Summary
Samenvatting Geestelijke stromingen
- Course
- Institution
Samenvatting voor toets Geestelijke stromingen
[Show more]
Seller
Follow
692483B
Content preview
Samenvatting Geestelijke stromingenHindoeïsme
Het hindoeïsme is veelkleurig en veelvormig, zodat je eigenlijk nauwelijks van één
religie kunt spreken. Het is een soort religieus oerwoud met enorme verscheidenheid
aan godengestalten, leerstellingen, riten, religieuze oefeningen etc.
De naam komt van de rivier de Indus, die in het huidige Pakistan uitmondt in de zee.
Het gebied ten oosten van de Indus werd India genoemd en de inheemse religies in
het oude India kregen van buitenstaanders de naam hindoeïsme.
Zelf noemen de Indiërs hun religie ‘sanatana dharma’, de eeuwige leer of
bestemming.
Resultaat ontwikkelingsproces. Alle religieuze wegen brengen je naar hetzelfde doel:
de uiteindelijke verlossing.
Er zijn twee lagen te onderscheiden:
1. De oeroude natuurreligie van de oorspronkelijke bewoners van India. Allerlei
natuurkrachten werden als goden (deva’s) of geesten gezien: de god van het
vuur, de god van de aarde, de goden rond rivieren, bomen etc.
2. De religie van de Ariërs, volksstammen die na 2000 vóór gjt langzamerhand
heel India zijn gaan beheersen en hun stempel hebben gezet op de sociale
orde, uitgegroeid tot het latere kastenstelsel.
1.2 Dharma – bestemming – kosmische orde – kaste
Kosmische orde houdt alles in evenwicht. Tot deze orde behoort ook het
kastenstelsel. Door geboorte kom je in een kaste of varna (=kleur): een sociale groep
met dezelfde naam, beroep, tradities en religieuze praktijken. De kaste geeft dus
kleur (varna) aan je leven.
Er zijn vier hoofdkasten:
- Brahmanen (priesters, zieners en filosofen, veelal ook de hogere beroepen)
- Ksatriya’s (de strijders: ridders, prinsen en koningen, landbestuurders en
militairen)
- Vaisya’s (boeren, kooplieden, handelaren en geschoolde arbeiders)
- Sjoerdra’s of dasa’s (ongeschoolde arbeiders, slaven en bedienden).
Dalits = onaanraakbaren.
Jati = geboorte.
In de dharma gaat het niet alleen om de orde van de natuur, maar ook om de morele
orde van de samenleving met de leefregels die behoren bij je kaste en
levensstadium.
Veda’s: De Ariërs hadden verzamelingen van gebeden, lofliederen en offerspreuken,
die eeuwenlang mondeling zijn overgeleverd. Tussen 1500 en 800 vóór gjt zijn deze
woorden opgeschreven en ze vormen de oudste literatuur van de Indische
godsdienst: de veda’s (veda = weten). Hierin staan vooral voorschriften voor de
offers, spreuken, liederen, bezweringsformules, mantra’s, teksten over diverse
rituelen en magische verhandelingen over hoe je moet omgaan met ziekte, boze
geesten en dergelijke. De veda’s zijn geschreven in het Sanskriet en worden gezien
als goddelijke openbaring, beschouwd door risji’s, de wijzen.
Oepanisjaden = zij die zitten aan de voeten van de leermeester. Zij zoeken naar de
laatste waarheid achter het bestaan van de wereld en haar goden.
,Brahman, de oergrond van al het bestaan, en atman, de diepste essentie van mijn
eigen bestaan, zijn in wezen gelijk aan elkaar. Dit inzicht leidt tot verlossing. De
identiteit van Brahman en atman wordt aangeduid met de beroemde woorden
‘tat twam asi’ = ‘dat zijt gij’. Deze identiteit wordt monisme genoemd.
1.3.3 de grote verhalen.
Mahabharata (het grote verhaal) is een mix van allerlei spannende verhalen en
diepzinnige gedachten. Het gaat over de strijd tussen de Pandava’s en de
Kaurava’s over de erfopvolging.
Bhagavadgita (de zang van de Verhevene) is een onderdeel van de Mahabharata.
Hij bevat de dialoog tussen Arjuna, een van de vijf Pandava’s en aanvoerder van de
strijd, met zijn wagenmenner Krisjna. Krisjna is een avatara (nederdaling) van de god
Visjnoe. De Bhagavadgita geldt als het hart van het hindoeïsme en heeft een gezag
dat te vergelijken is met de bijbel voor de christenen.
Ramayana = in dit epos uit het begin van de gebruikelijke jaartelling spelen Rama
en Sita de hoofdrol. Het verhaal is één grote illustratie van hoe je volgens je
dharma moet leven: je moet je houden aan je beloftes, je moet je plicht doen,
nooit eigen belang najagen en oprecht berouw tonen als blijkt dat je fout was of
ongelijk had. Sita is het ideaal van de ware vrouw, volstrekt trouw aan Rama en in
alles bereid zichzelf op te offeren. Omdat Ravana op Lanka ontsnapte, lopen er
nog altijd jaloerse mannen rond.
