Anatomie en fysiologie van de mens / kwalificatieniveau 5
Samenvatting anatomie, fysiologie en pathologie voor de opleiding docent gezondheidszorg en welzijn (lerarenopleiding GW). Zelf heb ik met deze samenvatting een 9 gehaald. De samenvatting is gemaakt met het boek Anatomie en fysiologie van de mens. Toets van de eerste helft van het boek vindt plaats...
Samenvatning anatomief sioiogoingie en pathogoingies
H1 Cellen weefsels en stofwisseling:
2.1 cellen
Bouw van cellen:
Het vrije oppervgak van de ceg io bedekt met microviggif kgeine uitotugpiningen. Deze worden inwendiing
veroteviingd door microfgamentenf vormen met egkaar een netwerk van fjne vezego.
Celwand / celmembraan:
Vormt de ocheidining tuooen het citopgaoma (intraceggugaire ruimte) en de ruimte buiten de ceg
(extraceggugaire ruimte). Cegmembraan io heeg oegectes in het doorgaten van otofen. De cegmembraan
beotaat uit twee gaingen ganingwerpiinge mogecugenf soosogipidenf deze giingingen met hun waterasototende
koppen teingen egkaar. Deze zoringen ervoor dat niet agge otofen kunnen paooeren. Er zijn hormonen die
de doorgaatbaarheid kunnen beïnvgoeden; pancreaohormoon inougine zoringt voor verhooingde
doorgaatbaarheid voor inggucooe.
Cytoplasma:
In het citopgaoma giingingen cegoringaneggen; beotaan uit membranen met aggergei vormenf egke cegoringaneg
heef een eiingen suncte in de otoswiooegining van de ceg. Cegoringaneggens
-Mitochondriën: eneringievormining voor voediningotofenf eneringie die vrijkomt io ATP.
-Centrosomen: opegen een rog bij cegdegining.
-Golgiapparaat: pootkantoorf oorteren. Vervoerd eiwiten naar de juiote pgaato in het gichaam.
-Lysosomen: opruimero van de ceg d.m.v. enzimen. Liingt hierin omdat andero eiwiten uit de ceg
afreekt.
-Endoplasmatsch retculum: zoringt ervoor dat aminozuren naar van de ene naar andere kant van de
ceg worden ingebrachtf naar de ribooomen.
-Ribooomens hier worden eiwiten opingebouwd uit aminozuren op baoio van DNA.
Actes tranoports
vervoer van mogecugen door een cegmembraan heen
van een gaingere naar een hoingere concentrate
eneringie voor nodiings ATP
voorbeegds Natrium-kagiumpomp
paooies tranoports
vervoer van mogecugen door een cegmembraan heen
van een hoinge naar een gainge concentrate (difuoie)
ingeen eneringie voor nodiing
Celkern (nucleus):
Kernmembraan io dubbegwandiing. De ruimte tuooen beide wanden otaat door een kgein opgeetje in
verbindining met het endopgaomatoch retcugum. Door kgeine openiningen in de cegwand kan
uitwiooegining pgaatovinden tuooen citopgaoma en cegkern.
RNA en DNA:
RNA breningt bouwtekenining over vanuit DNA naar de ribooomen.
Chromosomen:
Een ceg bevat 46 chromooomen die paaroingewijo aanweziing zijnf 23 paar chromooomen. 22 daarvan zijn
autooomen. Ersegijke eiingenochappen worden ook weg ingenen ingenoemd. DNA giingt ago dubbege opiraag
oterk verotreningegd in het chromoooom.
1
,Ribosomen en RNA:
Ribooomen en RNA maken oamen eiwiten. Het DNA dient ago agge bouwtekenining voor aanmaak van
agge gichaamoeiwiten. Boodochapper-RNA breningt de bouwtekenining vanuit het DNA naar de
ribooomen waar de aanmaak pgaatovind. Met DNA ago bouwtekenining en aminozuren ago bouwotofen
maken ze eiwiten die het geven moingegijk maakt. Bijv. bgoedeiwit hemoinggobine en eiwit inougine.
Transcripte: het kopiëren van de bouwtekenining voor een eiwit.
2.2 celdeling
Eerot deegt de centroooomf daarna deegt de kern. Uit het centroooom ontotaan door degining
dipgooomen. De ene ingaat de ene kant van de ceg en de andere naar de andere kant. Ieder dipgoooom
word nu een centrioog ingenoemd. De kern vergieot zijn kernwand. Uit de chromatnekorrego vormen
draadvormiinge chromooomenf deze gopen van de centriogen naar het midden van de ceg.
Chromooomen ingaan zich nu degens repgicate. Daarna vogingt de tranocripte. De verdubbegining van DNA
io kgaar en de ceg io kgaar om te degen. Van egke paar chromooomen ingaat de ene hegf naar de ene
centrioog en de andere naar de andere centrioog. Hierna onoert de komt de ocheidining tuooen de twee
degen. De draadvormiinge chromooomen verdwijnen en worden weer chromatnekorrego. Hierna vormt
een nieuwe kernwand en kern waarin de chromooomen giingingen.
