Summary
Samenvatting Sociologie
- Course
- Institution
- Book
Dit is een zeer volledige samenvatting van het vak Sociologie. Het sluit heel goed aan bij het handboek Sociologie: Een Inleiding. Alle hoofdstukken worden hierin behandeld.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
1 review
By: elke-boeckx • 6 months ago
Corresponds very well to the subject matter to be known.
Seller
Follow
floorwouters
Reviews received
Content preview
H1 – DE SOCIALE VERZUCHTING1.1 WAT IS SOCIOLOGIE
▪ De sociologie is een vrij onbekend begrip
▪ De definities zijn niet echt verhelderend
▪ Lijst kan steeds worden aangevuld
▪ Socioloog kan na een paar jaar ervaring zeggen ‘dit is geen sociologie’
‘Sociologie is een studie van het menselijke, sociale leven, van menselijke groepen en
maatschappijen. Het i een overweldigende en dwingende onderneming omdat het over ons
eigen handelen als sociale wezens gaat. De sociologie heeft een zeer breed
belangstellingsveld, van de analyse van kortstondige ontmoetingen van mensen op straat tot
onderzoek naar globale sociale processen.’
Max Weber
Twee kanttekening bij de definities
1) Taak die weber opeist voor sociologie is ook wat psycho, antro, politicologie probeert
te doen (sociale wetenschappen verschillen, maar hebben ook gelijkenissen)
Vb. dezelfde verschijnsels, gelijke opvattingen, dezelfde theorieën, dezelfde
grondleggers
2) Hij stelt dat de sociologische verklaring casuaal of oorzakelijk moet zijn
→Niet alle sociologen zijn het eens
→In de moeilijkheid zit men dat het een wetenschap is die regelmatig vernieuwd, we
moeten het beschouwen als een avontuur
1.2 WAT DE SOCIOLOGIE ONS LEERT
▪ Het sociale is contingent maar niet arbitrair
▪ Het contingente
➢ Al die dingen die we aannemen dat ze natuurlijk zijn en verbonden zijn met onze diepste
eigenheid
➢ Ze hadden zich in de loop van de geschiedenis ook anders kunnen ontwikkelen
➢ Vaststellen van statistische regelmaat
➢ Sociologie heeft het bewustzijn van het contingente verspreid
→Gewoonten, opvattingen over gerechtigheid lijken elders vaak totaal anders
Vb. wat we mooi vinden, wijze waarop we ons eten klaarmaken, tafelmanieren
We zien heel wat veranderlijkheid in de scholingsgraad
▪ Het arbitraire
➢ Het contingente kan niet gelijkgesteld worden met het arbitraire
➢ Het is niet omdat bepaalde instellingen anders hadden kunnen zijn, dat er geen goede
reden bestaat voor de vorm die het bij ons heeft aangenomen
➢ Het gaat hier vooral over begrijpen
Vb. we zien samenhang van scholingsgraad van ouders en kinderen maar waarom?
1
,George Murdock
Gaat zoveel mogelijk informatie over zoveel mogelijke bestaande en verdwenen culturen
samen brengen
Murdock Files → informatie over 565 culturen geïnventariseerd
Deze info heeft betrekkingen op verwantschapssystemen
Monogamie is maar bij 20% van die culturen
Polygamie bij 80% van die culturen (veel polygynie – weinig polyandrie)
Het is niet gemakkelijk om te kijken naar contingenties die we waarnemen niet oordelend
te denken → je wordt op een bepaalde manier opgevoed
We denken vaak in onder en bovenschikking dan in nevenschikking
➔ Zelfs iets zo vanzelfsprekend als een huwelijk varieert over tijd en ruimte (contingent)
➔ In die variatie tekenen zich wel degelijk patronen af
▪ Ontdekking van het contingente
Antropologie en sociolgoe waren de media waarlangs de bewustwording van
diversiteit en culturen zich heeft voltrokken en wetenschappelijk werd verwerkt
Vanaf 17de eeuw
Bewustwording dringt door in Europese intellectuele elite
Blaise Pascal
Wat geldt als waarheid aan de ene kant van de pyreneeën, is dwaasheid aan de andere
kant
Ontdekkingsreizen brengen andere culturen met zich mee
Dat is vooral de motor voor etnocentrisme en eurocentrisme
Vandaag is het inzicht over een contingent gemeentegoed maar dat was het ooit zeker
niet
Vb. mensentuin is een koloniale tentoonstelling → Inplaats van diversiteit te zien en te gebruiken is dit
vaak een bron geweest van koloniaal denken, je kan maar overheersen en je principes opleggen als je
denkt dat je de beste bent
Geeft andere perspectieven
Howard Becker (= Michel Foucault)
Criminaliteit is het product van de samenleving
NIET: crimineel gedrag begrijpen
WEL: normen die we hanteren om afwijkend gedrag te beoordelen van sociale oorsprong
zijn → daarom verschilt het van samenleving tot samenleving
Wil vooral duidelijk maken dat de sociologie met betrekking tot afwijkend gedrag een
dubbele taak heeft
1) Verklaren waarom bepaalde individuen tot afwijkend gedrag komen
2) Verklaren waarom bepaalde gedragingen in samenleving afwijkend zijn en an dere
niet
Vb. Combinatie van twee contingente kenmerken, huwelijk en machtsverhouding tussen mannen en
vrouwen, kan ons doen nadenken over de variatie die we vinden in hoe ‘verkrachting binnen een
huwelijk’ wordt bekeken (België VS nederland VS andere)
2
, ➔ Veel aspecten van het sociale hebben een enorme impact op ons, terwijl ze ook ‘anders’
hadden kunnen zijn // dat geeft een vonk in het hoofd (probleem van de orde)