Populair is het verhaal van de geboorte van Krisjna als zoon van prins Vasudeva. Hij
wordt grootgebracht door een koeherder, omdat zijn oom hem met de dood
bedreigde.
Het hindoeïsme gaat ervan uit, dat er achter de zichtbare materiele wereld een
transcendente of bovennatuurlijke werkelijkheid schuilgaat. De transcendente
werkelijkheid kan als abstract gezien worden (het Brahman) en als persoonlijk (een
godheid). Het Brahma staat voor het eeuwig goddelijke, het onstoffelijke, het
onveranderlijke, de onwankelbare orde van rust en harmonie. Brahman is geen
persoon of schepper. Uit Brahman komt alles voort en in Brahman keert alles weer
terug, zoals de golven in de zee.
In ieder mens huist de goddelijke essentie die atman genoemd wordt. Deze essentie
verhuist van bestaansvorm naar bestaansvorm. Deze reïncarnatie of zielsverhuizing
omvat niet alleen het menselijk bestaan, maar al het bestaan. Hoe je wordt
wedergeboren, wordt bepaald door je karma. Letterlijk betekent het woord karma
‘handeling’. Het gaat vooral om de intentie waarmee je handelt. Karma bepaalt in
welk leven je terechtkomt.
Moksja of mukti = de ware verlossing. De bevrijding van samsara, de cyclus van
dood en wedergeboorte die afhankelijk is van karma.
, Er zijn drie klassieke verlossingswegen. Ze worden meestal ‘marga’s’ genoemd
(marga = weg), maar soms ook ‘yoga’ (verwant met het Nederlandse woord ‘juk’).
1. Karma-marga – de weg van het handelen. Je houden aan je dharma.
2. Bhakti-marga – de weg van de liefdevolle overgave. Overgeven aan een
godheid (vooral Visjnoe, Krisjna of Sjiva).
3. Jnana-marga – de weg van het inzicht. Mediteren tot je verlichting bereikt.
1.5 De godenwereld
Oneindig aantal goden doordat het hindoeïsme in feite een verzameling is van
diverse Indische tradities, met elk hun eigen namen en gestalten. Dit noemt men
polytheïsme.
Visjnoe: vriendelijke, welwillende godheid, die het goed voorheeft met de
mensen.
Laksjmi: de eerste vrouw van Visjnoe. Ze wordt ook wel Sridevi genoemd. Ze
is de godin van voorspoed en geluk. Haar naam speelt een rol in het Divali-
feest.
Sjiva: de onberekenbare god die de kringloop van het universum
symboliseert. Hij wordt meestal met vier armen dansend afgebeeld, omgeven
door een cirkel, het ene been opgeheven en het andere been staande op de
demon van de onwetendheid die vertrapt moet worden. Sjiva is vooral de god
van de asceten die zoeken naar de waarheid.
Durga: de echtgenote van Sjiva. Zij is onder vele namen bekend: Devi,
Parvati, Kali. Nauw verbonden met vruchtbaarheid en welvaart, maar in de
gestalte van Kali is ze luguber en vreesaanjagend, in het bijzonder op
begraafplaatsen.
Brahma: de schepper-god (niet te verwarren met Brahman – de goddelijke
essentie van al het bestaande). Afgebeeld met vier hoofden, die de vier
windstreken overzien. God van de wijsheid.
Sarasvati: wordt soms als de vrouw en soms als de dochter van Brahma
gezien. Godin van creativiteit, van kunst en wetenschap. Ganesha is een zeer
populaire godheid. Afgebeeld als een dik mens met een olifantenkop. God van
de wijsheid, vooral in het opruimen van allerlei obstakels op je levensweg.
Hanuman: de apenkoning. Voorbeeld van trouw en eerlijkheid.
Trimoerti: Visjnoe, Sjiva en Brahma worden weleens met elkaar verbonden in
een soort drie-eenheid (trimoerti), waarbij Brahma de schepper is, Visjnoe de
beschermen, die alles onderhoudt en Sjiva degene die alles vernietigt en weer
tot zijn oorsprong terugbrengt. Universele kringloop.
Istadevata: kenmerkend voor de Indiër is, dat je een bijzondere relatie kunt
hebben met de godheid van je eigen keuze (istadevata).
De heilige koe: de koe is heilig, omdat ze staat voor vruchtbaarheid en
overvloed. De koe wordt gezien als de incarnatie van een godin. De heilige
koe is het opvallende kenmerk van het hindoeïsme in al haar
verschijningsvormen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller 692483B. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.79. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
75057 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now