Summary
Samenvatting geschiedenis geven
- Course
- Institution
- Book
Samenvatting Geschiedenis geven H1.2, 2.2, 3.2, 4.2, 5.2, 6.2, 7.2, 8.2, 9.2, 10.2 (alle geschiedenis vak inhoudelijke paragrafen_
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
3 reviews
By: dunjaveerman • 4 year ago
By: yasminevandenboogert • 5 year ago
By: soukaynatanger • 5 year ago
Seller
Followemma-sophierouw
Reviews received
Content preview
Geschiedenis gevenTijd van Jagers en boeren (tot 3000 v. Chr.)
De eerste welvaartsmaatschappij
De homo erectus is een rechtstreekse voorouder van de mens en zo’n 2 tot 1,5 miljoen jaar
oud. Er zijn eerder al fossielen met menselijke trekjes gevonden zoals de ardipithecus
ramidus van 4,4 miljoen jaar oud. De eerste menselijke resten in Nederland zijn zo’n 250.000
jaar oud. De eerste kampen zijn gevonden in Belvedere-groeve bij Maastricht en de groeve
Kwintelooijen bij Rhenen. De oudste menselijke bewoners van Nederland zijn
Neanderthalers. Al deze soorten mensen en ook de homo sapiens jaagden en verzamelden
voor levensonderhoud. Zo’n 10.000 jaar gelden werden er in het Midden-Oosten de
landbouw ontdekt.
De oudste jagers, verzamelaars
De eerste jagers bevonden zich rond de tropische en subtropische klimaten van Ethiopië tot
zuidelijk Afrika en 10.000 jaar geleden woonden er zo’n 4 miljoen mensen. Informate over
de jagers-verzamelaars kan door fossiele gegevens, archeologische gegevens en door te
kijken naar moderne jagers-verzamelaars. Vroeger werd gedacht dat de jagers-verzamelaars
constant vechten tegen de hongerdood. Op basis van onderzoek weten we nu dat dit niet zo
is. Wat wel zo is is het volgende:
- Zij stelden een voedzaam menu samen uit een gering deel van het totale aanbod
- Zij besteedden maar een klein deel van de dag aan het zoeken naar voedsel en
andere vormen van arbeid
- Er bleef veel tjd over voor ontspanning en ceremoniële bezigheden
- De meeste groepen hadden weinig bezitngen vanwege het nomadische bestaan
- Jachtwerktuigen en huisraad werden gemaakt van materiaal dat zo te vinden was
- Het levenspatroon paste zich door het jaar heen aan de seizoenen aan
- Ze leefden het grootste deel van het jaar in groepen van 10 tot 50 mensen
- Voedsel was geen eigendom
- Voorraden werden niet aangelegd vanwege het nomadische bestaan.
Jagers en verzamelaars in onze streken: de rendierjagers, 12.000 jaar geleden
12.000 jaar geleden aan het einde van de ijstjd was West-Europa een toendravlakte. Er
leefden mammoeten, bizons, rendieren, wilde paarden, wolharige neushoorns en oerossen.
De bewoners waren rendierjagers en jaagden op rendieren, bizons en mammoeten.
Op jacht
Veel grote dieren verdwenen door de klimaatveranderingen en de grasvelden die
veranderden in bossen maar ook de mens was hier schuldig aan. Mensen jaagden kudden
van een rots of in een moeras. Hierdoor overleden er meer dieren dan nodig.
Nomaden en hun jaarritme
Voedsel verplaatste zich door de jaargetjden en hierdoor moesten de rendierjagers mee.
Maar ook het hout, kruiden, grassen, vuursteen, kleiner wild en vissen waren na verloop van
tjd op. Ook alle grote spullen moesten dan mee en het wiel bestond nog niet, er waren geen
boten en huisdieren hadden ze niet. Het enige wat men gevonden heef is de slee.
Levensverwachtng van Rendierjagers
Rendierjagers werden niet oud. 50 jaar was uitzonderlijk. Dit komt door weer, infectes,
gebrekkige hygiëne, ontbreken van medicijnen, risico’s bij de geboorte, gevaarlijke
omstandigheden bij de jacht. Toch was het voedsel van de jagers beter dan van de eerste
landbouwers.
,Werktuigen en woningen
Gereedschappen waren eenvoudig maar ze werkten en werden gemaakt van vuursteen.
Pijlpunten, speerpunten, beitels, bijlen, krabbers en boortjes. Beenderen van wilt werden
gebruikt voorharpoenen, naalden, handvaten en vishaken. Ze gebruiken leer voor kleding,
schoeisel en tenten. Wonen in een stevig huis had door het nomadische bestaan geen zin.
Daarom leefden ze in tenten van rendierhuiden.
