Paragraaf 1 hormoonklieren
Hormoonklieren zijn organen die elders in het lichaam organen en weefsels activeren. Cellen
van de klier maken daarvoor een stof, een hormoon, en geven die af aan het bloed. Alleen
de cellen met een passende receptor voor dat hormoon reageren. Hormonen werken dus
alleen bij hun doelwitorganen en –weefsels.
Zweet- verteringsklieren maken producten die in het uitwendig milieu terechtkomen. Dit zijn
de exocriene klieren. Hormoonklieren werken endocrien en geven hormonen aan het bloed
en die aan het weefselvloeistof. Een hormoonklier kan meerdere plaatsen/processen in het
lichaam tegelijk aansturen.
Voor de aansturing van processen werkt het hormoonstelsel samen met het zenuwstelsel.
De coördinatie gebeurt vooral in de hypofyse. De hypofyse prikkelt veel andere
hormoonklieren en activeert organen. Deze centrale hormoonklier bevindt zich net onder de
grote hersen. Dit orgaan verbindt het zenuwstelsel en het hormoonstelsel. De hypofyse
bestaat uit een achterkwab en een voorkwab. Uitlopers van neuronen (zenuwcellen) uit de
hypothalamus voeren in de hypofyseachterkwab (neuro)hormonen aan. Deze hormonen
activeren gladde spieren en de nieren. De hypofysevoorkwab maakt zelf hormonen, die
andere hormoonklieren aansturen.
Boven de hypofyse bevindt zich de hypothalamus, het onderdeel van de hersenen dat het
endocriene stelsel van je lichaam controleert. Als reactie op informatie uit het lichaam stuurt
de hypothalamus de voorkwam van de hypofyse. Ze doen dit met behulp van
releasinghormonen (RH’s). Deze RH’s vormen dus een tussenstap. Andere neuronen van de
hypothalamus geven inhibiting-hormonen (IH’s), die de productie van hormonen door de
hypofyse remmen. Weer andere neuronen produceren neurohormonen. Deze hormonen
komen in de hypofyseachterkwab in de bloedbaan. Voor deze hormonen (ADH en oxytocine)
is de hypofyse dus de afgifteplaats.
FSH activeert de eierstokken. Het laat follikels groeien en hervat de meiose van de primaire
oöcyten, voorlopers van de eicellen. Oestradiol uit de follikel verdeelt de chromosomen
tijdens de meiose. Daarnaast zorgt het voor secundaire geslachtskenmerken bij vrouwen en
beïnvloedt de botstructuur.
Paragraaf 2 reacties van cellen op hormonen
Hormonen veroorzaken vaak een keten van andere signalen (hormonen). Zo geeft de
hypothalamus bijvoorbeeld het groeihormoon GRH af dat in de hypofyse het hormoon GH
aanzet. GH zet de lever aan tot het maken het maken van IGF dat ervoor zorgt dat de cellen
van de groeischijven delen en zo de pijpbeenderen groeien.
Een hormoon werkt uitsluitend bij de eigen doelwitcellen. Alleen deze cellen bezitten de
juiste receptor voor het hormoon. Hydrofobe steroïdhormonen, gemaakt uit cholesterol
bewegen door het celmembraan. Vitamine D is een pro-hormoon van calcitriol en doet dit
ook (tabel 82A).
In het grondplasma van de doelwitcel vormt het hormoon met een eiwitreceptor een
hormoon-receptor-complex. Dat activeert het DNA. Via een RNA-molecuul ontstaat in het
grondplasma een bepaald eiwit dat in de cel bijvoorbeeld werkt als enzym.
Tyrosinehormonen en hydrofiele eiwithormonen binden aan een receptor op het
celmembraan. De receptoren van deze hormonen veranderen wanneer de hormonen
aankoppelen. Dat geeft aan de binnenkant van het celmembraan een reactie en een G-eiwit
koppelt GTP aan de receptor. Een cascade aan reacties geeft een secundaire boodschapper
die de boodschap van het hormoon overneemt. Secundaire boodschappers zijn kleine
moleculen die snel door het grondplasma diffunderen. Ze kunnen in een cel meerdere
doelwitmoleculen hebben, zoals enzymen of DNA, en daardoor kan één hormoon meer dan
één respons opwekken.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller GNKsamenvatting. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.20. You're not tied to anything after your purchase.