Hoofdstuk 1: Kaart en Atlas
1.1: Wat is aardrijskunde
Aardrijkskunde of geografie
Aardrijkskunde en geografie zijn precies hetzelfde.
Aardrijkskunde: aarderijken (landen, staten en volken op aarde) + kunde (kennis)
Geografie: geos (aarde) + graphe (beschrijven)
Binnen beide termen wordt er onderscheid gemaakt tussen menselijke (sociale
geografie) en natuurlijke (fysische geografie) verschijnselen. Daarnaast wordt er ook
nog onderscheid gemaakt tussen natuurlandschappen en ingerichte landschappen
(bevat inrichtingselementen als huizen, wegen en bruggen)
KNAG
Het Koninklijk Nederlands Aardrijskundig Genootschap zet zich in voor het vak
aardrijkskunde & aardrijkskunde in het algemeen.
1.2: Geografisch leren kijken
Aardrijkskunde heb je nodig om de vragen: Waar? En waarom daar? Te kunnen
beantwoorden.
Actueel wereldbeeld
Een mental image of een actueel wereldbeeld is het idee dat iemand heeft over de
samenleving en over de wereld. Dit wordt veroorzaakt door wat iemand meemaakt
en wat iemand ziet. Dit beeld hoeft niet altijd juist te zijn. Kinderen maken tijdens
aardrijkskunde op een systematische manier kennis met het vak en hun mental
image wordt hiermee verbeterd. Topografie zorgt voor een goede mental map.
Daarnaast kunnen kinderen met een goede topografische kennis gebeurtenissen en
verschijnselen koppelen aan een plek.
Geografische zienswijze of geografische vierslag
Met de geografische zienswijze leren kinderen systematisch kijken naar
aardrijkskunde daarnaast wordt er veel gebruik gemaakt van vragen.
Geografische Geografische zienswijze Geografische vragen
vaardigheden
Inventariseren 1. Waarnemen Wat zie je?
2. Beschrijven Wat neem je waar?
Waar zie je dat?
Hoe ziet het eruit?
Welke kenmerken ontdek
je?
Interpreteren 3. Verklaren Waarom is het daar?
Waarom ziet het er daar
zo uit?
Wat wordt hierdoor
beïnvloed?
4. Generaliseren Waar heb je dat eerder
(herkennen en gezien?
toepassen) Zie je dat ook wel eens
, ergens anders?
Hoe ziet het er daar uit?
5. Waarderen Wat betekent dit voor mij?
Wat betekent dit voor die
mensen?
Kan het ook anders?
Denk ik er nog zo over?
Multiperspectiviteit
Bij het element verklaren zijn natuurlijke en menselijke factoren belangrijk. Menselijke
factoren zijn weer onder te verdelen in 4 verschillende groepen: economische
factoren culturele factoren, demografische factoren en politieke factoren.
Bij Multiperspectiviteit gaat het erom dat je naar meer dan 1 onderdeel kijkt.
Meervoudig bronnengebruik
Binnen het vak aardrijkskunde wordt er gebruik gemaakt van verschillende soorten
bronnen. Dit komt terug in de geografische kubus.
1.3: Schaal
Schaalniveau’s
Binnen het vak aardrijkskunde wordt er op verschillende schalen gekeken naar
gebieden.
Schaalniveau Gebied
Lokaal Straat, de wijk, de stad, de gemeente
Regionaal De regio, de provincie, het landsdeel
Nationaal Het land
Continentaal Meer dan een land, het werelddeel
Mondiaal Meer dan een werelddeel, de wereld
Schaal op de kaart
De verhouding tussen afstand op een kaart en in het echt is de schaal. Op een kaart
wordt de schaal aangegeven met een schaalgetal. Zoals bijvoorbeeld 1: 10000. Of
, met een schaalstok. Met schaal kun je de absolute afstand uitrekenen tussen twee
plaatsen. Daarnaast is er ook nog de relatieve afstand te onderscheiden. Hoeveel
moeite kost het om van a naar b te komen?
1.4: Atlas
Een kaart is een versimpelde weergave van de werkelijkheid.
Soorten kaarten
- Overzichtskaart: Op een overzichtskaart wordt een provincie, land of
werelddeel weergegeven. Op een staatkundige overzichtskaart worden de
landen weergegeven. Ieder land heeft dan zijn eigen kleurtje. Op
natuurkundige overzichtskaarten worden natuurlijke verschijnselen
weergegeven als rivieren, bergen en hoogtes.
- Thematische kaart: Gaat over een bepaald onderwerp. Dat kunnen zichtbare
en onzichtbare elementen zijn.
- Topografische kaart: een topografische kaart probeert de werkelijkheid zo
nauwkeurig mogelijk in kaart te brengen. Alles staat erop.
Op de meeste kaarten wordt er gegeneraliseerd. Dit wil zeggen dat er dingen worden
weggelaten die niet belangrijk zijn.
De atlas
Er zijn verschillende soorten atlassen.
1. Mijn eerste bosatlas: geschikt voor groep 5 of 6. Het bevat overzichtskaarten
van Nederland, de provincies, werelddelen en de wereld. Het heeft een
landenregister en een simpele legenda.
2. De junior bosatlas: geschikt voor groep 6 tot en met 8. De kaarten sluiten aan
bij de leef en belevingswereld van kinderen en de kaarttitels zijn niet abstract.
3. De basisbosatlas: Geschikt voor VMBO.
4. De grote bosatlas: Het centraal schriftelijk eindexamen voor havo en vwo.
Geografisch informatiesysteem
Het GIS is een computerstysteem dat data verwerkt en opslaat. Het geeft een
duidelijk beeld in de vorm van een kaart van een gebied, object of onderwerp. Veel
mensen maken gebruik van het GIS. Voor hun werk maar bijvoorbeeld ook voor
Funda. Of het navigatiesysteem.
Remote sensing
Het waarnemen van de aarde vanuit satellieten.
Kaartprojecties
Het is erg lastig om van grote gebieden kaarten te maken omdat de aarde een globe
is. De projectie van Winkel wordt het meest gebruikt (de kaart ziet er dan een beetje
uit als een globe)
1.5: Plaatsbepaling op de aarde
Geografische breedte
De evenaar: de evenaar is een denkbeeldige lijn tussen de noord en de zuidpool
over de aarde. De evenaar verdeeld de aarde in het noordelijk en in het zuidelijk
halfrond. Evenwijdig aan de evenaar lopen de breedtegraden. De afstand tot de
evenaar heet de breedteligging
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller emma-sophierouw. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.86. You're not tied to anything after your purchase.