Uitgebreide samenvatting om de pabo taaltoets (eigen vaardigheid) te halen. Alles komt aan bod: redekundig ontleden, werkwoorden vervoegen, interpunctie, stijlfouten, etc.
Ieder werkwoord kan in verschillende vormen voorkomen:
- Persoonsvorm (Luke vertelt een verhaal)
- Voltooid deelwoord (Luke heeft een verhaal verteld)
- Infinitief (Luke gaat een verhaal vertellen)
- Tegenwoordig deelwoord (Een verhaal vertellend loopt Luke naar huis)
Persoonsvorm
- Er kunnen ook twee of meer persoonsvormen in en zin staan: samengestelde zin (omdat het zo
laat is geworden, blijft hij slapen / ik denk dat Marit iets later komt, maar zij zal dan wat langer
doorwerken).
- Als ‘jij’ achter de persoonsvorm staat (of ‘je’ die je kan veranderen in ‘jij’), schrijf je alleen de ik-
vorm (vind jij dit en goede oplossing?). Let op: dit diploma biedt je veel mogelijkheden.
Onregelmatige werkwoorden
hebben kunnen mogen willen zijn zullen
ik heb kan mag wil ben zal
jij hebt kunt mag wilt bent zult
u hebt/heeft kunt mag wilt bent zult
hij heeft kan mag wil is zal
Let op: als ‘je’ de algemene betekenis van ‘men’ heeft, schrijf je ‘je kan’, ‘je zal’, en ‘je wil’.
Zwakke werkwoorden
Je schrijft –te(n) achter de ik-vorm als de laatste letter van de stam ( niet van de ik-vorm dus!) op een
medeklinker uit ’t exkofschip eindigt of op een Engelse sisklank (bijv. –sh in finishen).
Bijvoeglijk naamwoord
Als een bijvoeglijk naamwoord verbogen wordt, komt er een e achter. Bij werkwoordsvormen gaat
dat precies hetzelfde (het verlichte plafond / het afgebrande huis / het gestorte geld).
Gebiedende wijs
Bij de gebiedende wijs is er geen onderwerp – je schrijft alleen de ik-vorm. Zodra er een onderwerp
achter de persoonsvorm komt, is er geen sprake meer van de gebiedende wijs (meld dat maar bij de
receptie vs. meldt u dat maar bij de receptie / meld u daar maar aan vs. meldt u zich daar maar aan).
Aanvoegende wijs
Met de aanvoegende wijs kun je bijvoorbeeld een wens of aansporing uitdrukken (lang leve de
koningin / men neme 100 gram boter).
, Leenwoorden
Als je leenwoorden vernederlandst, ontstaan er zogenaamde bastaardwoorden. Zo worden Engelse
werkwoorden vervoegd als zwakke werkwoorden in het Nederlands.
Spelling
Met een s of z
Zelfstandig naamwoorden met de achtervoegsels –euse en –ose schrijf je altijd met een s ( coupeuse,
friteuse, ouvreuse, neurose, psychose, tondeuse).
Bijvoeglijk naamwoorden met de achtervoegsels –eus, -ies, en –oos schrijf je met een z als ze
verbogen zijn (ambitieuze, luxueuze, fameuze, minutieuze, precieze, waardeloze).
De e/en in samenstellingen en afleidingen
Schrijf en als het eerste deel van de samenstelling een zelfstandig naamwoord is dat in het
meervoud op –en eindigt (boekenlegger/hondenhok/pannenkoek).
Schrijf e in de volgende gevallen:
- Het eerste deel is een zelfstandig naamwoord dat alleen een meervoud heeft op –s
(aspergesoep/horlogemerk)
- Het eerste deel is een zelfstandig naamwoord dat op een e eindigt en dat een meervoud heeft op
-en én op –s (geboortecijfer/gemeentepolitie/ladekast/hoogteverschil)
- Het eerste deel is een bijvoeglijk naamwoord (armelui/platteland/rodekool)
- Het eerste deel is een werkwoord (brekebeen/huilebalk)
- Het eerste deel verwijst naar een persoon of zaak die enig is in zijn soort
(Koninginnedag/zonnestraal)
- Het eerste deel heeft een versterkende betekenis en de gehele samenstelling is een bijvoeglijk
naamwoord (beregoed/boordevol/reuzeleuk)
- Eén van de delen is niet (meer) te herkennen in de oorspronkelijke betekenis: een zogenaamde
versteende samenstelling (apegapen/bolleboos/elleboog/papegaai)
- Het eerste del is een lichaamsdeel, terwijl het geheel een versteende samenstelling is
(duimelot/ruggespraak)
- Het eerste deel is een zelfstandig naamwoord dat geen meervoud heeft
(eremedaille/tarwemeel/rijstepap/komijnekaas).
Versteende samenstellingen: apekool, bakkebaard, bakkeleien, bonnefooi, bruidegom, ellepijp,
hagedis, hazewind, ledematen, marsepein, paperassen, schattebout, sikkepit, spillebeen, zinnebeeld.
Afleidingen zijn woorden die bestaan uit een woord dat apart gebruikt kan worden en één of meer
voor- of achtervoegsels, die niet apart gebruikt kunnen worden. Regels:
- We schrijven nooit en als tussenklank in een afleiding, behalve in sommige gevallen voor de
achtervoegsels –achtig, -schap, -dom (afhankelijk/grenzeloos/ideeëloos/vlekkeloos/hopelijk).
- Als het grondwoord op een n eindigt, wordt die in de afleiding behouden
(eigenlijk/gewetenloos/gezamenlijk/meedogenloos/openlijk/wezenlijk).
- Bij een afleiding met het achtervoegsel –achtig, -schap,of –dom passen we de hoofdregel van de
tussenletter e(n) in samenstellingen toe.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Gwen13. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.37. You're not tied to anything after your purchase.
