Summary
Samenvatting economie (S0A25a) - KUL - Prof. Vermeulen
- Course
- Institution
Volledige samenvatting van de te kennen hoofdstukken (zie inhoudstafel). Gegeven aan de KUL door Prof. Vermeulen in AJ .
[Show more]
Seller
Follow
inakeuppens
Reviews received
Content preview
EconomieInhoudsopgave
Hoofdstuk 1: Wat is economie? ........................................................................................................................ 6
1. Onderwerp en invalshoek ......................................................................................................................... 6
2. Een eenvoudige economische kringloop ................................................................................................... 6
2.1 Consumptie ..................................................................................................................................... 6
2.2 Productie, toegevoegde waarde en inkomen .................................................................................. 7
2.3 Economische agenten ..................................................................................................................... 8
2.4 Een kringloop................................................................................................................................... 8
3. Welvaart en economische groei ................................................................................................................ 9
3.1 Van arm naar welvarend ................................................................................................................. 9
3.2 Niet alleen meer, maar ook anders ............................................................................................... 12
4. Productiviteit als motor van onze welvaart ............................................................................................ 13
4.1 De speldenfabriek van Adam Smith .............................................................................................. 14
4.2 Het doemscenario van Malthus .................................................................................................... 14
4.3 Ricardo en de voordelen van internationale handel ..................................................................... 15
5. Welvarender, maar niet gelukkiger? ....................................................................................................... 17
Hoofdstuk 2: Individuele rationaliteit en sociale interactie ............................................................................. 20
1. Het individuele gedragsmodel: rationele keuze ...................................................................................... 20
2. Individuele beslissingen en sociale interacties: speltheorie .................................................................... 20
2.1 Spelers, strategieën en resultatenmatrix ...................................................................................... 20
2.2 Het gevangenendilemma .............................................................................................................. 21
2.3 Het Nash-evenwicht ...................................................................................................................... 22
2.4 Het belang van coördinatie: the battle of the sexes ...................................................................... 23
3. Bindende afspraken, sociale normen en overheidstussenkomst ............................................................. 24
Hoofdstuk 3: Vraag en aanbod ....................................................................................................................... 26
1. De vraag als uitdrukking van bereidheid tot betalen .............................................................................. 26
1.1 Algemene en partiële vraagfuncties .............................................................................................. 26
1.2 De vraag naar broodjes ................................................................................................................. 26
1.3 De marktvraagcurve ...................................................................................................................... 27
2. Het aanbod als uitdrukking van marginale kosten ................................................................................. 28
2.1 Algemene en partiële aanbodfuncties .......................................................................................... 28
2.2 Het aanbod van broodjes .............................................................................................................. 29
2.3 De marktaanbodcurve ................................................................................................................... 30
3. Prijsvorming ............................................................................................................................................ 30
3.1 Het marktevenwicht ...................................................................................................................... 30
3.2 De algebra van lineaire vraag- en aanbodcurven .......................................................................... 31
4. Verschuivingen van vraag en aanbod ..................................................................................................... 32
4.1 Verschuivingen van de vraagcurve ................................................................................................ 32
4.2 Verschuivingen van de aanbodcurve ............................................................................................. 33
4.3 Comparatieve statica ..................................................................................................................... 33
Hoofdstuk 4: Elasticiteiten en schokken ......................................................................................................... 35
1
, 1. Eigen prijselasticiteit van vraag en aanbod ............................................................................................ 35
1.1 De eigen prijselasticiteit van de vraag ........................................................................................... 35
1.2 Perfect elastische en perfect inelastische vraagcurven ................................................................. 36
1.3 Relatie tussen prijselasticiteit van de vraag en verandering in opbrengsten ................................ 37
1.4 Normale goederen en Giffen-goederen ........................................................................................ 37
1.5 De prijselasticiteit van het aanbod ................................................................................................ 38
2. De inkomenselasticiteit van de vraag ..................................................................................................... 39
2.1 Engel-curven .................................................................................................................................. 39
2.2 Relatie tussen de inkomenselasticiteit en de budgetaandelen ..................................................... 39
3. De kruiselingse prijselasticiteit ................................................................................................................ 40
4. De markt in werking ................................................................................................................................ 41
4.1 Aanbodschokken ........................................................................................................................... 41
4.2 Vraagschokken............................................................................................................................... 42
5. Inkomens- en prijselasticiteiten voeden beleidskeuzes ........................................................................... 44
5.1 Variatie in budgetaandelen door de inkomensladder ................................................................... 44
5.2 Prijselasticiteiten voor energiegebruik .......................................................................................... 44
Hoofdstuk 5: Overheidsinterventie in het marktgebeuren ............................................................................. 46
1. Prijsregulering ......................................................................................................................................... 46
1.1 Maximumprijs ............................................................................................................................... 46
