Summary
Samenvatting HISMO deeltentamen 2 (Geschiedenis van de moderne wereld sinds 1750)
- Course
- Institution
- Book
Een uitgebreide samenvatting van het tweede deeltentamen van HISMO van alles wat in de hoorcolleges is besproken.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
More summaries for
-
Samenvatting Palmer Vroegmoderne Geschiedenis
-
History of the modern world since 1750 Exam 1 and 2
1 review
By: Boekenworm476 • 4 year ago
Seller
Followlunaserra
Reviews received
Content preview
Samenvatting HISMO deeltentamen 2HOORCOLLEGE 7
HisMoW 7 Ineenstorting van het concert van Europa en de Eerste
Wereldoorlog
De eerste wereldoorlog was een schok voor de wereld, een negatieve kant van
het modernisme.
Hoe kunnen we leren dat de vredes van het verleden een oorzaak voor oorlogen
in de toekomst kunnen zijn?
7.1 Moderne Oorlog en Totale oorlog
Verschillende soorten oorlogen:
• Oorlogen van de Vorsten 1648 - 1789
Huurlegers, beperkt in doelen en schaal, wisselende allianties.
Deze periode is de periode van huurlegers, de oorlogen die gevoerd werden
waren oorlogen met beperkte doelen (niet meer zoals in de godsdienstoorlogen
over het grootschalig verspreiden van een geloof). Oorlog moest beperkt zijn.
• Moderne Oorlogen na 1789
Oorlog voeren verandert door oa dienstplicht en industrialisatie van ook
wapen/mechanisatie.
-> Totale oorlog: complete mobilisatie van materiaal, maatschappij en politiek
voor de oorlogsinspanning
• Von Clausewitz, Vom Kriege zeiden:
‘Oorlog is de voortzetting van politiek met andere middelen’
7.2 Oorzaken van WO1
FACTOREN 1 werking concert van Europa, voorwaarden en
veranderingen machtsevenwicht.
Concert van Europa (1815 - 1871)
Was een aardig systeem van internationale betrekkingen, erachter zat de
gedachte dat in Europa weer volkssoevereiniteit zou worden, echter zaten de
elites weer op de troon.
Er is een machtsevenwicht in Europa mogelijk wat echter alleen kan functioneren
als het aan drie voorwaarden doet:
1. Dat de machtsverdeling in Europa er eentje was op grond waarvan
machtsevenwicht gecreëerd kon worden.
2. Om steeds dat machtsevenwicht te kunnen creëren moet je met elkaar aan
wisselende allianties doen, geen vaste teams want dan wordt het te ingewikkeld.
Soms moet je met zijn allen de ene mondeigenheid inperken, dan weer de
anders.
3. Je moet ervoor zorgen dat conflicten niet te hoog oplopen tussen Europese
mogendheden. Daar zat dus al een weeffout in, in het concert van Europa; want
de afspraken die ze maakten golden BINNEN de grenzen van Europa.
,In de laatste kwart van de 19e eeuw werd het duidelijk dat de voorwaarden lastig
worden en het concert van Europa niet goed meer functioneert om het
machtsevenwicht te kunnen bewaren (en de vrede)
Namelijk door:
- Krimoorlog
Conflict die begon tussen Rusland en het Osmaanse Rijk omdat Rusland op zoek
was naar ijsvrije havens -> toegang tot de Middelandse Zee. Om naar de
Middelandse Zee te komen moesten ze langs de Osmanen gaan, die hier niet op
stonden te wachten. Ook zou Russische machtsuitbreiding de toegang tot de
Britse kolonien in gevaar kunnen brengen.
Er kwamen spanningen. Engeland, Frankrijk en Sardinie die wilden de Russen uit
de Middellandse zee houden (ivm machtsevenwicht), wat leidde tot een oorlog
(Rusland vs het Tweede Franse keizerrijk, Britse Rijk, Ottomaanse Rijk en
koninkrijk Sardinie). De Krimoorlog laat zien dat conflicten aan de rand van
Europa tot conflicten binnen Europa binnen de mogendheden zorgde.
