Samenvatting Wetenschappelijke Vorming
H4 Onderzoekers onder elkaar
Het centrale onderwerp van dit hoofdstuk is het interne functioneren van een wetenschappelijke
gemeenschap. Wetenschapssociologen veronderstellen dat deze gemeenschap een sociale groep
vormt, met verschijnselen die ook in andere sociale groepen waarneembaar zijn.
4.1 De wetenschappelijke gemeenschap als sociale groep
Net als Mannheim pleitte Robert K. Merton voor en zocht hij naar maatschappelijke garanties voor
onafhankelijke, waardevrije wetenschapsbeoefening. Hij geldt naast Mannheim als grondlegger van
de wetenschapssociologie.
Merton deed bijvoorbeeld onderzoek naar het zogeheten Matthew Effect in Science:
vooraanstaande wetenschappers krijgen sneller en meer erkenning voor bepaalde prestaties dan
onbekende wetenschappers die prestaties van het zelfde formaat leveren. Dit was in strijd met de
norm van het universalisme. Universalisme was één van de vijf ethische geboden die
wetenschappers volgens Merton moesten naleven:
1. Universalisme: Beoordeel wetenschappelijke onderzoek op basis van zijn intrinsieke
kwaliteit. Waarheid wordt bepaald aan de hand van onpersoonlijke, algemene, vooraf
vastgestelde criteria.
2. Communalisme: Onderzoekers moeten hun bevindingen openbaar maken, want
wetenschappelijk kennis is gemeenschapsbezit.
3. Belangeloosheid: De waarheid dient men boven alles te stellen, ook als die het eigen belang
aantast of afbreuk doet aan de kans op macht, prestige en geld.
4. Georganiseerd scepticisme: Wees kritisch, oordeel niet te snel maar wacht tot alle relevante
feiten beschikbaar zijn, schuw kritische toetsing van uitspraken van vakgenoten niet, maar
sta zelf ook open voor kritiek van collega’s.
5. Originaliteit: Wetenschappelijke vooruitgang is alleen mogelijk als wetenschappers streven
naar originaliteit, naar de eerste te zijn die wat ontdekt of bedenkt.
4.2 Origineel of conventioneel: de visie van Kuhn
In de gangbare visie op wetenschap is originaliteit de basis van wetenschappelijk progressie: het zijn
de originele grensverleggende wetenschappers die worden beloond met onderscheidingen. In de
geschiedenis van de natuurkunde blijken, aldus Kuhn, lange perioden te bestaan waarin normal
science overheerst. Het is een wetenschap die beoefend wordt binnen de alom geaccepteerde lijnen
van een zogeheten paradigma. Een paradigma duidt een stelstel aan van waarden, werkzijen,
gedeelde overtuigingen en inzichten, wetten en exemplarische voorbeelden.
Af en toe botsen onderzoekers op verschijnselen die vanuit de bestaande normale wetenschap
(paradigma) niet te begrijpen is. Soms geven deze zogeheten anomalieën echter aanleiding tot een
fundamenteel debat over de grondslagen van de oude ‘normale wetenschap’. Het oude paradigma
wordt in deze revolutie verdreven door een nieuwe en fundamenteel ander paradigma. Originaliteit
is in deze revolutionaire tijden onmisbaar maar zodra er een nieuw paradigma, een nieuwe normale
wetenschap, heerst, wordt originaliteit niet meer op prijs gesteld.
Kuhn suggereerde dat in perioden van normaal onderzoek conventioneel onderzoek binnen de
kaders van een geaccepteerd paradigma wordt beloond, terwijl kritisch tegendraads onderzoek dat
niet voldoet aan de in het paradigma gangbare inzichten, niet past in conventional wisdom, veelal
wordt genegeerd.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller emma4321. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.20. You're not tied to anything after your purchase.