PERSOONLIJKHEIDSPSYCHOLOGIE
1. ZELFBEELD EN ZELFWAARDERING
1.1. INLEIDING
- Zelfbeeld is complex en heeft vele facetten
- Zelfreflectie om eigen gedrag te begrijpen
- Zelf wordt door sociale factoren beïnvloed
Manier waarop we eigen gedrag sturen wordt door anderen beïnvloed
Twee fenomenen
1. Private, innerlijke zelf
2. Uiterlijke zelf
Dat wat we aan anderen tonen
1.2. BEGRIPSBEPALING
- Veel begrippen om aspecten van het zelf weer te geven
(vb. zelfevaluatie, zelfconcept, zelf…)
Zelfbeeld
= Beeld dat iemand heeft van eigen persoon
- Zelfbeeld slaat op inhoud en structuur van zelfkennis
- Eigen functioneren
Zelfwaardering
- Affectieve aspect van zelfbeeld
- Positieve of negatieve evaluatie
Oordelende houding
Zelfpresentatie
= Beeld dat mensen van zichzelf ophangen
- Controle willen krijgen op gedrag van anderen tegenover zichzelf
Zelfbeschikking
= Oorzaak die we aan ons eigen gedrag gaan toeschrijven
- Hoe we onze prestatie of mislukkingen gaan verklaren
1
,Zelfhandhaving
= Verdediging strategie die we toepassen om bedreigende situaties aan te kunnen (coping)
Voorbeelden
1. Rationalisatie: bedreigingen leggen we zo uit dat ze verklaarbaar zijn
2. Compensatie: gelden op een gebied waar hij zwak in is
3. Verschuiving: reactie op onveiligheid is gericht op veilig persoon of object
4. Negatie: pijnlijke info niet willen horen
5. Sublimering: niet aanvaardbare reactie wordt omgevormd zodat ze sociaal aanvaardbaar is
6. Regressie: reactie kenmerkend aan vroeger ontwikkelingsstadium
7. Projectie: eigen gevoelens projecteren op iemand anders
1.3. EEN THEORETISCH KADER: HET PERSOONSMODEL VAN VERHOFSTADT-DENÈVE
(1994)
- Zinvol kader over persoonsontwikkeling
- Grote toepasbaarheid in klinische praktijk en hulpverlening
1.3.1. PERSOON ALS DYNAMISCHE IK-MIJ RELATIE
- Uitgangspunt: “human dilemma” van existentiële visie
Mens als subject en object
- Resultaat: fenomenologische zelfconstructies
Twee wederzijdse afhankelijke polen
1. IK-pool: subjectpool of persoon als kenner (denkende, voelende, willende)
Denkt na over MIJ-pool, meer proces dan inhoud
2. Mij-pool: objectpool of persoon als gekende (eigen psychische, fysieke en maatschappelijke
componenten)
1.3.2. DIMENSIES VAN HET ZELFBEELD: 6 FENOMENOLOGISCHE ZELFCONSTRUCTIES
Door Verhofstadt-Denève
HOOFDVRAAG ZELFCONSTRUCTIE
1. Wie ben ik? Zelf-beeld (persoonskenmerken, condities waarin ik
leef)
2. Wie zou ik willen zijn? Ideaal-zelf (evaluatie van bestaande zelfbeeld)
3. Hoe zijn de anderen? Alter-beeld
4. Hoe zouden de anderen moeten zijn? Ideaal-alter
5. Welk beeld hebben de anderen van mij Meta-zelf (mogelijkheid tot inleving in de andere zijn
leefwereld)
6. Welk beeld zouden de anderen van mij Ideaal-meta-zelf (zelfpresentatie)
moeten hebben?
1,2 Betrekking op mezelf
3,4 Betrekking over de andere(n)
5,6 betrekking op anderen in relatie tot mezelf
2
, 1.3.3. PERSOONSKENMERKEN EN CONDITIES
Persoonskenmerken: intellectuele en karakteriële kenmerken van iemand
- Onderscheid tussen psychische en fysische persoonskenmerken
- Onderscheid tussen vroeger EN nu
Condities: levensomstandigheden waarin iemand leeft
- Sociale rollen
- Toekomstige ontwikkelingen moet duidelijk onderscheiden worden van ideaal-zelf
- Betekenisvolle anderen als voorbeeld of identificatiefiguur
- Hogere zelfwaardering wanneer omgeven door liefhebbende anderen
1.3.4. EXTERN EN INTERN ZELFBEELD
- Interne aspecten verbergen
Hoop op positieve evaluatie door anderen
- Onderscheid extern (gespeeld) en intern (ervaren) zelfbeeld
1.3.5. BELEVINGSNIVEAUS
- Bewuste componenten (zone A)
- Onbewuste componenten (zone B)
1.3.6. FENOMENOLOGISCHE ZELFCONSTRUCTIE EN REALITEIT (P.12-13)
= Geheel van bewuste en onbewuste persoonskenmerken en condities
- Fenomenologisch zelfbeeld (zone D)
- ‘Onjuiste zone’ (zone C)
Verkeerd geïnterpreteerde inhouden
- Hypothetische kenmerken en condities (zone F)
- Niet gekende inhouden (zone E)
Ongekend omdat we er nog niet mee geconfronteerd zijn
3
, 1.4. INFORMATIEBRONNEN BIJ OPBOUW VAN HET ZELFBEELD
1.4.1. INTROSPECTIE
= Kijken in onszelf en eigen gevoelens en gedachten waarnemen
- We kunnen oorzaken of correlaten van gedrag niet altijd juist duiden
Niet zinloos
- Accuraatheid hangt af van cognitieve en affectieve factoren
- Betere zelfkennis door cognitief gestuurd gedrag
Niet geval bij affectief
1.4.2. PERCEPTIES VAN ONS EIGEN GEDRAG
Zelfperceptie = eigen gedrag waarnemen en beoordelen
- Zelfperceptietheorie van Bem
Zelfinzicht verwerven door observaties van eigen gedrag en situaties
1.4.3. JEZELF VERGELIJKEN MET ANDEREN
“The looking-glass self” (spiegelzelf, Colley)
- Reacties van onze omgeving op ons gedrag
Hoe komen we over bij anderen?
Sociale vergelijkingstheorie (Festinger)
- Verandert de sociale omgeving dan verandert de spontane zelfbeschrijving
- Eigen capaciteiten en opinies evalueren door met anderen te vergelijken
- Wanneer sociale vergelijking? Bij onzekerheid of objectieve info als vergelijkingsinfo
- Met wie vergelijken? Gelijken of andere die minder presteren
1.4.4. HET AUTOBIOGRAFISCH GEHEUGEN
- Herinneringen uit ons verleden
- Flitslichtherinneringen: blijvende, gedetailleerde herinneringen
- Essentieel onderdeel van de identiteit
Geheugen wordt op twee manieren gevormd
1. Egocentrische vertekening: verleden vertekenen om zelf meer op voorgrond te komen
2. Achteruitzicht vertekening: eigen bekwaamheid overschatten
1.4.5. CULTURELE PERSPECTIEVEN
- Sterk verband tussen culturele oriëntatie en conceptie van het zelf
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller reineeveraert. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.28. You're not tied to anything after your purchase.