1.2 Minimumprijs ................................................................................................................................ 46
2. Quota ...................................................................................................................................................... 47
3. Indirecte belastingen en subsidies .......................................................................................................... 48
3.1 Btw en accijnzen ............................................................................................................................ 48
3.2 Verandering in het marktevenwicht als gevolg van de belasting .................................................. 49
3.3 Verdeling van de belasting over consument en producent ........................................................... 50
3.4 Een belasting is niet wat ze lijkt ..................................................................................................... 51
3.5 Belasting op de consument of op de producent? ......................................................................... 52
4. De woonbonus: een subsidie voor de koper? .......................................................................................... 53
Hoofdstuk 12: De onzichtbare hand?.............................................................................................................. 55
Inleiding ............................................................................................................................................................ 55
1. Coördinatie en arbeidsverdeling ............................................................................................................. 55
1.1 Traditie en sociale normen ............................................................................................................ 55
1.2 Bevelsystemen ............................................................................................................................... 56
1.3 Marktsysteem ................................................................................................................................ 56
1.4 De werkelijkheid is ingewikkeld ..................................................................................................... 57
2. Pareto-efficiëntie en verdeling ................................................................................................................ 57
2.1 Pareto-efficiëntie ........................................................................................................................... 57
2.2 Volmaakte mededinging en Pareto-efficiëntie .............................................................................. 58
2.3 Verdeling van de welvaart ............................................................................................................. 61
3. Marktfalingen ......................................................................................................................................... 61
3.1 Onvolmaakte mededinging (MKj ≠ pj) ........................................................................................... 61
3.2 Externe effecten (MKj ≠ MMKj)...................................................................................................... 62
3.3 Publieke goederen (MPBij ≠ MBBij) ................................................................................................ 62
3.4 Imperfecte rationaliteit (MPBij ≠ MBBij) ........................................................................................ 62
3.5 Asymmetrische informatie (MPBij ≠ MBBij) ................................................................................... 63
4. Overheid en markt .................................................................................................................................. 63
4.1 Zonder overheid geen markt, of: de markt is een keuze ............................................................... 63
4.2 De signaal- en coördinatiefunctie van het prijsmechanisme ........................................................ 64
4.3 Overheidsfalingen ......................................................................................................................... 64
2
,Hoofdstuk 13: Publieke goederen en externe effecten ................................................................................... 65
Inleiding ............................................................................................................................................................ 65
1. Publieke goederen................................................................................................................................... 65
1.1 Niet-uitsluitbaarheid en niet-rivaliteit in consumptie ................................................................... 65
1.2 Quasipublieke goederen................................................................................................................ 65
1.3 Maatschappelijk wenselijk aanbod van zuiver publieke goederen ............................................... 66
1.4 Het vrijbuitersprobleem ................................................................................................................ 67
2. Externe effecten ...................................................................................................................................... 68
2.1 Positieve en negatieve externe effecten in productie en consumptie .......................................... 68
2.2 Pareto-efficiëntie bij externe effecten en het ‘optimale’ vervuilingsniveau .................................. 68
2.3 Uitstootnormen ............................................................................................................................. 70
2.4 Milieuheffingen ............................................................................................................................. 71
2.5 Verhandelbare emissierechten...................................................................................................... 73
Hoofdstuk 14: Verdeling ................................................................................................................................. 75
Inleiding ............................................................................................................................................................ 75
1. Verdeling van wat? ................................................................................................................................. 75
1.1 De primaire verdeling: inkomen uit arbeid en uit vermogen ........................................................ 75
1.2 Beschikbaar inkomen .................................................................................................................... 76
1.3 Welvaart ........................................................................................................................................ 76
1.4 Gezinsgrootte en equivalentieschalen .......................................................................................... 76
1.5 Verklaringen voor veranderingen in ongelijkheid ......................................................................... 77
2. Personele verdeling ................................................................................................................................. 77
2.1 De statistische verdeling van het beschikbaar gezinsinkomen ...................................................... 77
2.2 Decielverdeling .............................................................................................................................. 78
2.3 Lorenz-curve .................................................................................................................................. 78
2.4 Ongelijkheidsmaatstaven .............................................................................................................. 79
2.5 Hoe groot is inkomensongelijkheid en neemt deze toe? .............................................................. 80
3. Armoede ................................................................................................................................................. 82
3.1 Een absolute definitie van armoede .............................................................................................. 82
3.2 Een relatieve definitie van armoede.............................................................................................. 83
3.3 De armoede in rijke landen ........................................................................................................... 84
