INTERCULTURELE PEDAGOGIEK
HOORCOLLEGES EN SAMENVATTING LITERATUUR
HOORCOLLEGE 1
Waarom een kritische blik?
De bestudering van (relaties met) mensen met verschillende culturele achtergronden gaat inherent
over perspectieven, manieren van kijken naar de wereld.
-> Andere gewoontes etc.
Dat roept de vraag op welke perspectieven wel en niet aan bod komen in de maatschappij als
geheel en in de universiteit en het vakgebied van de pedagogiek in het bijzonder.
Kritische vragen over de universiteit
• Welke kennis wordt (niet) geproduceerd?
• Welke kennis wordt (niet) overgedragen?
• Welke kennis wordt (niet) gewaardeerd?
• Wie is (niet) vertegenwoordigd in de lesstof ?
-> Stukken door wie en over wie?
• Wie zijn er (niet) in de collegezaal?
-> selectiemechanismen kunnen dat beïnvloeden
verdieping in andere culturen heeft eerst een andere stap:
zelfre ectie
- wat is de eigen cultuur en de eigen positionaliteit?
> iedereen heeft een culturele achtergrond, maar mensen met een meerderheidspositie
re ecteren daar vaak minder op.
Neutraal onderwijs bestaat niet
• Neutraal: niet voor of tegen, onpartijdig, zonder voorkeur, afzijdig, onverschillig
-> Is de de nitie uit het woordenboek. Is bij beta wetenschappen logischer. Maar wetenschappen
omtrent menselijk gedrag vinden wij altijd iets van met een mening en een oordeel erachter.
• Positionaliteit: iemands persoonlijke geschiedenis, inclusief opvoeding, opleiding, en werk- en
leefomgeving die mede bepalen hoe iemand denkt en handelt
-> Komt vaak weinig tot uitdrukking in de wetenschap. Terwijl het een heel centraal principe is in
de gedragswetenschappen. Idee bestaat dat wetenschappers hierdoor niet beïnvloed zouden
worden.
Objectieve versus subjectieve kennis?
• Objectief: als iets dat los staat van de waarneming of voorkeuren van individuen; neutrale blik,
feiten
(maar in de praktijk valt dat soms tegen)
-> Iets is objectief als ongeveer iedereen hetzelfde zou vinden. Hangt er niet vanaf wie de
waarnemer is. Bij gedragswetenschappen valt dat tegen.
• Subjectief: iemands persoonlijke oordeel of zienswijze; niet neutraal, meningen ipv feiten
(maar deze kennis is wel waardevol)
-> artikel C3: ervaringen (subjectief) kunnen niet objectief worden vastgesteld. Iemand kan iets
hebben meegemaakt, maar daar kan iemand anders anders naar kijken.
Dit gaat om subjectieve ervaringskennis. Door veel mensen te bevragen kun je wel een patroon
bevangen. Maar daardoor valt de subjectieve ervaringskennis weg.
-> Zelfde dataset en hypothese is aan verschillende onderzoeksgroepen gegeven en die moesten
een analyse en conclusie geven. Er zou steeds hetzelfde uit moeten komen, maar er kwamen
steeds andere uitkomsten uit.
>> Mensen kiezen blijkbaar een invalshoek die verschillen opleveren.
fl fl fi
,Belangrijk is dat data reproduceerbaar moet zijn. Transparantie maakt dat mensen onderzoek
kunnen evalueren.
Woke
• Komt van ‘awake’, ‘woken’, dus wakker
• Jaren ’30: African-American oproep tot oplettendheid over racisme in de samenleving
-> Bijvoorbeeld bij politieoptreden; let op, we moeten niet verslappen en we moeten alert blijven.
• Nu breder: bewust zijn van sociale onrechtvaardigheid in de maatschappij
-> Ook andere onderwerpen van kansongelijkheid en vooroordelen (seksisme en lhbtq+ etc).
• Tegenwoordig ook gezien als oorzaak intolerantie en cancel culture (oa op universiteiten)
-> Heeft een negatieve lading gekregen. Mening dat het ertoe leidt dat alles moet veranderen en
je niks meer mag zeggen. Media gebruikt het voornamelijk op deze manier.