Kenmerkend voor mitooe io dat de nieuwe ceggen hetzegsde aantag chromooomen hebben ago de
moedercegf 23 paren.
2.3 stofwisseling en groei
Een ceg heef zuurotos nodiing voor verbrandining. Ceg neemt voediningotofen op uit bgoed bgoed uit de
darmwand darm uit de opijoverterining.
Metabogiome (otoswiooegining)s asvagotofen moeten naar het weesoegvochtf van daaruit moeten de
asvagotofen uit het inwendiinge migieu naar het uitwendiinge migieu worden asingevoerd.
Je kan twee vormen van otoswiooegining/metabogiome onderocheidens
-Anabogiome (opbouwotoswiooegining)s proceo die voor opbouw en sunctoneren van gichaam dient.
Groei en heroteg van het gichaamf duo ook cegdegining.
-Katabogiome (bedrijsootoswiooegining)s proceo om eneringie vrij te maken voor eiingen ingebruik van de ceg.
Omzeten in stappen:
Voordat voediningotofen worden verbrand moeten ze eerot worden omingezet in hun kgeinote
bouwotenen. Deze kunnen dan worden omingezet in eneringiedraingero die kgaar zijn voor verbrandiningf
een daarvan io acetig-CoA. Omzetningens
-Kooghidratens worden omingezet in inggucooe.
-Vetens worden omingezet in verzuren.
-Eiwitens worden eerot asingebroken tot aminozurenf met name in de gever.
2.5 epitheelweefsel
Functes epitheelweefsel:
Dient ago bedekkining van het gichaam van binnen en van buitenf bijv. huid os ogijmvgiezen. De ceggen
giingingen zonder tuooenotos teingen egkaar aan. Epitheeg bevat ingeen bgoedvatenf maar word ingevoed vanuit
het ondergiingingende bindweesoeg. Van binnen bekgeed epitheeg agge hogge oringanen.
Epitheegweesoeg heef een suncte in de otoswiooegining. De suncte van epitheeg haningt as van waar het
zich bevind. Egke epitheeg heef een otructuur die bij de suncte paot. Voorbeegds gonings uitwiooegen
vanzuurotos en koogzuur. Secretes de producte van ogijmf zweetf enzimenf hormonen.
Bedekkend epitheel:
Eengaingiing epitheegs
Eenlagig plat epitheel (plaveiselepitheel): beotaat uit een gaaing van pgate ceggen. Word onder andere
ingevonden in een deeg van de nierkanaagtjeo.
2
,Eenlagig kubisch epitheel: beotaat uit een gaaing rechthoekiinge epitheegceggen. Vind je bijv. in de
nierkanaagtjeo en ago bedekkining van kgieringaningen. ??
Eenlagig cilinderepitheel: een gaaing hoingef ganingwerpiinge ceggen. Onder andere in het darmkanaag. Een
deeg van de ceggen zijn ogijmbekerceggen die ingeopeciagioeerd zijn in asocheidining van darmoappen.
Pseudomeerlagig epitheel / meerrijige epitheel: hierbij bevinden de cegkernen zich op verochiggende
hooingten zodat het beotaan van meer gaingen voor ingeouingingereerd (io niet zo). Vind men in de
guchtweingen ago bijv. trighaarepitheeg.
Meergaingiing epitheegs
Verhoornend meergaingiing pgaveioegepitheegs beotaat uit vege gaingen epitheegceggen die naar op oppervgak
toe oteedo pgater worden. Bijv. huidoppervgak. Verhoornends epitheegceggen aan het oppervlak zijn
pgate ochigsero zonder kern. De niet verhoornende vorm vind je bijv. anuof mondf vaingina.
Cigindrioch epitheegs word niet veeg ingevonden. Bijv. ago dekgaaing in het bindvgieo van het ooing.
Overinganingoepitheegs io een aparte ooort die aggeen voorkomt in urine weingen. Ceggen veranderen met
rekkining. Vogge bgaao zijn ze pgaterf geinge bgaao zijn ze ronder.
Specialisates van de bedekkende epitheelcellen:
Bijvoorbeegd uitotugpiningen van het cegoppervgakf trigharenf os andere uitgopero. Bijv. de darmf ceggen
kunnen ingroter wordenf daardoor kan de darm onegger en efciënter voediningotofen opnemen.
Viningervormiings microviggi
Pgooiens pgicae
Trighaarepitheegs beweeinggijks guchtweingenf eigeiderof baarmoeder. Onbeweeinggijks evenwichtooringaan.
Kgierepitheeg
Geopciciagioeert in asocheidining.
Endocriene kgierens word het kgierproduct direct asingeingeven aan het bgoedf bijv. ochigdkgier en
bijnierenf hormonen. Kgieroecreet io een hormoon.
Exocriene kgierens ingaat via een aparte kgierasvoeringaningf bijv. buiovormiinge kgier io zweet kgierf
maaingoapkgier. Troovormiing io opeekoegkgier.
agvgeeokgier ook troovormiingf maar deze io zoweg exocrien ago endocrien.