Klimatologische veranderingen
Tussen 18.000 en 10.000 geleden is de overgang geweest naar de warme tjd. Deze periode
heet het holoceen. Er kwamen struiken en berken. De temperatuur steeg en er kwam meer
neerslag. Dit had gevolgen voor het ijs, rivieren en de zeespiegel. 10.000 jaar geleden begon
de overgang naar een agrarische samenleving, de neolithische revolute. De eerste boren
woonden aan de voet van het zagers-gebergten. De groeiplaats van het graan en de opslag
ervan bonden ze aan een bepaalde plek. Hierdoor ging men stevigere huizen bouwen. Ook
die hiërarchie veranderde in de groep. Er kwam een andere taakverdeling, de groepen
werden groter en er kwam een soort leider. Doordat ze op een plek woonden kregen zo ook
meer eigen bezit.
Een ritssluitng in het landschap: opgravingen langs de Betuwelijn
Onbewoond
Men gaat ervan uit dat het westen van Nederland pas laat bewoond was omdat het te
drassig zou zijn. Spullen die er gevonden zijn zouden zijn achtergelaten door jagers.
Oorlogsterreur
De Duitsers zeten in 1944 een polder onderwater. Toen deze droog werd gelegd in 1949
werden er allerlei archeologische vondsten gedaan. Hetzelfde geld bij de bouw van nieuwe
woonwijken.
De oudste mens van ons land
In 1997 werd een menselijk skelet gevonden van 40-60jaar oud en 158cm groot. Het wordt
7500 jaar oud geschat en ze krijgt de naam Trijntje. Waarom zij een graf kreeg is onbekend
omdat vele mensen gewoon bij de aanval eindigde.
Gezichtsreconstructe
Van Trijntje haar gezicht is een reconstructe gemaakt. Maar er zijne en aantal dingen die je
moet gokken. Haar, vuilheid van de huid, rimpels, oren, mond, kleding, versieringen.
De eerste landbouwers in ons land: De bandkeramiekers 5300 v. Chr.
Ongeveer 7000 v.Chr. verschenen de eerste buren in zuid Limburg. Langzaamaan trokken de
boeren richtng het huidige Sitard. Mensen zochten naar vlakke terrassen met vruchtbare
lössgronden, begrensd met beken en rivieren. Mocht het nodig zijn dan kapten zij bonden.
Op open plekken graasde het vee en de bossen op hogere gronden waren ideaal voor
varkens.
Huizen en dorpen
Hout en leem waren de belangrijkste materialen voor een huis. Huizen van lang en
rechthoekig met een strodak dat werd gedragen door zware staanders. Huizen stonden
evenwijdig aan elkaar met hun lengteas van noordwest naar zuidoost gericht. Een dorp
bestond uit 3 tot 10 huizen met twintg tot veertg meter tussen de huizen. Tussen de
boerderijen lagen groentetuinen en afvalkuilen. In ieder huis woonden 9 tot 12 mensen. In
een dorp woonden 30 tot 100 personen. Om 50 mensen te voeden moet er 11 hectare
grond worden verbouwd. Naast landbouw deden ze ook aan veeteelt. Ook werd er nar
vruchten gezocht en gevist.
De speurtocht naar het denken
,De leefwijze is relatef makkelijk te onderzoeken maar de denkwijze niet. De denkwijze is
onder andere te achterhalen door grafgifen, grotschilderingen, rotstekeningen en
gedecodeerde voorwerpen.
De hunebedbouwers (3500v.chr.) ofewel het trechterbekervolk
Van dit volk is maar weinig bekend omdat er op de hunebedden na niks is overgebleven.
Alles moet dus achterhaald worden uit de opgravingen van de hunebedden. De
bandkeramiekers begroeven hun doden in grafuilen en families bij elkaar. De doden kregen
gifen en voedsel mee. Alle hunebedden hebben de ingang op het zuiden (zonzijde).
De eerste steden
In de tjd van de hunebedden ontstonden er in het Midden-Oosten de eerste steden. Jericho
is de oudste. Uruk, Ur en Babylon ontstonden in Mesopotamië. Luxor en Karnak in de
Nijlvallei. Deze steden zouden uitgroeien tot centra van macht en cultuur. Steden zijn
allemaal ontstaan in een vruchtbare omgeving. Naast landbouw gingen mensen ook
landbouwproducten maken.
Gerenommeerde oudjes
Jericho is de oudste stad. De vondsten dateren van 11.000 jaar gelden. Jericho is belangrijk
in het oude testament. Jozua had het joodse volk het beloofde land betreed weten zij
Jericho in te nemen door zeven dagen iedere dag eenmaal rond de stad te trekken. Op de
zevende dag laat Jozua de bazuinen schallen en het volk luid roepen en de muren van
Jericho zouden zijn ingestort. Dit zou niet de enige keer zijn. De muren zouden zeker 17x
opnieuw zijn opgebouwd. Ook Catal Huyuk in het huidige turkije wordt genoemd als oude
stad. Deze zou rond 7500 v.Chr. Zijn ontstaan. Deze stad ging 1300 jaar later weer ten onder
en werd in 1958 pas ontdekt. Voor veel archeologen is het echter niet meer dan een groot
dorp.