- Machtsverdeling
In de jaren 1870 worden Italië en Duitsland nieuwe staten in Europa (eerst kleine
staatjes) deze staten werden een bevolkings en industrieel potentieel waren en
de machtsevenwicht in Europa werd verstoord.
- Imperialisme
Kon ervoor zorgen dat conflicten buiten Europa uiteindelijk zouden kunnen
overslaan naar binnen Europa.
Systeem van Bismarck (reactie op falende Concert van Europa)
Bismarck had door dat Europa nauwelijks zijn machtsevenwicht meer kon
bewaren, en dat het concert van Europa dus niet werkte. Het belang van
Duitsland was echter wel om de vrede in Europa te waren, want als der een grote
oorlog uitbreekt wordt Duitsland daar ongetwijfeld bij betrokken en zouden zij het
haasje zijn (ook door spanningen FR-DUI).
Bismarck begon zijn internationale systeem om vrede in oorlog te bewaren (het
systeem van Bismarck), hij begon het concert van Europa te verbeteren, door:
1. Formele en informele allianties en verdragen te sluiten die er op gericht
zijn dat iedereen met Duitsland ‘in het bootje zit’ en zodat zij niet werden
aangevallen. Ook richtte Bismarck zich het isoleren van Frankrijk dmv
allianties.
- In 1879 tweebond met Oostenrijk-Hongarije, in 1882 Italie erbij =>
driebond met OH en Italië.
- In 1881 driekeizerbond (verbond tussen de drie grote keizers van Europa)
met Rusland en O-H
2. Geheime verdragen met GB tegen Rusland, omdat de Russen uit de
Middelandse Zee te houden.
Achterliggende politieke visie: Macht gebaseerd op wantrouwen tussen Europese
mogendheden. In plaats van wisselende aliënaties en machtsevenwicht brengt
,Bismarck wantrouwen in de internationale politiek: landen wisten wel dat er
allerlei verbonden werden gesloten tussen iedereen, maar deze werden zelden
helemaal openbaar gemaakt waardoor landen nooit wisten wie met wie precies
samenwerkte -> wantrouwen.
Achterliggende strategische visie: voorkomen oorlog op twee fronten
FACTOREN 2 (binnenlandse ontwikkelingen)
De opkomst van de massamaatschappij en het industrieel kapitalisme (->
voortvloeien uit de Dual Revolution).
De moderniseringsprocessen en massamaatschappij maakt einde 19 e eeuw hele
specifieke varianten van ideologien en groepsbewegingen los:
- Zo komt uit de combinatie van nationalisme en sociaaldwarnisme ->
patriotisme en militarisme voort. (15min)
- Emancipatie van de massa in de politiek (-> opkomst partijen, kiesrecht).
De massa krijgt een stem op het politiek niveau, wat ook invloed had op
internationaal niveau: als de het volk steeds meer om extremistisch,
nationalistisch internatioaal beleid gaat vragen, krijg je als diplomaat
minder bewegingsruimte en kan je minder makkelijk wisselende allianties
aangaan door de bemoeienis van het volk. De emancipatie de massa heeft
een effect op de vrijheidsgraden van politici op het internationaal veld.
- Kartelvorming in de economie: door Industrialisatie versterkte conflicten,
want de groeiende industrialisatie ging gepaard met grote belangen en
concurrentie met andere landen. Met als gevolg dat industriele bedrijven
binnen dezelfde landen aan kartelvorming gingen doen (prijsafspraken) en
de politiek vroeg op protectionistisch beleid (-> investeringen, subsidies,
voorkeur voor produtcen uit eigen land en importheffingen)
Politiek gevolg: druk op politieke leiders en beperking in
handelingsruimte en wisselende allianties want bedrijfsleven kon
zeggen: wij willen niet met vb Duitsland want wij zijn in concurrentie
mee (-> zij zijn de economische vijand). Er komt een combi tussen
economische belangen en nationalistische segmenten.
