Hoofdstuk 22 De Brain Aging Monitor als intervente
22.1 Achtergrond
De gemiddelde levensverwachtng voor ederlanders is toegenomen. Mannen worden gemiddeld
3,4 jaar ouder en vrouwen 2,2. Gemiddeld worden mannen nu 79,2 jaar oud en vrouwen 82,9. Het
aantal levensjaren dat wij in goede gezondheid verkeren is voor de mannen met 1,9 jaar toegenomen
en voor vrouwen 1,7 jaar. Van ons leven zijn wij maar liefst 17,5 jaar niet in goede gezondheid.
Het internet neemt in toenemende mate taken over van professionals of verandert de manier
waarop professionals hun relates moeten onderhouden. Verslavingstherapie wordt bijvoorbeeld
tegenwoordig steeds meer online aangeboden. Daarnaast wordt de dienstverlening vanuit de
overheid ook steeds meer gedigitaliseerd.
Voordelen:
- Mensen in afgelegen gebieden hoeven minder vaak naar de stedelijke gebieden om in
behandeling te gaan.
- Werkgevers en werknemers kunnen 24 uur per dag op internet zoeken naar informate.
Nadelen:
- Kwaliteit van de online beschikbare informate en methodiek is lastg te controleren.
- De anonimiteit maakt het in de praktjk makkelijker om verkeerde adviezen en roddels te
verspreiden. Het beschermen van persoonsgegevens en het bewaken van andere
privacygevoelige informate is een precaire zaak.
- Het gebruik van internet gaat ten koste van therapietrouw en het is voor deelnemers aan
online studies makkelijker om te stoppen.
- Er is een houdbaarheidsprobleem met online kennis, omdat websites inhoudelijk kunnen
wijzigen of zelfs verdwijnen
22.2 Leefstijlinterventes in de praktijk
22.2.1 Gedragsverandering in theorie
Menselijk gedrag is het gevolg van gewoontevorming. Het veranderen van gewoontes is lastg. Het
aanpassen van gedrag is de eerste stap van gedragsverandering. Het behouden van het nieuw
aangeleerde gedraag is stap twee. In inslijten van een nieuwe gewoonte vergt veel feeibiliteit en
doorzettingsvermogen van degene die de verandering in gang zet.
Een programma, online of ofine, moet erop gericht zijn de weg naar gedragsverandering voor haar
deelnemers zo eenvoudig en overzichtelijk mogelijk te maken. Zo’n programma kan het afreken van
oude gewoontes en het opbouwen van nieuwe gewoontes vereenvoudigen.
Het Transtheoretsch Model (TTM) (Stages of Change Model, Prochaska en Velicer):
- Precontemplateease: waarin een persoon niet van plan is te veranderen of niet bewust is van
zijn risicogedrag.
- Contemplateease: waarin een persoon zich bewust is van zijn gedrag en overweegt dit
gedrag in de toekomst aan te pakken.
- Voorbereidingsease: waarin een persoon concrete plannen maakt om zijn gedrag binnen
dertg dagen te veranderen.
De uiteindelijke verandering van gedrag wordt bepaald door de simpele afweging van voors en
tegens van verandering versus behoud van huidig gedrag. Dit model is gebruikt als theoretsch kader
bij het opzeten van stoppen-met-rokenprogramma’s, beweegprogramma’s en stressmanagement.
1
, Een leven lang inzetbaar Hoofdstuk 22
Zelfwaargenomen-efectviteit: dit is een maat van vertrouwen die een persoon heef in het omgaan
met moeilijke situates tjdens de gedragsverandering, en uiteindelijk dus een maat voor succes.
Het Health Belief Model (HBM) (Rosenstock, Stretcher en Becker)
Het besluit van mensen om bepaald gezond gedrag te vertonen wordt bepaald door de ervaren
bedreiging van de eigen gezondheid en de ingeschate meerwaarde van het aanbevolen gedrag.
Mensen zullen eerder van gedrag veranderen wanneer zij:
- Denken te behoren tot een risicogroep.
- Inzien dat het lopen van risico mogelijke ernstge consequentes met zich meebrengt.
- Inschaten dat de acte die zij kunnen ondernemen het risico op gezondheidsklachten
aanzienlijk vermindert.
- De voordelen van het nieuwe gedrag groter zijn dan de mogelijke nadelen.
Het ontbreken van zelfwaargenomen efectviteitsmaat wordt als een zwakte van het HBM
beschouwd. Dit model is gebruikt bij het opzeten van screeningsprogramma’s voor kanker, risicovol
seksueel gedrag en gezonde voeding.
De Sociaal-Cogniteve theorie (SCT) (Bandura)
Menselijk gedrag wordt in verregaande mate bepaald door de verwachtngen die men heef van
bepaald gedrag. Verschillende verwachtngen spelen bij deze afweging een rol:
- Verwachtngen over de consequentes die het nieuwe gedrag heef op de sociale en fysieke
omgeving van die persoon.
- Verwachtngen over wat de consequentes zijn van persoonlijke actes.
- De zelfwaargenomen-efectviteitserwachtng: denkt een persoon in staat te zijn de
verandering succesvol te volbrengen.
aast het leren van eigen gedrag, houdt de SCT ook rekening met rolmodellen. Deze theorie is
gebruikt in de aanpak van chronische aandoeningen, hart- en vaatziekten en een beweegprogramma
op de werkvloer.
De theorie van Gepland Gedrag (Theory of Plannend Behavior) (Fishbein en Aijzen)
Gedrag is te voorspellen door aan deelnemers te vragen of zij van plan zijn om dat gedrag te
vertonen. Dit heet de gedragsintente, die door een persoon wordt gevormd op basis van:
- Zijn houding ten opzichte van het nieuw aan te leren gedrag.
- De subjecteve normen die een persoon heef over het gewenste gedrag (roken kan bijv.
sociaal geaccepteerd zijn, maar ook sociaal onacceptabel gedrag in een bepaalde sociale
omgeving).
- Het feit of hij in bezit is van de benodigde set aan vaardigheden om dit nieuwe gedrag te
vertonen.
aast de gedragsintente is de manier waarop een deelnemer de inschatting maakt of hij de nodige
randvoorwaarden voor de gedragsverandering kan realiseren, van belang. De afweging of hij in staat
denkt te zijn barrières te overwinnen is van invloed op het uiteindelijk vertoonde gedrag. Deze
theorie is gebruikt bij het opzeten van stoppen-met rokenprogramma’s, stmuleren van beweging,
uitvoeren van zelf-checks, alcoholmisbruik en gezond eten.
Alle theorieën vertonen overlap met elkaar. Ook blijven het allemaal theorieën die gedeeltelijk in de
praktjk kunnen voorspellen. Op elke theorie is kritek omdat er essentële onderdelen zouden
ontbreken of omdat de theorie te falsifceren zou zijn. Het zijn hulpmiddelen, geen harde
wetmatgheden.
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mpbp. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.35. You're not tied to anything after your purchase.