Babylon was 3700 jaar geleden de grootste stad ter wereld. Ook Babylon is belangrijk in het
oude testament en is erg bekend door het verhaal van de toren van Babel
De sprong naar Europa
Terwijl Babylon erg belangrijk was waren er ook in Europa interessante ontwikkelingen. 4000
jaar geleden ontstonden de eerste stedelijke nederzetngen in het oostelijke deel van het
huidige Griekenland. Het gekke is dat hier de gunstge voorwaarden voor stedenvorming
ontbraken. Zij voegden naast graanbouw ook wijn en olijfouw toe en de vistechnieken
werden verbeterd.
De bronstjd 2100 v.Chr. – 700 v. Chr.)
Tot ongeveer 4000 geleden waren alle voorwerpen van steen, hout en been. Iets later zijn
ook koperen voorwerpen gevonden. Maar voor werktuigen was dit te zacht. Toen men
ontdekte dat door de toevoeging van tn het harder werd was er een nieuw materiaal: brons.
Deze voorwerpen waren zo kenmerken dat de periode ernaar vernoemd werden. Ze werden
gemaakt door de vorm uit te bijtellen en in te smeren met wax. Hier werd brons in gegoten.
De mensen die toen in Nederland woonden moesten zuinig omgaan met brons omdat hier
geen koper en tn in de bodem zit. Het waren dus handelsproducten en werden verhandeld
voor voedsel en kleding.
De ijzertjd 700v.chr – 50 v.Chr.)
ijzer was nog harder dan brons maar daardoor ook moeilijker te bewerken. Het was echter
wel steviger en duurzamer. ijzererts werden wel gevonden in deze streken maar omdat ijzer
snel oxideert is er weinig van over gebleven.
Invloed van ijzer
, ijzer had invloed op de landbouw. De houten spade werd verstevigd en de ploeg werd
verbeterd, ook werden de wapens verbeterd. Ook had het invloed op het landschap op er
veel bos gekapt moest worden voor houtskool. Hierdoor ontstonden zandverstuivingen
waardoor gebieden onvruchtbaar werden.
Bewoners van de ijzertjd
In de ijzertjd woonden er Keltsche stammen uit Gallië in het huidige Brabant en Limburg. Zij
verbrandden hun doden en deden de as en beenderen in urnen. In het noorden trokken
rond 600 v.Chr. Germaanse friezen van de Drentse zandgronden naar het Groningse en
Friese kustgebied.
Middelen van bestaan
De Kelten waren boeren en de friezen leefden van de veeteelt.
Handel
De handel was in deze tjd intensiever, zout was een belangrijk handelsproduct. Het liet het
eten lekkerder smaken maar was ook goed als conserveringsmiddel.
Tijd van de Grieken en romeinen 3000 v.Chr. – 500 v.Chr.
De Griekse stadstaten
De eerste landbouwgemeenschappen groeiden uit tot stadstaten, poleis. Deze stadstaat
kende een stedelijk centrum en bij gevaar werd deze door inwoners verdedigd. Het werd
bestuurd door adel. In de stad woonden rijken maar ook armen. De twee bekendste
stadstaten zijn Sparta en Athene
Sparta
Sparta ligt ten zuidoosten van Peloponnesos, hier waren zij ook de baas. Zij behandelden de
inwoners van Peloponnesos als slaven en lieten hen op het land werken. Hierdoor hoefden
de Spartanen dat niet te doen. Hierdoor hadden ze tjd om een beroepsleger op te zeten.
De Spartanen noemden zich gelijk in recht en plicht en stonden in dient van de polis. Al
vanaf 7 jaar worden jongens opgeleid tot soldaat en de soldaten leefden samen in groepen
van 15 mensen die totaal op elkaar aangewezen waren in goed een slechte tjden. De
Spartanen hadden ook geen muren door het geloof in eigen kracht. Sparta werd bestuurd
door een raad van oude adellijke mannen en twee koningen. Alle Spartaanse volwassenen
konden stemmen over voorstellen al lag de werkelijke macht bij de raad.
Athene, de democrate
De Atheense stadstaat was erg groot. Het was eerst een monarchie maar moest
plaatsmaken voor een adellijke raad. Rond 600v.chr. Bedacht wetgever Solon een nieuw
politek systeem. Hij deelde de Atheners op in vier vermogensklassen. De belangrijkste
ambten waren voor de rijken weggelegd maar de overige functes werden verdeeld over de
vermogensklassen. De volksvergadering kiest dit. Om ervoor te zorgen dat er niet te veel
macht bij een persoon komt moesten ambtelijke functes altjd door meerdere personen
worden gedaan en altjd maar 1 jaar. Toen dit in de 6e eeuw v.Chr. toch mis ging voerde men
het wegstemsysteem in.
De cultuur van de stadsstaten
De verschillende poleis in Griekenland waren er anders. Toch waren er dingen die voor
iedereen hetzelfde waren.
- De taal
- De spelen
- De overige wedstrijden
- De literatuur
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller emma-sophierouw. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.94. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
56326 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now