1: waarom maatschappijleer?
-De samenleving en jij
In een samenleving moet je rekening houden met anderen. Overal waar
mensen met elkaar te maken hebben bestaan er regels en verwachtingen.
-Maatschappelijke problemen
In Nederland zijn er afspraken die ervoor zorgen dat zo’n zeventien miljoen
mensen harmonieus samenleven. Toch gaat niet alles goed en bestaan er
maatschappelijke problemen.
→De vier kenmerken van een maatschappelijk probleem zijn:
1. Gevolgen voor grote groepen
Bij het probleem zijn grote groepen mensen betrokken. Soms merk
je de gevolgen van een maatschappelijk probleem niet meteen,
maar kunnen we wel voorzien dat dit op lange termijn problemen
zal veroorzaken.
2. Tegenstellingen
Mensen hebben tegengestelde opvattingen over de oorzaken en
mogelijke oplossingen. Bij het zoeken naar oplossing moet er altijd
rekening worden gehouden met tegengestelde belangen en
tegengestelde normen en waarden. Dit zie je terug in de volgende
gebieden:
- Politieke visie
- Geloofs- of levensovertuiging
- Maatschappelijke positie
, 3. Aandacht in de media.
Maatschappelijke problemen krijgen voortdurend aandacht in
kranten en op radio en tv.
4.De overheid bemoeit zich ermee
Een maatschappelijk probleem kan alleen gemeenschappelijk
worden opgelost, waardoor de overheid zich ermee bezig moet
houden.
Vaak zijn er nieuwe wetten of regels nodig om een maatschappelijk
probleem op te lossen. Gekozen politici moeten de wetten
aanpassen en oplossingen bedenken voor een maatschappelijk
probleem en daarom spreken we ook wel van een politiek probleem.
Burgers laten zien welke oplossing zij willen door bij verkiezen op
een politieke partij te stemmen met hetzelfde standpunt.
Politici maken bij allerlei kwesties een afweging en kiezen samen
voor een oplossing. Meestal is die oplossing een compromis, een
oplossing waarbij alle partijen een beetje moeten toegeven.
- De Nederlandse samenleving
Bij maatschappijleer worden telkens actuele vragen en dilemma’s aan de
orde gesteld. Een dilemma is een lastige keuze uit twee opties die allebei
voordelen of juist nadelen hebben.
→De vier thema’s van maatschappijleer zijn:
1. Rechtsstaat: hoe werkt de rechtsstaat en hoe beschermt de
overheid haar burgers?
2. Parlementaire democratie: wat doet het parlement en wat zijn de
verantwoordelijkheden van de regering?
3. Pluriforme samenleving: hoe kunnen mensen met verschillende
culturele achtergronden goed met elkaar samenleven?:
, 4. Verzorgingsstaat: de overheid zorgt voor haar burgers, maar
wanneer moeten de burgers zelf hun problemen oplossen?
-Maatschappijleer
Door het vak maatschappijleer leer je de Nederlandse samenleving beter
te begrijpen. Ook leer je met argumenten je mening te geven over allerlei
kwesties.
2: basisconcepten en sleutelvragen
-Waarden en normen
Bij maatschappijleer gaat het vaak over waarden en normen van mensen.
Een waarde is een uitgangspunt of principe dat mensen belangrijk vinden
in hun leven. Waarden leiden tot gedragsregels en zo’n regel noemen we
een norm.
Normen zijn regels over hoe je je op grond van een bepaalde waarde hoort
te gedragen. Een norm is vaak een sociale verplichting die je wordt
opgelegd door je omgeving. Bewust en onbewust controleren we elkaar of
iedereen zich wel volgens de normen gedraagt. We noemen dit sociale
cohesie; de manier waarop mensen anderen stimuleren of dwingen zich
aan de normen te houden. Normen zijn te verdelen in geschreven en
ongeschreven regels. Ongeschreven regels zijn nergens vastgelegd, maar
toch ken je ze vaak wel.
-Belangen
De waarden en normen van iemand hangen vaak samen met zijn
belangen. Een belang is het voordeel dat iemand ergens bij heeft. Vaak
gaat het over een financieel voordeel, maar dat hoeft niet per se.
Belangen kunnen ook tegengesteld zijn. Belangentegenstellingen staan
vaak aan de basis van een maatschappelijk of politiek probleem.
, -Macht
Macht is het vermogen om het gedrag of denken van anderen te
beïnvloeden. We spreken van formele macht als deze officieel is
vastgelegd in regels of wetten. We spreken van informele macht als dit
nergens is vastgelegd. Mensen kunnen macht uitoefenen als ze
beschikken over machtsmiddelen: dit zijn middelen waarmee je het
gedrag van andere kunt beïnvloeden. Wanneer macht wordt
geaccepteerd en erkend spreek je van gezag als gelegitimeerde macht.
-Sociale ongelijkheid
sociale ongelijkheid; een ongelijke verdeling van maatschappelijke kansen,
inkomen, kennis en politieke macht.
Maatschappelijke kansen
Niet iedereen heeft dezelfde kansen in de maatschappij. Ouderen en
mensen met een beperking hebben het een stuk lastiger op de
arbeidsmarkt en ook is goed en passend onderwijs niet voor iedereen
toegankelijk.
Inkomen
De inkomens van burgers verschillen. Verschillende functies hebben
verschillende salarissen, maar soms bestaat er ook een verschil in beloning
tussen mannen en vrouwen.
Politieke macht
Wie lid is van een politieke partij of een politicus persoonlijk kent, kan meer
invloed uitoefenen omdat politici eerder geneigd zijn rekening te houden
met jouw belangen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller rodydemeij. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.88. You're not tied to anything after your purchase.