Dit document is een volledige samenvatting van de les parasitologie, gedoceerd door prof. Ombelet. Het behoort tot het vak Microbiologie en infectieziekten. Deze samenvatting is gebaseerd op de slides en lesnotities met focus op de 10 parasieten die je moet kennen voor het examen. Academiejaar 2024.
PARASITOLOGIE – PROF.
OMBELET
Inhoudsopgave
1. Wat is een parasiet/parasitologie?............................................................................................................. 3
1.1. Definitie..........................................................................................................................................................3
1.2. Relevante terminologie..................................................................................................................................3
1.3. Indeling volgens compartiment/syndroomgerelateerd.................................................................................4
1.4. Indeling volgens taxonomie/evolutionaire kenmerken..................................................................................4
1.5. Diagnose........................................................................................................................................................4
1.6. Behandeling...................................................................................................................................................5
,1. Wat is een parasiet/parasitologie?
1.1. Definitie
Parasieten = eukaryoten die zich in stand houden en vermenigvuldigen ten kostte van een ander
organisme waarmee wordt samengeleefd (de gastheer)
Parasieten kunnen eencellig of meercellig zijn en komen in verschillende grootte-orden voor:
- Plasmodium (malaria): even groot als bacteriën
- Lintwormen: tot 10 meter lang!
- Symbiose: 2 organismen leven samen
o Commensalisme: 1 organisme is afh van het andere
organisme, maar zonder schade aan te richten
o Mutualisme: beide organismen halen voordeel uit de situatie,
bv. microbioom darmen
o Parasitisme: het ene organisme haalt voordeel uit de relatie
ten koste van het andere organisme parasitologie
1.2. Relevante terminologie
- Obligate parasieten: afhankelijk van gastheer voor ontwikkelingscyclus
- Facultatieve parasieten: kunnen zich als parasiet gedragen maar ook overleven en
voortplanten in omgeving (parasieten zijn totaal onafhankelijk van de gastheer, ze hebben hem niet nodig
om te overleven)
- Tussengastheer: dragen larven of aseksuele fase
- Eindgastheer: draagt volwassen parasiet of seksuele fase
- Vectoren: brengen de parasiet rechstreeks over (bv. mug, kever) tussen gastheren
o Vector kan tussen -of eindgastheer zijn
- Reservoir: species (meestal wilde dieren, vee) die de pathogeen dragen maar (vaak) niet ziek
worden. Deze dieren dienen als reservoir van waaruit de mens besmet kan worden.
Parasieten hebben vaak een ingewikkelde levenscyclus met verschillende gastheren en verschillende
verschijningsvormen. Het is beter een eindgastheer te zijn dan een tussengastheer: verklaring
hiervoor = als eindgastheer wil de parasiet dat deze zo lang mogelijk overleeft (de parasiet heeft de
bedoeling om heel zijn leven hier door te brengen, oa. seksuele fase). Als tussengastheer is het doel
van de parasiet om zo veel mogelijk te repliceren, transmissie naar de eindgastheer, en maakt het
niet uit was er met de gastheer gebeurt ( dodelijkere ziekten).
- Ectoparasieten: komen enkel voor op de buitenkant van een gastheer (bv. luizen)
o Arthropoda: geleedpotigen (bv. luizen, scabies)
- Endoparasieten: komen voor in maagdarmkanaal, bloedbaan of weefsel van de gastheer
o Protozoa: eencellige organismen
o Metazoa: meercellige organismen, bv. wormen
- Trofozoïeten: geactiveerd, zich voedend stadium
- Sporozoïeten: sporenvorming, stadium dat mens infecteert = infectieus
- (oö)cysten = cystevorming van zygote (hierin kan de parasiet buiten het lichaam overleven,
parasiet gaat zich afkapselen tegen de buitenwereld) = infectieus
, 1.3. Indeling volgens compartiment/syndroomgerelateerd
- Bloedparasieten
o Diagnose via bloeduitstrijkje: parasieten aanwezig in bloed (en meestal ook andere
organen)
o Vaak veel systemische symptomen (koorts, hoofdpijn) – ernstige ziekte
- Gastro-intestinale parasieten
o Meest voorkomend wereldwijd
o Gastro-intestinale symptomen; soms ook veralgemeende symptomen bij invasieve
fase
o Eerder minder ernstig tegenover bloedparasieten, relatief weinig symptomen
o Te vinden in stoelgang
Parasiet zelf (bv. trofozoïeten van Giardia, stukjes lintworm)
Eieren van wormen
Cysten
- Weefselparasieten
o Bevinden zich vooral in weefsels onderzoek biopt, pus, lumbaal vocht…
Bv. Leismaniasis, Trypanosoma cruzi (ziekte van Chagas), …
o Moeilijk op te sporen! Rol voor serologie
- Andere : genitaal, urinair, respiratoir, …
1.4. Indeling volgens taxonomie/evolutionaire kenmerken
- Protozoa : ééncellige parasieten
o Sporediertjes (sporozoa) : niet-motiele ééncelligen
Bloedparasiet : Plasmodium species malaria
Weefselparasiet : Toxoplasma gondii toxoplasmose
GI parasiet : Cryptosporidium, Cyclospora, Isospora …
o Amoeben: motiele ééncelligen
GI parasieten : Entamoeba histolytica
Weefselparasieten : Entamoeba histolytica, Naegleria fowleri
o Flagellaten: ééncellige, motiel door aanwezigheid van een flagellum
GI parasieten : Giardia lamblia
Genitaal : Trichomonas vaginalis
Weefselparasieten : Leishmania, Trypanosoma cruzi
Bloedparasieten : Trypanosoma brucei slaapziekte
- Meercellige parasieten: “metazoa”
o Wormen:
Rondwormen (nematoden):
Intestinale rondwormen
Filaria
Andere (bv. Dracunculiasis of Guinea worm)
Platwormen:
Cestoden : lintwormen
Trematoden : zuigwormen of botten
o Ectoparasieten: luizen, scabiës
1.5. Diagnose
- Microscopie!
o Identificatie nog heel vaak obv microscopische eigenschappen
o Expertise nodig!
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Paracetamol123. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.46. You're not tied to anything after your purchase.
