Maak gereed om jou Graad 10 Landbouwetenskappe-eksamen te slaag met ons omvattende Notastel. Hierdie kleurvolle en visueel aantreklike studiegids is gevul met al die belangrike notas wat jy nodig het vir eksamenvoorbereiding en vinnige hersiening. Die goed georganiseerde inhoud sal jou help om sleu...
, ekosisteem energievloei
1. die son (nie-lewend) is die hoofbron van energie in 'n ekosisteem
BIOTIES 2. Plante (lewende) verander sonenergie in chemiese energie, in die
LEWEND vorm van koolhidrate
• Primêre verbruikers: Plante en alge wat energie van die son gebruik vir groei.
3. diere eet die plante en absorbeer die energie
• Sekondêre verbruikers: Diere wat primêre verbruikers eet. 4. energie word van een lewende ding na die volgende oorgedra.
• Tersiêre verbruikers: Diere wat sekondêre verbruikers eet.
[PRODUSENT → organisme wat sy eie voedsel vervaardig] (1) VOEDSELKETTINGS
• Alge → wortellose plantagtige organismes wat in water groei (produsent in die oseaan)
[VOEDSELKETTING → Vloei van energie
• [Mikroskopiese alge = plankton] wanneer een organisme op ‘n ander voed]
[VERBRUIKER → organisme wat ander organismes eet (van plante verkry)] → manier om rigting van ENERGIEVLOEI van een
Z Herbivore: organisme wat net plante eet trofiese vlak na ‘n volgende te toon
→ volgorde van organismes waarin elkeen die een voor
Oseaan-herbivore > eet plankton hom in die ketting “eet” en deur die een wat na hom
Land-herbivore > plantmateriaal (blare, hout,nektar ens.) kom geëet word
Z Omnivoor: dier wat plante en diere eet [bv.bobbejaan, vlakvark & mens] ** BEGIN ALTYD MET ‘N PRODUSENT EN EINDIG MET ‘N VERBRUIKER /
Z Karnivoor: dier wat diere eet ONTBINDER
o Roofdier: dier wat sy kos jag (luiperd)
o Aasdiere: dier wat dooie diere eet (hiënas, aasvoëls)
o Insektivoor: Dier wat insekte eet (miervreters, molle)
ONTBINDERS
= breek afvalprodukte en liggame van dooie
organismes af > ontbinding
(2) VOEDSELWEBBE
= bakterieë & swamme [VOEDSELWEB → voedselkettings wat
= stel energie vry wat in die liggame van die
dooie organismes opgegaar het onderling verbind is]
= SAPROTROOF = dooie organiese stof
= akkurate voorstelling van hoe energie in
ekosisteme vloei
PRODUSENTE [PLANTE]
= “OUTOTROOF” > selfvoedend > maak
VERBRUIKERS eie voedsel [chlorofil]
= kan nie eie voedsel maak nie
= eet ander om energie te vekry
= “heterotroof” > voedend op ander
, (3) VOEDSELPIRAMIEDES VOEDINGSTOFSIKLUSSE
[[VOEDSELPIRAMIEDE / EKOLOGIESE
PIRAMIEDE→ diagram wat die armte van die son
verskaf energie water
verskillende getalle organismes / verdamp
hoeveelheid biomassa op elke trofiese
vlak voorstel] aterdruppels wolke
aterdamp
kondenseer vloei are ATERDAMP gas NEERSLAG re n, sneeu,
water opst g afkoel] sre n / hael Van die re nwater
s pel deur poreuse rots
TRANSPIRASIE VERDAMPING vloei ondergronds
VERDAMPING Fonteinwater strome
GETALPIRAMIEDE ENERGIE - PIRAMIEDE riviere
→ grootte van die bevolking BIO-MASSA - PIRAMIEDE → Toon energieverlies op elke ater van ONDER DIE
op elke vlak → Biomassa = massa van vlak GROND ereik die
oppervlak as n fontein
lewende plant- & diere → relatiewe hoeveelheid
materiaal [gram droë energie wat op elke trofiese
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller notedx19. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.55. You're not tied to anything after your purchase.
