
en regels leggen vast wat goed handelen is. Wat goed handelen isl ligt eigenlijk altjd bij jezele maar
wordt hier genormaliseerd.
Een proeessioneel kader betekent ook refecte op proeessie
- Normatviteit en vak-houding - Aannamen en concepten
- Organisate en beleid - Proeessionele waarden
- Doelstellingen
Discretionaire ruimte
Zowel wetgeving als beroepscode laten ruimte voor inzicht van de proeessional. Wanneer je je moet
verantwoorden (voor tuchtcollege) gaat het om je onderbouwing van handelen. Proeessional heef te
allen tjde persoonlijke verantwoordelijkheid voor handelen. Je kent de wet en je handelt naar
inzicht. De refecteve proeessional handelt niet deeensiee maar integier. Alle regels leiden ertoe dat
mensen heel verdedigend worden. Om niet van de regels ae te wijken. Je zit er echter als pedagoog
waarbij je soms tegen de regels in moet gaan en je nek uit moet steken ten belangen van de cliënt.
Dit wordt er bedoeld met integer.
3. Persoonlijk (ethiek)
Het persoonlijk kader wordt bepaald door normen en waarden. Het zijn opvatngen over mens en
maatschappij. Ethiek is hier gebruikt om systematsch over na te denken. Proeessioneel handelen
vereist een refecteve houding
- Integriteit: Iemand maakt een selfe in een ontwikkelingsland. Is dit integer om met mensen in nood
een eoto te maken?
- Dilemmahantering
- Handelingsevaluate
Kader (1), (2), en (3) interfereren
Normatviteit?
Een norm is een impliciete oe expliciete regel
Bijvoorbeeld
Veilige brandmelder; goede toets; gepaste kleding; verstandige ouder; mooie jongen; goed
leven.
Het is belangrijk om te zien dat normen geen eeiten zijn. We kunnen normen proberen te defniëren
(normaliseren). Normen voor een veilige brandmelder vinden we acceptabeler dan normen voor een
mooie jongen. Waarom is dit? Een mooie jongen is veel slechter te objectveren dan een veilige
brandmelder. Deze onderbouwing is echter ook weer een vorm van normatviteit. De boodschap van
normatviteit is eigenlijk dat je er goed over moeten nadenken. Normatieve ethiek zoekt naar
rechtvaardiging van morele normen.
Pedagoog: een normatee beroep
Er wordt gesteld dat pedagoog zijn een normatief beroep is. Pedagogen scheppen normen:
,- Normaal - Leerbaarl begeleidbaar
- Wenselijk gedrag - Goede ontwikkeling
- Harmonieus gezin - Etc.
Dit zijn impliciete en expliciete regels. Interventes bevaten implicieten. Het is een moreel oordeel
en het gaat over mens- en maatschappijbeelden.
Goed handelen is ook je verhouden tot deze normatviteit. Wat beteken jouw oordeel voor de
ander? Wat legitmeert jouw oordeel? Je daar bewust van zijnl gaat over goed handelen als
proeessional.
Morele dilemma’s kunnen hanteren
Wat is moreel dilemma?
1. Je MOET kiezen
2. Je hebt te maken met waarden die conficteren
Hoe ga je ermee om?
1. Je moet het goed kunnen analyseren: wat maakt het tot een dilemma? Welke waarden liggen
eronder?
2. Je moet ook kunnen refecteren
3. Een ethisch stappenplan kan gebruikt worden om het overzichtelijker te krijgen
4. Het is een moreel beraad
Een ethisch refecteve attude ontwikkelen
Houding als pedagogisch proeessional (hulpverlenerl docentl beleidsmedewerkerl wetenschapper).
Het vraag om een permanent nadenkende houding: verwonderenl redenerenl refecterenl kritsche
houdingl en wisselen van perspectee (wat betekent het voor de ander?).
Ethische theorieën en benaderingen zijn daarbij te gebruiken ter ondersteuning!
Ethiekl recht en code
Wat zijn de overeenkomsten tussen ethiekl recht en code? Ze stellen allemaal de vraag “Hoe te
handelen?” en vragen naar het juistel het goedel en rechtvaardige.