De grote mogendheden in Europa
Groot-Brittannië
• Splendid Isolation: isolatiepolitiek van GB nadat het ontstaan van het
Duitse Keizerrijk waarbij GB afzag van permanenten steunbetuigingen aan
grote mogendheden.
• Empire was op zijn retour aan het gaan -> jingoïsme (agressief buitenlands
beleid, extreem nationalisme om het British Empire te beschermen)
• Er komen maatschappelijke groepen op: Navy League en Tarrif Reform
League. Bewegingen waar bedrijven en nationalisten de handen in een
slaan om de regering te vragen om een grote oorlogsvloot en
protectionisme voor de Britse economie. Leidde tot de Two Power
Standard-> interne afspraak dat GB een overwicht op de zee heeft.
• Engeland kreeg concurrentie met Duitsland, voorheen waren Rusland en
Frankrijk de oude vijanden, maar in de 19e eeuw werd Duitsland een
gevaar met hun enorme industriële potentie en grote oorlogsvloot
• In 1904 gebeurd wat Bismarck altijd wilde voorkomen: Entende Cordiale.
Een verbond tussen Frankrijk en GB, waarmee FR uit het isolement heeft
gehaald
, Frankrijk
• Vernedering: chauvinisme en revanchisme (wraak op Duitsland vanwege
frans Duitse oorlog en verlies Alsas lorain gebied)
• Binnenlandse onrust door: Boulangisme (populistische generaal die zeer
militaire taal uitsloeg) en de Dreyfus-affaire: Dreyfus was een franse
officier die er vaselijk van werd beschuldigd een spion te zijn van
Duitsland. De affaire werd zo ondemocratisch behandeld, de man was
absoluut onschuldig maar het leger wilde per se dat hij aan de schandpaal
werd genageld.
Oostenrijk-Hongarije
• Oostenrijk-Hongarije was een oud keizerrijk met een oude keizer
• De Balkan werd belangrijk als strategisch gebied. Ze wilden laten zien dat
hun rijk een reden van bestaan heeft en grijpen in op de Balkan als een
soort ‘ervaren beschaving’ + toegang tot Middellandse zee.
• Economisch liepen zij zeer achter, rijk van de 18 e eeuw.
• Gaat steeds meer hangen bij Duitsland tegen Rusland, de Tweebond wordt
steeds belangrijker voor OH.
Rusland
• Moderniseringsachterstand
• Conservatisme en panslavisme
• Rusland wilde als een beschermheer steunen in de onafhankelijkheidsstrijd
van de Slavische mensen (om uiteindelijk de middellands zee te bereiken)
• Steun bij Frankrijk. De Fransen willen in ruil voor bondgenootschap helpen
bij het verzorgen bij projecten zoals Trans Siberische spoorlijn (kickstart
industrialisatie in Rusland)
• 1907 treedt Rusland toe tot de Triple Entante (met GB en Frankrijk).
Duitsland
• Conflict met Frankrijk, concurrentie met GB (door vloot) en wantrouwen
Rusland (want OH was een grotere concurrent van Rusland op de Balkan)
• Hangen aan driebond die eigenlijk een tweebond is(met OH) (Italië is niet
veel waard, Italië heeft net verloren in Etiopie. Echter is OH ook niet veel
waard door achterstand
• Duitsland begint te denken: misschien moeten we aansporen op een
oorlog voordat het te laat is, dus zodat we hem nu nog kunnen winnen.
Want Rusland ging steeds beter, dus voordat het toelaat was.
De oogst van dit allen: twee alliantie systemen
De Driebond (Duitsland, OH, Osmaanse Rijk, Bulgarije)
en Triple Entente (Frankrijk, Rusland en GB)
DE OORLOG ZOMER 1914
28 juni 1914 Sarajevo: moord op Oostenrijkse troonopvolger Frans Ferdinand.
Sarejevo is in Oostenrijkse handen maar Bosnisch gebied wat geclaimd is door
Servie. De Servische dienst traint jonge mensen als zelfmoordterrorist.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lunaserra. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.89. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
75759 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now