Boekverslag 'Dit zijn de namen' Tommy Wieringa 6VWO
443 views 5 purchases
Course
Nederlands
Level
VWO / Gymnasium
Hierbij mijn boekverslag van 'Dit zijn de namen' van Tommy Wieringa Hermans uit 6VWO. Het verslag bevat een samenvatting, informatie over de schrijver, titelverklaring, mottoverklaring en de thematiek (inclusief meerdere citaten). In het boekverslag is het oeuvre van de schrijver ook betrokken. Kor...
‘Maar met elk woord dat hij las en met elk
bezoek aan de rabbijn voelde hij – met een
zekerheid die hem ontroerde – dat hij zijn
bestemming naderde.’ – Pontus Beg
Boekverslag door:
DIT ZIJN DE
NAMEN
Door: Tommy Wieringa
,Inhoudsopgave
Samenvatting: Dit zijn de namen……………..……………..……………..………………Blz. 3
Titelverklaring………………………..………………………..………………………..……………Blz. 5
Thematiek…………….……………..……………..……………..……………..……..…………….Blz. 5
Thema 1: De zoektocht geluk……………..……………..…………………………..Blz. 5
Thema 2: De binnenwereld van de mens……………..……………..…………Blz. 8
Motto………………………..………………………..………………………..………………………..Blz. 10
De auteur: Tommy Wieringa………………………..…………………………………………Blz. 11
Bronnenlijst………………………..………………………..………………………..……………….Blz. 12
2
,Samenvatting dit zijn de namen
Het boek is opgedeeld in twee delen. In beide delen komen twee verhaallijnen voor. Een
verhaallijn is van Pontus Beg, de ander is van de groep vluchtelingen.
Deel 1 Najaar
In het eerste deel ‘Najaar’ dienen zich twee verhaallijnen aan en wisselen de hoofdstukken
elkaar af. Om en om lezen we over het leven van Pontus Beg, politieman in de stad
Michailopol in een land oostelijk van de Karpaten (waarschijnlijk Oekraïne) en over de
wederwaardigheden van een groep vluchtelingen die hun land wilden verruilen voor een
land waar ze een economisch beter lot verwachten. Met milde humor wordt Beg’s leven
geschetst; zelf kijkt hij er ook met de nodige zelfspot naar. Bij voorbeeld naar zijn relatie met
zijn schoonmaakster, de potige vrouw van een vrachtwagenchauffeur die ook -eens per
maand- zijn bijslaap is. Hij beschouwt het ironisch als ‘het ideale huwelijk’. Zijn lichaam
begint hem langzaam beetje bij beetje in de steek te laten. Hij voelt zich ouder worden. Hij
verkeert duidelijk in het ‘najaar’ van zijn leven. En in zijn land ziet hij overal de herfst, het
verval, ook in de kleine dingen om hem heen. Zelf is hij geen heilige. Hij tuigt een
vrachtwagenchauffeur af die hem te assertief is, en zet hem vast in de gevangenis en vergeet
hem vervolgens. Als de lading van de vrachtwagen gestolen is, blijkt hij niet vies van
corruptie, hoewel die hem zo tegenstaat. Het boek speelt duidelijk in een land waarin de
naweeën van een communistisch economisch stelsel nog niet verdwenen zijn.
Beg maakt kennis met de rabbijn van het stadje. Joden zijn er niet meer. De rabbijn bemant
als laatste der Mohikanen de synagoge. Beg begint herinneringen aan zijn jeugd te krijgen
die hem vertellen dat hij een joodse moeder heeft gehad – en dat hij dus zelf jood is.
Daarmee begint een zoekproces naar zijn wortels en een nieuwsgierige toenadering tot het
joodse geloof. In het boek komt het niet zover dat Beg zich helemaal erbij voelt horen. Voor
een bad in de Mikwe deinst hij in het laatste deel nog terug. En hij houdt ook ten opzichte
van dit geloof zijn scepsis: wat als Mozes niet van de Horeb was teruggekeerd? Hadden we
dan een gouden kalf aanbeden?, vraagt hij zich af. En de geschiedenis van de zwervers werpt
hem ook terug op de vraag: wat als deze groep in een andere tijd en in andere
omstandigheden veel groter was geweest, was dan de cultus van vijf mensen van het zwarte
hoofd niet tot een echte religie uitgegroeid?
In de verhaallijn van de ontheemden culmineert het verhaal van de zwervers in het ontstaan
van een cultus rond het afgesneden hoofd van een zwarte man, aangeduid als ‘de Ethiopiër’
of ‘Afrika’. De groep heeft de man eerst vermoord. Wie de schuldige is, wordt niet duidelijk.