Woke als gevaar voor academische vrijheid
Artikel Coen de Jong
• Woke studenten/staf boos, overgevoelig, veeleisend
-> Zien overal bedreigingen, alles mag je niet meer zeggen, proberen invloed te hebben op
curriculum.
• Niet waarheidsvinding maar ideologie staat voorop
-> Is iets inclusief/ divers is nu belangrijker dan de feiten, waar het volgens hem juist over zou
moeten gaan.
• Canceling, veilige omgeving, zelfcensuur
-> Docenten kunnen zelf besluiten dingen niet meer te durven zeggen = zelfcensuur.
-> safe space = studenten willen niet blootgesteld worden aan zaken die ze als beledigend zien
en die uitingen geven aan racisme bijvoorbeeld.
• Academische vrijheid in gevaar
-> conclusie van artikel is dat woke vooral veeleisend is.
Woke goed voor de wetenschap
Artikel Reza Kartosen- wong
• Overgevoelige reactie op woke
-> Mensen kaarten iets aan en is dat nou werkelijk zo erg?
• Ook ‘rechts’ wil cancellen
-> Vb. FvD meldpunt voor woke-docenten.
• Gebrek aan zelfre ectie bij anti-woke
-> Safe space, meerderheid van de studenten hebben universiteit als hun safe space gezien.
Hebben ze wel door dat wat studenten nu vragen zij altijd wel hebben gehad?
• Kritiek verbetert wetenschap en kennis
-> Als we iets willen is het wel een thema vanuit verschillende kanten bekijken.
(hoe denken vrouwen of andere culturen hier eigenlijk over? = bredere kijk).
Het woke-spook
Artikel Bas Heijne
• Ways of seeing (positionaliteit!)
• Woke ‘elites’ reopen angst en boosheid op
• “Het woke-spook kan worden ingezet tegen alles waar je te lui bent om over na te denken,
(...), tegen alles wat verandering en inspanning vergt.”
-> Als je wordt gevraagd/uitgedaagd of gedwongen op een andere manier te kijken dan je
gewend bent kan dat bedreigend. Niet willen veranderen is een vorm van luiheid.
Er zijn twee de nities of kanten zichtbaar van woke. De waarheid is waarschijnlijk allebei. Er zijn
mensen die zich woke noemen en 1 van beide doen en ideeën hebben over hoe het zou moeten.
fi fl
, Cancel culture =
-omdat iemand een bepaalde
mening heeft die ingaat tegen
een ideologie zou iemand
geweerd moeten worden.
-In NL is het nog niet echt
volledig gezien; mensen
worden niet snel ontslagen.
-Cultuur verandert langzaam.
Verschuivende ideologie in de
samenleving over wat wij
normaal en acceptabel vinden.
Ideologische indoctrinatie?
•Een ideologie is een coherente set ideeën en waarden over de
wereld, de maatschappij, en de rol van de mens daarin.
-> Ongeveer alles uit de studie (bepaalde manier van opvoeden bijv
en belang onderwijs en
manier ervan) is uitdrukking van ideologie.
• Indoctrinatie: manipulatie door systematisch en eenzijdig onderwijzen van aanvechtbare
overtuigingen, met de bedoeling dat deze kritiekloos worden aanvaard.
Doris lessing:
“Wat eigenlijk regelmatig tegen elk kind gezegd zou moeten worden, is zoiets als: ‘Je wordt
geïndoctrineerd’. We hebben nog niet een onderwijssysteem ontwikkeld dat niet een
indoctrinatiesysteem is. Het spijt ons, maar beter kunnen we het niet op dit moment doen.
Wat jou wordt geleerd is een uiting van vooroordelen en de keuzes van een bepaalde tijd en
cultuur. Een snelle blik op de geschiedenis toont hoe tijdelijk die altijd zijn. Je wordt onderwezen
door mensen die zich hebben kunnen aanpassen aan het systeem dat door hun voorgangers is
opgebouwd. Het is een systeem dat zichzelf in stand houdt.”
-> Dit gaat om de mainstream. Als je niet in het systeem past, kom je ook niet op een
onderwijsplek. Docenten zouden zich vooral aan status quo houden. Is systeem dat zichzelf in
stand houdt.
Het verborgen curriculum
• De impliciete normen en waarden die (meestal onbewust) in het onderwijs worden overgebracht.
-> Onderwijs is ingericht. Kennis van studenten is minder belangrijk dan die van de docent.
