Summary
Staatsrecht 2 samenvatting
- Course
- Institution
- Book
Dit is de samenvatting van literatur voor staatsrecht 2.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
wrvandompseler
Content preview
Functies van staatsrecht:- Constituerende functie (instellen van overheid) Regulerende functie
- Attribuerende functie (toekennen van bevoegdheden)
- Regulerende functie (bevoegdheden beperken) Constitutioneel recht beoogt te
voorkomen dat de staatsmacht in
Legitimerende functie? ➜ nee, is psychologisch één persoon/ambt
verschijnsel, staatsrecht kan feitelijke aanvaarding geconcentreerd is en zonder
hoogstens bevorderen, niet afdwingen. grenzen is.
Constitutionalisme
Constitutionalisme
zodanig in constitutie verankerde overheidsorganisatie, dat er diverse ambten zijn die niet
allemaal hiërarchisch onderworpen zijn aan één ambt
Absolutisme
(dictatuur) alle overheidsbevoegdheden geconcentreerd in één ambt
Staatsvormen:
• Gecentraliseerde eenheidsstaat: één grondwet, overheidsfuncties uitgeoefend door ambten
die behoren tot hetzelfde centrale overheidsverband
• Gedecentraliseerde eenheidsstaat: ook één grondwet en centraal overheidsverband, MAAR
staat is verdeeld in meerdere territoriale overheidsverbanden met zelfstandige bevoegdheden
• Federale staat: samengesteld uit meerdere (deel)staten, die staatsrechtelijk verbonden zijn
(federaal recht en deelstaatsrecht)
• Confederatie: geen staatsrechtelijk samenwerkingsverband o.b.v. een grondwet, maar
volkenrechtelijk samenwerkingsverband van soevereine staten o.b.v. een verdrag
Overheidsverband: structuur waarin overheidsambten in een rechtens bepaalde verhouding tot
elkaar staan en in een al dan niet wederkerige relatie staan tot onderdanen/groepen daarvan
➜ ambten oefenen bevoegdheden over onderdanen uit, onderdanen hebben invloed op hun
samenstelling
Machtenscheiding
1. Scheiding van drie machten wordt niet expliciet in de grondwet genoemd, maar hij vermeldt
wel de S-G, regering en rechterlijke macht als afzonderlijke, gelijkwaardige en
onafhankelijke ambten.
2. Zowel in functionele als in organisatorische zin is de machtenscheiding beperkt, niet absoluut
3. De constitutie voorziet niet alleen in gedeelde bevoegdheden, maar ook in diverse andere
vormen van controle om te voorkomen dat een van de staatsmachten ongecontroleerde
macht uitoefent (checks and balances)
De rechtsstaat
De rechtsstaatgedachte is een belangrijk element in het stelsel van regulering van
overheidsmacht. Hiertegenover staan de politiestaat (optreden naar eigen goeddunken) en
totalitaire staat (geen grens aan overheidsinterventie).
6 elementen van de rechtsstaat in constitutionele recht:
1. Scheiding der machten
2. Legaliteitsbeginsel; wettelijke grondslag voor overheidsoptreden
3. Rechtszekerheid; overheidsoptreden volgens een voorafgaande regel
, 4. Onafhankelijke rechtspraak; eerlijk proces
5. Democratische invloed
6. Waarborging van grondrechten.
Relativering van de rechtsstaatidee
Er zijn verschijnselen die met een van die elementen op gespannen voet staan.
- Algemene regel vs. ongeschreven recht: legaliteitsbeginsel strekt tot ongeschreven recht voor
zover de erin vervatte normen conform zijn
- Algemene regel vs. wet in materiële zin: burgerlijke en strafrechter kunnen niet controleren op
naleving van intern werkende regels ➜ incoherentie van rechtssysteem
- Beleidsregels: alhoewel deze niet bindend zijn, kunnen ze wel van belang zijn voor burgers ➜
externe werking
Terugtred van wetgever:
- Delegatie: delegataris hoeft niet tot hetzelfde overheidsverband te behoren als de delegans
- Discretionaire bevoegdheid: handelen naar ‘eigen oordeel/inzicht’, of regels met multi-
interpretabele begrippen ➜ marginale toetsing door rechter aan ongeschreven regels
➜ Heldenkermis-arrest: rechter houdt rekening met beleidsvrijheid van overheid, welke
worden bepaald door de aard van de taak en de omstandigheden in concreto, waardoor
verschil van opvatting niet mag leiden tot een oordeel van onrechtmatig handelen
Staat en soevereiniteit
• Soevereiniteit: onafhankelijkheid van een staat, die overheidsmacht op haar rechtsgebied
uitoefent zonder inmenging van andere staten
• Soevereiniteit in nationaal staatsrecht: alle ambten zijn geconstitutioneerde ambten, waardoor
geen enkel ambt onbeperkte/ongenormeerde bevoegdheden bezit
• Beperkt soevereiniteitsbegrip: abstracte conceptie van een overheidsverband als complex van
ambten niet aan toezicht onderworpen
➜ dus centrale overheid soeverein voor zover EU daar niets voor regelt, etc.
Decentralisatie
Nederland = gedecentraliseerde eenheidsstaat
Naast de Grondwet hebben ook de wetgever, provinciale staten en de gemeenteraad
constituerende, attribuerende en regulerende functies t.a.v. gedecentraliseerde ambten.
Art. 124 Gw ➜ provincie- en gemeentebesturen bevoegd tot optreden in
autonomie en medebewind
art. 127 Gw ➜ PS en gemeenteraad bezitten verordende bevoegdheid
PS in beginsel de ‘grondwetgever’ van de waterschappen
Gedecentraliseerde ambten
- staan niet in hiërarchische verhouding tot de centrale ambten (natuurlijk wel
normenhiërarchie van regels tussen de twee)
- Niet geheel onafhankelijk; ze zijn onderworpen aan toezicht/ingrijpen door centrale ambten
(preventief of repressief) bij autonome of medebewindsbesluiten
- Ook rechterlijke controle op besluiten
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller wrvandompseler. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.73. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67866 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now