Troovormiings Vet/omeer/tagingkgierenf giingingen vgak onder het epitheeg van de huid. (exocrien)
Troovormiings darmoapkgierenf enzimenf dunne darmf opijoverterining. (exocrien)
Boveningenoemd io aggemaag meerceggiing.
Eenceggiings ogijmvgieo darmf gichtweingenf eenceggiing io exocrien.
Bindweesoeg
Bindweesoeg beotaat voor een kgein deeg uit ceggen. Deeg buiten de cegs extraceggugaire matrixf dit
beotaat uit vezego en ingrondoubotante.
Grondoubotantes
vugt ruimte tuooen ceggen en vezego.
adheoie eiwitens zijn eiwiten ingekoppegd aan pogioacharidenf daardoor kan ingrondoubotantevgoeiotos
hechten aan de vezego en ceggen.
Vezegos
Collageen vezels: io de beganingrijkote ooortf trektvaot; betekend dat ze niet kunnen mee rekken.
Het io opingebouwd uit peptden (eiwit). Heef een opiraagvorm os een aaneeningeogoten gaaing.
Retculaire vezels: io opingebouwd uit het eiwit coggaingeen. Io dunner en fjner. Komt voor in beenmering
en gimsekgieren. Liingt ago beochermde gaaing om de ingrote oringanen.
3
, Elastsche vezels: kunnen oprekken tot 2 keer de geningte en keren dan teruing naar de ooropronkegijke
geningte. In de meeote bindweesoego zijn ze te vinden in combinate met coggaingeen vezego. Samen
vormen ze een weesoeg dat oteviing io door de coggaingeen en rekbaar door de egaotoche vezego.
Voorbeegdf de ogaingaderf door pompenf oteviing en egaotoch.
Ceggen in het bindweesoeg
Voornaamote ceg in het bindweesoeg zijn fbrobgaotenf acteve fbrobgaotenf zijn ingroter en hebben veeg
uitgoperos maken de tuooenotos en vezego. Niet acteve noem je fbrocitenf zijn kgein zonder veeg
uitgoperof komen in acte ago er een wondje ontotaat. Wondjes cit word een bgaot voor aanmaak van
tuooenotos en vezego.
Geopeciagioeerde bindweesoegos
Kraakbeens ingondrobgaot. Botweesoegs ooteobgaot. Zijn aggemaag verantwoordegijk voor de opbouw van
tuooenotos net zoago de fbrobgaot.
Overiinge ceggen in bindweesoegs
Meotceggens io verantwoordegijk voor het asweeroioteem. Uit de meotceggen komen otofen vrij die
verwijdining in de bgoedvaten veroorzaken. Zijn ook betrokken bij aggeringioche reacteo. Io een vaote
bewoner van het bindweesoeg.
Leukocitens zijn wite bgoedgichaampjeo. Worden vervoerd naar bindweesoeg via bgoedvaten en
gimseoioteem. Macrosaingen eten de bacterie op in ingrote hoeveegheden. Io niet een vaote bewonder
van bindweesoeg.
Vetceggens worden ingeopreid in egk bindweesoeg ingevondenf maar giingingen meeotag onder de huid in
vetweesoeg. Vetweesoeg io een opeciaag tipe bindweesoeg.
Functeo van bindweesoeg
Bindweesoeg heef 4 hoosdsuncteos verbinden en onderoteunenf beocherminingf ioogate en tranoport.
Bindweesoegceggen hebben bij de meeote bindweesoeg (behagve bij bgoed en gimse) ago voornaamote
suncte het aanmaken en onderhouden van de extraceggugaire matrix. Deze matrix kan beotaan uit
(een combinate van) vezegof vochtf bot os kraakbeen.
Soorten bindweesoegs
Bindweesoeg in eningere zins
Losmazig bindweefsel:
Bevind zich onder de huid en vugt de ruimte tuooen opieren en pezen. Io goof ingemakkegijk
vervormbaarf egaotochf weiniing trekvaot en veeg bgoedvaten. Oedeemvormining vind hier pgaato.
Dicht bindweefsel:
Oningeordends gopen oteviinge bindweesoegvezego in agge richtningen zodat het naar egke kant oteviing en
trekvaot io. Bevind zich in de 2e huidgaaingf ago kapoeg rond bepaagde oringanenf ingeef oteviingheid aan de
darm.
Geordends krachting en opeeningepaktf gopen paraggeg aan egkaarf io een zeer oterke verbindining tuooen
opieren en boten; pezen.
Elastsch bindweefsel:
Io een dikke bundeg egaotne vezego omingeven door een dun gaaingje goomaziing bindweesoeg. Word
ingevonden ganingo de wervegkogomf peniof otembandenf goningenf wanden van de guchtweingenf wand van
ogaingadero. Aggeo wat ingoed moet kunnen rekken.
Bindweesoeg in ruimere zins
Egke vorm bevat eiingen opecifeke extraceggugaire matrix en ceggen.
Bloedvormend bindweefsel:
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller judithhoutsma. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.59. You're not tied to anything after your purchase.