Het probleem van de orde
▪ Probleem van het behouden van mogelijkheid om tot nageleefde regels en regelmaat te
komen als basis voor ‘verwachtingen’
Volgt uit contingentie (=als alles toch anders kan zijn, wat is dan van belang
Er is dus misschien een wankele basis voor het samenleven
→Vanuit die contingentie zou je dat gevoel kunnen krijgen en op de duur zie je het belang niet
meer
Heel wat denkers zien ‘religie’ als het enige succesvolle antwoord in de geschiedenis
(Rousseau)
Comte als grondlegger van het positivisme
Een van de twee problemen in de sociologie
OPGELET: het gaat niet over het behoud van een bestaande orde, wel de mogelijkheid
van samenlevende mensen om tot geregeld samenleven te komen
Vb. trein, dokter, rood licht, diploma
1.3 CONTINGENT, MAAR NIET ARBITRAIR
Jean-Jacques Rousseau
Vraag zich af hoe de mensen de wet kan doen eerbiedigen
Eenmaal tot inzicht gekomen dat die wetten eigen prodcut zijn, dreigt volgens hem het
respect te verdwijnen
Mensen zullen enkel wetten en plichten naleven als een religie hen daartoe aanzet en
motiveert
Civiele religies = nieuwe religies die aandacht voor burgerdeugd centraal dienen stellen
Besef van het contingente
→Organisaties van de samenleving niet lange rop de rekening van goddelijke wil of
natuurlijke noodzaak kan schrijven
Impliceert geen optimistisch geloof in de maakbaarheid van het samenleven in de
geschiedenis
Rousseau zag buiten de religie geen andere oplossing
Waarom is contingentie niet arbitrair of willekeurig? → 3 manieren voor beantwoorden van vraag
1) Verlichting tegen Tegen-verlichting
o Geïndividualiseerde en gerationaliseerde denken waartoe verlichting had geleid
o Samenleven was niet meer afhankelijk van goddelijke voorschriften
o Volgen van eigen rede wordt de grondslag van de maatschappelijke orde
REACTIE: (tegen – verlichting)
Het redelijk handelen kan el eens leiden tot egoïsme, vervreemding
Als mensen niet meer geloofde dat de regels van bovennatuurlijke oorsprong
zijn → gaan ze dat niet meer respecteren
Als regels het nastreven van eigenbelang belemmeren, gaan ze toe treden om
hun eigen belang nog te kunnen behartigen
Godsdienst en gezag waren nodig om de samenleving te kunnen regelen
3
, 1.4 WAAROM AL DIE ZORGEN OM ORDE
▪ Probleem van de orde
≠ behoudt van de bestaande machtsverhouding
= behoud van mogelijkheid om tot nageleefde regels te komen
▪ Sociale orde
Wordt steeds opgevat als datgene wat het leven een mate van voorspelbaarheid en
berekenbaarheid geeft en op die manier leefbaar maakt, tot in situaties van extreem
conflict en oorlog toe
Sociaal orde willen zien → afstand nemen van eigen handelen
We moeten het vanzelfsprekende even problematiseren
Vb. we laten ons voor een chirurgische ingreep verdoven en maken ons daarbij minder zorgen
dan zon staat van anesthesie zou wettigen, omdat we erop rekenen dat artsen in ons beste
belang zullen handelen
▪ Sociologie is het kind van de Verlichting en onderdeel van een emancipatieproces
▪ Vele mensen zijn opgehouden te geloven dat de bestaande orde, we door god
gegeven/natuur bepaald zijn
➔ GEVOLG: de mans kan de orde waarin hij leeft in eigen handen nemen
▪ Twee fundamentele sociologische vragen
1) Hoe krijgt ons leven een zeker mate van voorspelbaarheid (probleem v/d orde)
2) Welke regels zijn absoluut nodig en dus niet-arbitrair (probleem v/d niet arbitraire
contingentie)
1.5 LEGIMITERENDE VERHALEN: NATUUR, GESCHIEDENIS EN SAMENHANG
▪ Besef van het contingente is onrustwekkend
Manier van omgaan → verhaal bedenken warin bepaalde aspecten van de
maatschappelijk organisatie worden voorgesteld als het gevolg van elementen die
buiten de wil van de mens liggen
▪ Drie bronnen van het niet-contingente worden erkend
Natuur, geschiedenis, samenhang
Het zijn legitimerende verhalen gericht op het behouden van de maatschappelijk
status quo
1) Natuur
⊲ Je kan natuur niet in het niet contingente trekken MAAR eigenlijk is dat cultuur
geworden (vb. klimaatmars, aardbeving turkije)
⊲ Maatschappelijke organisatie zou er anders uitzien mocht het fysieke van de mens
verschillen (vb. ouder worden, eigen kracht kunnen vliegen)
⊲ Flynn effect = geschoolde samenleving scoort hoger op de intelligentietest
⊲ Ontnuchtering voor cognitieve psychologen die geloofde dat intelligentie
aangeboren was
⊲ Sommige gedragingen zitten op de rand van natuur – cultuur
Vb. onderzoek met foto’s van gelaatsuitdrukkingen
⊲ Regels moesten door de natuur opgelegde orde → iedereen diende zich gedwee
neer te leggen
Vb. markteconomie (Hayek) → streven naar rechtvaardige verdeling van goederen en sociale
gelijkheid doet volgens hem een beroep op de primitieve gemeenschap, volgens hem stemt
het overeen met het aangeboren instinct van de mens
⊲ Er is groeiende belangstelling voor evolutie in genetica
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller floorwouters. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.30. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53068 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now