We horen vaak dat we moeten kiezen: ‘privacy of veiligheid’. Maar die suggestie berust op een
ernstige denkfout. Privacy is een onmisbaar grondrecht, dat ons beschermt tegen kwaadwillenden.
Werkstudenten met een bijbaan hadden jarenlang vrijwel onbeperkt toegang tot medisch dossiers in
het Amsterdamse ziekenhuis OLVG, zo onthulde de Volkskrant in februari 2019. Ze waren ingehuurd
als assistent om de telefoon op te nemen en afspraken te maken, of om dossiers in te voeren in de
administratie en te controleren of artsen de juiste diagnosebehandelcombinaties in het dossier
hadden gezet. Belangrijk werk, want zorgverzekeraars betalen het ziekenhuis uit op grond van deze
zogenoemde dbc’s.
Door nalatigheid van het OLVG konden de studenten niet alleen de dossiers inzien die ze nodig
hadden voor hun werk, maar vrijwel álle medisch dossiers van de afgelopen vijftien jaar. Ze konden
alles lezen, van uitslagen van een soa-test tot besluiten over kankermedicatie. Ze konden bij dossiers
van familieleden, maar ook van Bekende Nederlanders. Wie zich verveelde kon ‘altijd nog de sappige
verhalen uit de patiëntendossiers opduiken’ en collega’s daarover tippen, zo vertelde de studente die
hierover de klok luidde.
Zo’n verhaal maakt in één klap duidelijk waarom privacy ook alweer zo belangrijk is. Niemand wil dat
wildvreemden zijn of haar medisch dossier voor de lol lezen en de sappige details als leestip
doorgeven. ‘Ieder heeft recht op eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer’ – dat grondrecht heeft
de wetgever in 1983 niet voor niets opgenomen in artikel 10 van de Grondwet.
De lijst van dingen die gewone burgers te verbergen hebben is lang
Het is goed om hier even stil te staan bij de wetsgeschiedenis, omdat die laat zien hoe goed politici
vroeger nadachten over dit soort kwesties. De grondwetswijziging van 1983 werd lang voorbereid,
onder andere door de commissie-Cals-Donner. Die stelde al in 1969: ‘Dat de privacy in de huidige tijd
bijzonder kwetsbaar is gebleken en uit dien hoofde behoefte bestaat aan nadere wettelijke
bescherming behoeft geen betoog.’ Commissielid André Donner was de vader van Piet Hein, die zich
als minister van Justitie in de kabinetten-Balkenende juist weinig aantrok van privacy. De regering
omschreef ten tijde van de grondwetvoorbereiding de persoonlijke levenssfeer als ‘de reeks van
situaties waarin de mens, al dan niet in zelfgekozen gezelschap, onbevangen zichzelf kan zijn’.
Bij de invoering van artikel 10 betoogde het toenmalige VVD-Kamerlid Annelien Kappeyne van de
Coppello dat het ‘als het ware een koepel’ was over de bestaande vrijheidsrechten. Haar partijgenoot
Hans Wiegel, minister van Binnenlandse Zaken, was het daarmee eens.
Bergen aan informatie
In de decennia daarna was er weinig maatschappelijke aandacht voor privacy en leidde het
grondrecht een wat sluimerend bestaan. Pas vanaf het begin van deze eeuw kwam het onderwerp
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sarazamboni. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.89. You're not tied to anything after your purchase.