Er is een soort collectieve schuld. Naar dit punt werkt de schrijver doelbewust maar
geleidelijk toe. Het verhaal begint met de tocht van de zwervers in een vrachtwagen, die hen
op last van een gewetenloze mensensmokkelaar over de grens zal brengen. Hun verhaal
wordt echter niet chronologisch verteld. Pas in hoofdstuk 14 wordt het begin van de reis
verteld, eigenlijk door de dan verdachten in de verhoren door Pontus Beg.
Als uiteindelijk de wagen stopt, gaat de groep in twee delen uiteen. Eén groepje concludeert
meteen dat ze belazerd zijn. De anderen hebben hoop en lopen naar het westen, de weg die
de chauffeur hen wees. Zo belandt deze groep in een van god en iedereen verlaten steppe,
zonder eten of drinken of onderdak. Het lijden van de groep wordt beklemmend, rauw en
tegelijk met bijna poëtische taal beschreven. Dat contrast werkt sterk: de beklemming wordt
er nog sterker door. De zwarte man blijkt een christen te zijn, wat voor sommigen in de
groep onverteerbaar is. Zo’n zwarte man en dan een beschaafde christen, dat wil er bij hen
3
,niet in. De zwarte wordt steeds meer geïsoleerd, ondanks het feit dat hij zijn enige blik eten
deelt met de lange man die dreigt te bezwijken. De vrouw in de groep reageert opgetogen
als de zwarte man op een ochtend vermoord blijkt. Wie het gedaan heeft, blijft schimmig.
Deel 2 Winter
In het tweede deel ‘Winter’ raakt de verhaallijn van Beg en die van de ontheemde zwervers
met elkaar verweven. Beg moet immers de misdaad oplossen, die blijkt uit het feit dat ze
een afgesneden hoofd bij zich hebben. De ontheemde zwervers hebben de stad van Beg
bereikt. Pas later in dit deel zullen we te weten komen hoe de laatste dagen, weken,
maanden voor de groep zijn geweest. De schrijver kiest hier voor een niet-chronologische
compositie, die uitstekend past in de ontwikkeling van het verhaal. De stad staat op stelten
als de groep ‘ondoden’ wordt ontwaard. De corrupte commissaris beveelt Beg uiteindelijk de
groep op te pakken. Daarbij wordt het hoofd van de zwarte man ontdekt. De vrouw uit de
groep blijkt zwanger. In de verhoren en gesprekken die Beg voert met leden van de groep
weet hij langzaamaan wat vertrouwen te winnen en begint hij zich een idee te vormen van
wat de groep heeft meegemaakt en doorstaan. Hij ontdekt nu ook dat de groep nooit een
grens is overgestoken. De grens die ze ‘zagen’ was fictief, geënsceneerd door de
mensensmokkelaars.
De allusies op de Bijbel worden in dit deel talrijker en explicieter. Zo heet het als een
verhoorde man zich hult in een wolk sigarettenrook: “Zo had de Eeuwige met Mozes
gesproken op de Horeb, verscholen in een wolk.” De man vertelt Beg dan dat na de moord
op de zwarte man de jongen ging dromen. De vrouw legde de dromen uit en kort daarna
vonden ze als door een wonder het bijna verlaten dorp van het ‘kippenvrouwtje’, waar ze
onderdak, warmte en eten vonden. In de baal van Vitaly wordt het afgesneden hoofd
ontdekt. Hoe het daar geraakt is, is niet duidelijk. De vrouw claimt dat dat hoofd hen hier
naartoe geleid heeft. Zij geeft de cultus-in-wording vorm: zijn dood heeft ons verlost, predikt
ze. Ze voelen zich uitverkorenen. Zelfs sceptici in de groep, de stroper bij voorbeeld, kunnen
zich niet aan de nieuwe cultus onttrekken. Beg dringt steeds verder door in de geheimen van
de groep. Hij begrijpt dat het hoofd een leegte opvulde: de goden antwoordden niet op hun
smeekbeden. Toen hadden ze de goden vervangen door een van henzelf, met alle
kenmerken van een nieuw mysterie: bloed, boete en verlossing. De zwangere vrouw baart
een kind, even voor kerst. Zijzelf zal spoedig doodgaan. Het kind krijgt dezelfde naam als de
jongen, op aanwijzing van Beg, die sympathie opvat voor de jongen. Met die twee keer in
het ziekenhuis voorkomende naam zal hij de jongen uit het gezicht van de autoriteiten
kunnen houden, zo blijkt later.
Dan pas vertelt het verhaal hoe de groep zich heeft gedragen bij het kippenvrouwtje. Ze
stelen haar voedselvoorraad en haar brandstof en laten haar achter voor de hongerdood.