Hoofdstuk 18: Macro-economische analyse: wat en waarom? ....................................................................... 85
Een korte geschiedenis van de macro-economie .............................................................................................. 85
Hoofdstuk 20: Het bbp als maatstaf van economische activiteit ..................................................................... 87
Het bbp als maatstaf van de economische activiteit ........................................................................................ 87
1. Nominaal en reëel bbp ............................................................................................................................ 87
2. De link tussen nominaal en reëel bbp: de bbp-deflator .......................................................................... 89
2.1 De bbp-deflator ............................................................................................................................. 89
3. Van niveau naar groei ............................................................................................................................. 89
4. Groeicijfers als bril op wereld en geschiedenis........................................................................................ 90
5. Inflatie en nominale groei ....................................................................................................................... 91
6. Groei van het bbp en welvaart ................................................................................................................ 93
Hoofdstuk 24: De reële sfeer .......................................................................................................................... 95
Introductie ........................................................................................................................................................ 95
1. Relatie tussen verschillende macro-economische modellen ................................................................... 95
3
, 2. Eenvoudig model: gesloten economie zonder overheid .......................................................................... 96
2.1 De private consumptie .................................................................................................................. 96
2.2 De investeringen van de bedrijven ................................................................................................ 97
2.3 De structurele vorm van een economisch model .......................................................................... 98
2.4 Het evenwichtsniveau van de economische activiteit: numeriek voorbeeld ................................ 99
2.5 De evenwichtsproductie: grafisch voorbeeld ................................................................................ 99
2.6 De evenwichtsproductie: algebraïsche benadering .................................................................... 100
2.7 Comparatieve statica via de multiplicator ................................................................................... 101
3. Een realistischer model: een open economie met overheid .................................................................. 102
3.1 De impact van de overheid op de aggregatieve vraag ................................................................ 102
3.2 De impact van de buitenlandse handel op de aggregatieve vraag .............................................. 104
3.3 Het evenwichtsniveau in het algemeen model van de reële sfeer .............................................. 104
3.4 De multiplicator in een open economie met overheid ............................................................... 105
Hoofdstuk 25: Het IS-LM-model ................................................................................................................... 106
Inleiding .......................................................................................................................................................... 106
Intermezzo: het evenwicht op de geldmarkt .................................................................................................. 107
1. Het verband tussen de reële en de monetaire sfeer.............................................................................. 109
2. De IS-curve ............................................................................................................................................ 110
3. De LM-curve .......................................................................................................................................... 111
4. Het evenwicht in het IS-LM-schema ...................................................................................................... 112
4.1 Het effect van een toename van de autonome investeringen .................................................... 112
4.2 Het effect van een expansief budgettair beleid ........................................................................... 113
4.3 Het effect van een expansief monetair beleid ............................................................................. 114
4.4 De financiële crisis en de recessie van 2009 in het IS-LM-schema (the Great Recession) .......... 115
5. Het IS-LM-model en de aggregatieve vraagcurve ................................................................................. 116
5.1 Afleiding van de aggregatieve vraagcurve ................................................................................... 117
5.2 Verschuivingen van de AV-curve ................................................................................................. 118
Hoofdstuk 26: Het aggregatieve aanbod ....................................................................................................... 120
Het aggregatieve aanbod ............................................................................................................................... 120
1. Specifieke kenmerken arbeidsmarkt ..................................................................................................... 120
1.1 Rol van vakbonden en werkgevers (sociale partners) ................................................................. 120
1.2 Imperfecte informatie ................................................................................................................. 120
1.3 Loonrigiditeit ............................................................................................................................... 120
2. Evenwicht op de arbeidsmarkt met vakbonden en prijszetters ............................................................. 121
2.1 De onderhandelingscurve ........................................................................................................... 121
2.2 De prijszettingscurve ................................................................................................................... 122
2.3 Het macro-economisch evenwicht op de arbeidsmarkt ............................................................. 123
3. De aggregatieve aanbodcurve .............................................................................................................. 124
3.1 Afleiding van de AA-curve: stap 1................................................................................................ 124
3.2 Afleiding van de AA-curve: stap 2................................................................................................ 124
3.3 Afleiding van de AA-curve: stap 1 en stap 2 samen .................................................................... 125
3.4 Verschuivingen van de AA-curve ................................................................................................. 126
Hoofdstuk 27: Het AV-AA-model .................................................................................................................. 127
1. Het AV-AA-schema ................................................................................................................................ 127
2. Vraagschokken (AV) .............................................................................................................................. 127
2.1 Een positieve vraagschok in het AV-AA-schema .......................................................................... 127
3. Aanbodschokken (AA) ........................................................................................................................... 128
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller inakeuppens. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.38. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
73243 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now