Anatomie: sensorisch systeem
1. Zintuigcellen
Constante stroom informatie/ prikkels
o Via gespecialiseerde cellen = sensoren
Zijn gevoelig aan veranderingen in hun omgeving
Zetten deze om in impulsen
Steeds dezelfde impulsen
o Sensorische info = info de binnenkomt in ons systeem die geleid wordt naar de hersenen
o 99% van de signalen die binnekomen namen wij niet waar
Wat?
o Verzamelen alle sensorische info
o Gespecialiseerde cellen
Basaal: vrije zenuwuiteinden – gevoelig aan veelvoud prikkels (vrij algemeen)
Expert: lichtgevoelige cellen in de ogen: super gespecialiseerde cellen (heel specifiek)
Receptorveld:
o Regio die info geeft aan zintuigcel
o Prikkel voldoende sterk?
Centrale zenuwstelsel ontvangt boodschap: “prikkel is aangekomen bij receptor X”
o Receptorveld= veld dat info levert aan zintuigcel
o Aankomende informatie = gewaarwording
o Bewustwording gewaarwording = waarneming
Adaptatie
o Functioneren = constante blootstelling aan prikkels
o Vermogen om gewoon te worden aan prikkels = adaptatie
Naast autoweg wonen, felle lichten en veel geluid op feestje
o De afname van de gevoeligheid in aanwezigheid van een constante prikkel
o Aanpassing van de gevoeligheid kan bewust of onbewust gebeuren
Vb. geconcentreerd luisteren of net omgekeerd door ons af te sluiten van omgevingslawaai
,1.2 Algemene zintuigen:
a) Temperatuur
b) Pijn
c) Aanraking
d) Druk
e) Trilling
f) Proprioceptie (lichaamshouding)
Verspreid in ganse lichaam
Indeling volgens aard prikkels:
o Pijn (nociceptoren)
Gevoelig aan dreigende beschadiging
Aanwezig in:
Bovenste huidlagen
Gewrichten
Beenvlies
Bloedvatwanden
Groot receptorveld – weinig specifiek
Werking:
Prikkeling receptoren: twee axonen/ reacties
o Snelle geleidende axonen = snelle pijn
Gemyeliniseerd – snelle overdracht – reflex mogelijk
o Traag geleidende axonen = trage pijn
Ongemyeliniseerd – trage overdracht – pijn in algemene regio
Gerefereerde pijn
= pijnwaarneming in delen van het lichaam die niet werkelijk worden geprikkeld
Voorbeelden:
o Pijn in de linkerarm, hals, kaak, tanden is indicatief voor hartprobleem, nierstenen
pijn uitstralen naar andere delen van de buik
o Temperatuur (thermoreceptoren)
Vrije zenuwuiteinden gevoelig aan warmte/koude
Aanwezig in:
Huid, skeletspieren, lever, hypothalamus
3 à 4 x meer koude-receptoren
Snelle adaptatie tot stabiele temperatuur
o Fysische vervorming – druk/aanraking (mechanoreceptoren)
Gevoelig aan mechanische prikkels
Uitrekking, druk, trilling, draaiing, enz.
Drie groepen
1. Tastreceptoren
Gevoelig aan aanrakingen, druk, trilling
Receptoren voor fijne aanrakingen
Gedetailleerde lokalisatie
Receptoren voor grove aanrakingen
Beperkte lokalisatie
1. Baroreceptoren (baro = druk)
Vrije zenuwuiteinden gevoelig aan drukveranderingen – vaak nodig voor autonome activiteiten
In elastische weefsels in wanden rekbare organen
Bloedvaten, luchtwegen, urinewegen, spijsverteringssysteem
1. Proprioreceptoren
, Registreren houding van gewrichten, spanning in pezen/banden en spieren
Zorgen samen met evenwichtsorgaan voor de lichaamshouding
Geen adaptatie aan constante prikkeling – constante info naar CZS
o Chemische prikkels (chemoreceptoren)
Gevoelig aan chemische prikkels
Reactie vooral met in water of vet opgeloste stoffen
Vb.:
o Smaaksensoren in tong, reuksensoren in neus, receptoren in bloedvaten (glomus
caroticum – aorticum: gevoelig aan veranderingen pH bloed)
PH van bloed is belangrijk omdat deze bewaard moet blijven om de rest van ons systeem te kunnen laten werken.
PH van bloed = tussen 7,35 als ondergrens en 7,45 als bovengrens
1.2 Speciale zintuigen:
A. Reuk (olfactie)
B. Smaak (gustatie)
C. Gezichtsvermogen
D. Evenwicht
E. Gehoor
1. Zien
Ogen:
o Uiterst complex zintuig
o Fijngevoelig instrument
Accessoire structuren oog
o Oogleden (+ exocriene klieren)
Voortzetting van de huid
Functie:
Bevochtiging en reiniging oogoppervlak
Bescherming van oogoppervlak
Bovenste en onderste ooglid maken contact in mediale en laterale ooghoek
Wimpers beschermen tegen vreemde deeltjes
Traanpunt: klieren die korrelig klierproduct vormen
Vorming, verdeling en verwijdering van tranen
o Traanvocht: vermindert wrijving, beschermt (verwijdert vuil), voorkomt infectie en
voorziet bindvliesepitheel van voeding en zuurstof
Boven en lateraal oogbol zitten traanklieren
o Vorming tranen
o Lysozym (bacteriedodend enzym)
Traanbuizen voeren tranen af
o Epitheel aan binnenzijde oogleden = conjunctiva (bindvlies)
Bindvlies loopt door naar rand van de cornea (hoornvlies)
o Oppervlakkig gelegen epitheel oog
o Structuren voor productie, afscheiding en verwijdering van tranen
o Extrinsieke oogspieren
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller campenaertssylke. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.83. You're not tied to anything after your purchase.