“Ze was er voor ons, zodat wij verder konden” zegt de stroper hierover. De een zijn dood is
de ander zijn brood…
Deel 3 Voorjaar
Dit stuk telt slechts een hoofdstuk. Beg laat de door hem ‘geadopteerde’ jongen het land
over de grens zien, dat hij niet zal kunnen bereiken. Hij vertelt hem dat het mogelijk is om
naar Israël te gaan. Maar dan moet hij wel een jood worden. Zoals Beg is. De jongen heeft
een ijzersterk zelfvertrouwen. Geloof. In zichzelf. “De jongen voelde geen kou. Hij stond daar
met de zon van het beloofde land op zijn gezicht en staarde uit over het golvende gras in
de verte, de gele zee.”
4
, Titelverklaring
De titel van het boek luidt: ‘Dit zijn de namen’ wat komt uit de eerste zin van het Bijbelboek
Exodus: ‘Dit zijn de namen van de zonen van Israël…’ De vluchtelingen in het boek dragen
echter geen namen. Zij worden de jongen, de Ethiopiër, de vrouw, de lange man en de
stroper genoemd. In het boek gaat het namelijk niet over deze specifieke personen, zij staan
symbool voor de velen die de lange overtocht proberen te maken naar het beloofde land,
met de hoop op een betere toekomst. Zo zegt het jongentje tijdens hun reis
‘Ze waren mensen zonder geschiedenis geworden, ze leefden nog slechts in een
acuut heden.’
Pas zodra ze in het stadje van Pontus Beg – Michailopol – komen, kom je achter de echte
namen van de vluchtelingen. Vanaf dat moment gaat het verhaal namelijk echt om hen als
personen. Het Bijbelboek Exodus - waar de zin vandaan komt - refereert weer naar de
zoektocht van Pontus Beg naar zijn Joodse afkomst, de zoektocht naar zijn identiteit.
Thema’s en motieven
Een van de hoofdthema’s in het boek is de zoektocht naar geluk. Dit wordt in de eerste zin al
duidelijk.
‘Pontus Beg was niet de oude man geworden die hij zich had voorgesteld. Er ontbrak
iets aan. Er ontbrak zelfs tamelijk veel aan.’ (Hoofdstuk 1, Blz. 1)
Beide verhaallijnen zijn op zoek naar iets dat hen gelukkig maakt, voor de vluchtelingen is dit
het nieuwe land en voor Pontus Beg het geloof. Verder staat de duistere binnenwereld van
de mens ook centraal in het boek en schetst Tommy Wieringa hier een inktzwart beeld van.
De zoektocht naar geluk
In het boek is zowel Pontus Beg als de vluchtelingengroep op zoek naar geluk. Voor Pontus
ligt dit geluk in het Jodendom, waarmee hij meer te weten komt over zichzelf en zijn familie.
Voor de vluchtelingen ligt dit geluk in de nieuwe wereld. Zij zijn aan deze lange reis
begonnen, met de hoop dat ze de overtocht zullen halen en een betere toekomst voor
zichzelf op kunnen bouwen. Zo zegt de jongen:
‘De jongen dronk de wereld aan de andere kant in. Er was geen groter verlangen dan daar te
zijn. Er waren geen problemen daar.’(Hoofdstuk 39, blz. 5)
Motieven die bij dit thema horen zijn:
Identiteit
In het begin van het boek weet Pontus Beg niet veel over zijn afkomst en heeft hij weinig
contact met familie, Hij heeft hier ook geen behoefte aan. Totdat hij meer over zijn afkomst
te weten wilt komen en dan belt hij toch zijn zus. Dit is een belangrijk moment in het boek,
omdat Pontus Beg daarmee de waarde van het geloof en familie begint te zien. Toch heeft
hij veel moeite met het vergeven en vergeten wat de ‘oude hij’ heeft gedaan.
‘Hij zou zich willen uitkleden, de treden afdalen tot op de bodem van het bassin, zijn
lichaam onderdompelen, het reinigen van het vuil van de wereld. Zelfs het vuil dat er
niet af ging, zou hij zich schoonwassen. Een nieuwe ziel. Daar diep in de aarde, bij het
magische water, leek zoiets werkelijk mogelijk. Wat een aangename, troostende
gedachte… Zijn oude ziel afleggen, dar rafelige, versleten ding, er een nieuwe voor in
de plaats krijgen. Wie wilde dat niet? Wie zou zoiets afwijzen?’ (Hoofdstuk 17, blz. 9)
5
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mblonk3008. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.82. You're not tied to anything after your purchase.