• Te vinden in de structuur (vorm, inrichting) en de inhoud (thema’s, taalgebruik) van het
onderwijs.
• Doorgaans dominante normen en waarden die voor de meeste mensen vanzelfsprekend zijn.
-> Pas bij afwijking van de norm gaan mensen vragen stellen.
Voorbeeld van invloed van taalgebruik in de media
- migratieachtergrond verkleind de kans op studieplek in studies als geneeskunde.
vs
- studies als geneeskunde en psychologie discrimineren studenten met een migratieachtergrond.
Verschillende ideeën over woke
- Er zijn mensen die woke zien als de enkele vis die de andere kant op zwemt en de rest van de
wereld is anders.
- Anderen zien het als overheersend en een bedreiging: Woke is overal en de mainstream culture
wordt erdoor overheerst.
-> Het hangt ervan af waar je werkt en woont etc. Dat leidt tot verschillen perspectieven.
Thema’s dekolonisatie univerisiteit
-> gebruikt door woke voor onderwijs.
• Eurocentrisme: teveel nadruk op de Europese cultuur en westerse ideeën en theorieën
, • Dekoloniale kennis: ongelijke waardering van verschillende soorten kennis (zie ook artikel
3a)
-> Alleen bepaalde statistische methoden zouden beter zijn dan kennis van subjectieve
ervaringen. Maar het gaat om andersoortige kennis, niet per de nitie betere kennis.
• Machtsstructuren: Wie hebben een stem en wie niet? Wie krijgt nanciering en ruimte?
Een kritische kijk op jeugdonderzoek
o Onderzoekers en redacteuren zijn witte Amerikanen of Europeanen
o WEIRD steekproeven (Western Educated Industrialized Rich Democratic)
-> Verwijzing naar landen, zoals NL. Overgrote meerderheid van onderzoek gaat over die landen.
Kennis in handbook of attachment bijvoorbeeld gaat over maar 20% van de wereld en vaak alleen
over middenklassen.
o Onderzoek naar non-WEIRD steekproeven gemarginaliseerd
-> Eerder ook ontwikkelingslanden genoemd. Kan ook meerderheidsbevolking genoemd worden,
omdat daar meer mensen wonen. Onderzoeken gaan daar voornamelijk over cultuur.
o Individualistische in plaats van systeemgerichte focus
-> Vb dit kind heeft een leesprobleem en docent moet het oplossen. Veel probleemgedrag heeft
echter te maken met de bredere context; het systeem, zoals de buurt en niet alleen opvoeding.
o De cit perspective: wat mensen allemaal niet kunnen
-> nadruk ligt niet op krachten en of er meer factoren zijn in de omgeving die een rol spelen.
-> ook wel victim blaming genoemd.
Voorbeeld van boek over gehechtheidstheorie;
Handbook of attachment
- 43 hoofdstukken
- 80 auteurs
- Uit slechts 7 landen... waarvan 80% uit de VS. Terwijl er over heel de wereld onderzoek over
wordt gedaan.
Culture corner
Al het onderzoek over gehechtheid in meerderheidsbevolking is samengevat in 1 hoofdstuk in het
boek. Gaat alleen over cultuur. Alsof het in de rest van de hoofdstukken niet om cultuur draait.
De cit view: Zit in de persoon. Er is iets dat
mis met een persoon
Di erence view: iedereen is anders. Er zijn
kenmerken aan de omgeving die maken dat
iemand ergens last van heeft. Vb: plek kan
niet ingericht zijn voor rolstoelen.
>> belang van inrichting zodat meer mensen
kunnen pro teren.
Het evidence-beest
Artikel van Marit Hopman
• Kritiek op te sterke nadruk op e ectief-bewezen interventies in de jeugdhulpverlening
• Te weinig oog voor
- Opvoedcontext, normen en waarden vh gezin
-> Dat iets e ectief is wil niet zeggen dat het wenselijk is. Waarom ben je iets aan het doen
en welke normen en waarden passen bij deze opvoeding?
- Impliciete normen over wat goed en fout is
- Misvatting dat evidence-based neutraal is
- Inzichten professionals uit de praktijk
-> Wat zien zij over wat werkt?
fffi fi
fi ff ff fifi
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller stuurstefaniemail. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.05. You're not tied to anything after your purchase.