Summary
Samenvatting Hoorcollege fonetiek/geluidsleer jaar 1
- Course
- Institution
Hoorcolleges Fonetiek en Geluidsleer kwartaal 1 jaar 1. Voorzien van duidelijke plaatjes en uitleg.
[Show more]
Seller
Follow
EliseToet98
Reviews received
Content preview
Hoorcollege fonetiekHoorcollege 1.1
Wat is fonetiek
Fonetiek is de abstracte structuur van taal en de manifestatie van deze structuren in fysiek
waarneembare vormen (geluidsgolven)zoals spraakgeluid.
Taal is een systeem met conventionele tekens, waarmee de gebruikers van de taal ideeën kunnen
communiceren. Een taalteken is een waarneembare vorm met een niet-waarneembare betekenis.
Fonetiek nu is die specialisatie binnen de taalwetenschap die zich bezighoudt met de uiterlijk
waarneembare kant van de taaltekens.
De verzameling van eigenschappen op grond waarvan de taalgebruiker beslist of iets een stoel is,
noemen we de lexicale betekenis van het woord stoel. Betekenissen zijn altijd abstract.
Een morfeem is een woord of deel van een woord dat niet verder opgesplitst kan worden en
zelfstandig betekenis draagt.
Het woord boek bestaat uit één morfeem, terwijl boekje en boeken uit twee morfemen
bestaan. Het morfeem /je/ duidt op een klein boek; /en/ geeft aan dat er meer dan één boek
is.
Uitgesproken morfemen bestaan uit bewegingen van de spraakorganen(mond, lippen, tong,
keel, zacht gehemelte en stembanden), die leiden tot hoorbare verstoringen van de
luchtdruk, die worden waargenomen als geluid.
Taken van de fonetiek
Er zijn drie hoofdtaken voor de fonetiek:
- De primaire taak van de fonetiek is om aan te geven wat de verzameling is van alle mogelijke
vormen van taaltekens
o In de praktijk gaat het dan vooral om gesproken taal en gebarentaal, met een
duidelijke nadruk op de eerste. Spraak is primair en schriftelijke taal is secundair.
Spraak hoeft niet te worden aangeleerd, de schriftelijke taal wel.
De woorden/morfemen in de taal zijn klankvormen. Deze klankvormen zijn
opgebouwd uit kleinere eenheden, lettergrepen(syllaben), die op hun beurt weer
bestaan uit klinkers en medeklinkers. Een syllabe bevat precies één klinker,
voorafgegaan en/of gevolgd door een variabel aantal medeklinkers. De klinker vormt
de kern van de syllabe en zijn klank draagt over het algemeen het verst.
- Een tweede belangrijke opgave voor fonetiek is om verklaringen te geven voor de
bouwprincipes van de vormen van de taaltekens.
o Waarom, bijvoorbeeld, zijn er lettergrepen, en waarom zijn lettergrepen
gestructureerd.
- De derde taak van de fonetiek is de bestudering van de functionele eigenschappen van de
klankvorm van taal
o In het fonetiek proberen we regelmaten in taalstructuur in verband te brengen met,
onder andere, het gebruik dat de leden van de taalgemeenschap maken van deze
structuren in de spraakcommunicatie.
,Samengevat is de taak van de fonetiek duidelijk te maken wat de relatie is tussen de abstracte
structuur van taal en de manifestatie van deze structuren in fysiek waarneembare vormen zoals
spraakgeluid.
De deelprocessen 1t/m 3 spelen zich af in het
lichaam van de spreker. Deze groep wordt ook wel de productie van de spraak genoemd. Tegenover
deze drie staan de processen 5 t/m 7, deze spelen zich af aan de kant van de luisteraar. Deze worden
ook wel perceptie genoemd.
Letters en klanken
Schriftsoorten
• Beeldverhaal(aan een afbeelding zijn meerdere zinnen verbonden)
• Beeldschrift (bij ieder plaatje hoort een woord)
• Woordschrift(het woord heeft meerde betekenissen en wordt voor meerdere
doeleinden gebruikt, de klank van het woord is dubbel te gebruiken)
• Syllabeschrift( syllabe betekent lettergreep, dus een afbeelding voor elke lettergreep)
• Alfabetisch schrift( voor elke letter een teken)
Beeldverhaal
Een beeldverhaal bestond eigenlijk uit pictogrammen. Deze pictogrammen zijn
het best te vergelijken met plaatjes uit een stripverhaal. Een zo’n plaatje is een
voorstelling van een situatie die mogelijk te beschrijven is met een hele zin.
Beeldschrift
In deze fase koos men ervoor om ieder woord in een zin voor te stellen met een
apart plaatje. Door de plaatjes in verschillende volgorden te tekenen, kan recht
worden gedaan aan woordvolgorde.
Woordschrift
De stap van beeldschrift naar woordschrift, van logogram naar fonogram,
wordt gezet als het iconische teken voor woord A (bijvoorbeeld een plaatje van een bij als symbool
voor het insect bij) ook gebruikt wordt om een woord B met een totaal andere betekenis te
representeren als dat woord B hetzelfde klinkt als woord A, bijvoorbeeld bij als voorzetsel in boter bij
de vis. In het voorbeeld gebruiken we het plaatje van de bij ook om het voorzetsel bij mee aan te
tonen. Het is eigenlijk een soort rebus.
, Syllabeschrift
Een volgende ontwikkeling is niet om tekens te schrijven per woord, maar
per syllabe(lettergreep). Woorden worden dan opgebroken in syllaben. Een
syllabeschrift heeft daardoor het voordeel dat er minder verschillende
symbolen geleerd hoeven te worden
Alfabetisch schrift
In een alfabetisch schrift wordt iedere klinker of medeklinker voorgesteld door een eigen symbool,
een eigen letter.
Letters zijn niet hetzelfde als klanken.
Door fonetische transcriptiesystemen is het mogelijk om met symbolen weer te geven hoe
spraakklanken gerealiseerd dienen te worden.
Foneem is de kleinste klankeenheid.
IPA (international phonetic association) Ieder foneem correspondeert met één symbool
Let op: globale IPA transcripties worden omsloten door / ....... /
• Globale/fonemische transcriptie (hoe het uitgesproken moet worden)
Tussen /…/, want we zijn hier niet geïnteresseerd in de precieze realisatie van de klank. Een open
klinker a, wordt dus altijd getranscribeerd als /a/, ook al wordt hij misschien meer achteraan de
mond uitgesproken als een [].
• Gedetailleerde/fonetische transcriptie (hoe het uitgesproken wordt)
Tussen […], want er kan allofonische variatie weergegeven worden. De graad van detail kan hier
verschillen afhankelijk van de doelstelling. Deze transcriptie geeft indicaties over de uitspraak van
woorden die nooit eerder gehoord werden. De tekens zijn dan ook taalonafhankelijk, van elk
symbool is vastgelegd hoe de klank gearticuleerd moet worden. Het IPA (International Phonetic
Alphabet) is een organisatie die het fonetisch schrift ontwikkelde en onderhoudt.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller EliseToet98. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.80. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
62555 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now