De verschillen zijn:
Recht systeem algemeen regelsl vastgesteld door eormele autoriteit met sanctonerende
bevoegdheid
- Weten en regels liggen vast
- Gebaseerd op ethische waarden
Ethiek systematsche refecte
- Ligt niet vastl wel theorie
- Geen eormele autoriteit
- Ander dan je aan de regels houden: illegaal handelen kan ethisch juist zijnl bijvoorbeeld
vluchtelingen een onderdak bieden
“Wat is GOED handelen?” Is een primair ethische vraagi. Hoe komt de ethiek tot goed
handelen? Wat is moreel goed?
(1) Het is een evolutonair gegeven: het is een gevoel van rechtvaardigheid en empathie
(2) Het is een opbaring: door God gegeven en het moreel goede ligt in de schepping
(3) Het is de menselijke rede: ethische theorie en refecte
, Ethiek
Ethiek is een systematsche refecte op de moraal. Een moraal is een stelsel van waarden en
normen. We willen grip krijgen op deze waarden en normen. Ethiek is van oudsher (oude Grieken)
een belangrijk onderdeel van de flosofe. Het is praktsche flosofel vraag naar het goede levenl
kritsch onderzoek naar morele opvatngenl en nadenken over handelen.
Er zijn verschillende vormen van ethiek:
1. Descriptieve ethiek
- Beschrijving van de moraal
- Historische en maatschappelijke context
- Objectverend
2. Normatieve ethiek
- Het belangrijkste!
- Wat is juist?
- Rechtvaardiging waarden en normen
- Ethische theorieën: komt tot stand binnen flosofe. Het is de product van permanente discussie.
Ethische theorieën geven principes om handelingen mee te beoordelen.
1. Richtlijn: hoe moeten we handelen?
2. Evaluate: Was het een goede handeling?
- Prescriptee
3. Meta-ethiek
- Refecteert op ethiek
- Conceptenl aannamesl etc.
4. Toegiepaste ethiek
- Ethiek voor een bepaald veld
- Bijvoorbeeld: medische ethiek
Mensen hebben verschillende opvatngen over het goede. Morele oordelen hangen samen
met het individul tjd en cultuurl smaak en convente. Het hangt er vanae in welke culturele groep je
zitl in wat voor samenleving je leef en wat op dit moment populair is. Wat betekent dit voor de
ethiek? Moeten er een universele theorie tegenover stellen? Oe moeten we iedereen maar zele laten
uitmaken wat goed en slecht is? Een stroming die hier over nadenktl is het relativisme. Verschillen
staan hier centraal. Je hebt het individueel moreel relativisme. Dit houdt in dat waarheidswaarde
van moreel oordeel kan verschillen per individu. Het is aantrekkelijk want het respecteert individuele
meningen. Je hebt ook cultureel moreel relativisme. Dit houdt in dat waarheidswaarde van moreel
oordeel berust op culturele overtuiging. Dit is erg aantrekkelijk om dat het culturele verschillen
respecteert. Een probleem van het relatvisme is dat het geen ruimte geef aan morele
onverschilligheid. Je moet soms dingen goed vinden waar je niet achter staat als relatvist.
Relatvisme is daarom een uitdaging voor ethiek. Een andere stroming die over ethiek nadenkt is het
universalisme. Universalisme staat tegenover het relatvisme. Het gaat uit van algemeen geldende
waarden en een universeel geldende uitgangspunt als richtsnoer voor menselijk handelen. Je hebt
moreel absolutisme: waarheidswaarde moreel oordeel extern gegevenl en moreel objectivisme:
waarheidswaarde moreel oordeel op basis redelijkheid: als we lang genoeg nadenken komen we op
iets wat iederéén goed vind. Het universalisme is erg aantrekkelijk omdat het algemeen geldende
morele oordelen mogelijk maakt. Het probleem van het universalisme is dat het geen algemene
acceptate van een universele bron moraal is. Er is kritek op ‘eenheidsdenken’l omdat het uitsluit
wat verschillend is en de gangbare opinie overheerstl wat andere opinies onzichtbaar maakt. Het is
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller loekedesmet. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.42. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
64438 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now