Summary
GRC Samenvatting, Grondslagen van Corporate Governance
- Course
- Institution
- Book
Samenvatting Gorndslagen van Corporate Governance, R.A.M. Pruijm. Hoofdstuk 1,2,3,5,6,11,12,14
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Followeline0104
Reviews received
Content preview
GRC IntroductieH1. Een historisch perspectief
1.1 Ondernemen en corporate governance
Ons ondernemerschap speelt in ons economisch systeem een grote rol. De ondernemingen en
personen kunnen boerderijen, land, productiemiddelen of fabrieken bezitten en deze inzetten om
te proberen hiermee geld te verdienen. Iedere onderneming zal ernaar streven om op een langere
tijd winst te maken en dit kan op twee verschillende manieren gedaan worden:
1. Dit kan door diensten en/of producten te leveren aan de klantenkring.
2. Als tweede kan een bedrijf de winst groter maken door het laten groeien van de omzet van
een product dat al bestaat of door een additionele omzet door de introductie van een geheel
nieuw product.
Als een onderneming wil uitbreiden, is er meer werkkapitaal of geld nodig om dit te realiseren. In
veel gevallen wordt gesproken van behoorlijk ondernemingsbestuur om aan te kunnen geven dat
dit vakgebied zich zal bezighouden met de vraag op welke manier ervoor gezorgd kan worden dat
het bedrijf zich behoorlijk zal gedragen, zodat de kapitaalverschaffers zeker weten dat de leiding
van de onderneming rekening zal houden met de belangen die zij hebben. Dus de macht van
bestuurders moet worden gecontroleerd.
Ondernemer:
• economische activiteiten
• juridische infrastructuur
• rechtsvorm kiezen
1.2 Vormen van zakelijk eigendom
Het zakelijk eigendom is het recht dat een persoon kan hebben op een zaak. Welke rechten ontleend
kunnen worden aan dat zakelijk eigendom is afhankelijk van de ondernemingsvorm die gekozen
is bij het oprichten van het bedrijf. Een onderneming kan gedefinieerd worden als een georganiseerd
verband van arbeid, leiding en kapitaal, dat zich zal bezighouden met het maken van diensten en/of
goederen, met als doel deze in het economisch verkeer te brengen, om hiermee een winst te kunnen
behalen. De structuur en de omvang van een onderneming kunnen in de werkelijkheid nogal van
elkaar verschillen. De rechtsvorm die het meest eenvoudig is, is de eenmanszaak. Deze zal gedreven
worden door één enkel natuurlijk persoon, hij/zij zal dan ondernemer zijn. Wanneer twee of meer
ondernemingen een overeenkomst sluiten, om samen te werken, dan kunnen de volgende dingen
ontstaan:
,• commanditaire vennootschap.
• maatschap. 100% aansprakelijk voor schulden.
• vennootschap onder firma.
Bij alle vormen zullen de personen die betrokken zijn zelf de ondernemers zijn. Zij zijn dus ook
de eigenaar van de onderneming. Deze vormen van samenwerken worden ook wel
personenvennootschappen genoemd. Al de genoemde ondernemingsvormen zijn dus ook
rechtspersoon. Dit betekent dat de onderneming als een geheel zal worden beschouwd: ze hebben
een eigen rechtspersoonlijkheid. De besloten vennootschap en de naamloze vennootschap worden
ook wel kapitaalvennootschappen genoemd. Als er sprake is vaneen zelforganisatie van verbruikers
van producenten die gericht is op het groter maken van de economische macht en het volbrengen
van schaalvoordeel, wordt dit een coöperatie genoemd.
Vereniging, stichting BV, NV, coöperatie en onderlinge waarborgmaatschappij niet persoonlijk
aansprakelijk.
Vennootschapsvormen die geen eigen rechtspersoonlijkheid hebben zijn:
• De maatschap.
• De commanditaire vennootschap (cv).
• De vennootschap onder firma (vof).
Voor ondernemingen in ons land is er een gedragscode, de Code Tabaksblat. Deze geldt voor
beursgenoteerde ondernemingen.
1.3 De ‘uitvinding’ van de naamloze vennootschap
Een onderneming dient voor de economische bezigheden onder andere te beschikken over een
juiste juridische infrastructuur. Hierbij horen ook de regels die te maken hebben met de rechtsvorm
waarbij de onderneming gedreven wordt. De ondernemer wordt door de wetgever vrij gelaten om
voor zijn onderneming de rechtsvorm uit te zoeken die voor hem het meest geschikt lijkt. Om deze
reden zal er ook geen dwingend voorschrift zijn dat een bepaalde rechtsvorm voorschrijft aan
bedrijven die een bepaalde grootte hebben. Rechtspersonenrecht Boek 2.
Keuze voor een rechtsvorm:
• rechten en verplichtingen, zowel intern als extern
• Rechtspersonenrecht is opgenomen in Boek 2 BW
1.3.1 Historische ondernemingsvormen
In de geschiedenis is een verschil te zien tussen ondernemingsvormen. Deze zijn ontstaan in de
loop van de tijd. De meest oude vorm voor het bedrijven van een onderneming was de eenmanszaak.
De ontdekkingsreizen waren de aanleiding waardoor er nieuwe wingewesten ontdekt werden, en
zo kwam er ook (internationale) mogelijkheden om te handelen. Een periode waarin Nederlandse
handel een toppositie in de wereld innam was de Gouden Eeuw. Er ontstonden in navolging van
de Italiaanse kooplieden zogenoemde compagnieën. Hierin gingen een aantal kooplieden zich
verenigen om handel te drijven voor gezamenlijke rekening. Vennootschapscontracten die tussen
twee partijen waren gemaakt werden commenda’s genoemd, deze waren eenmalig opgezet per
tocht. Door vele historici wordt gezegd dat de commenda en compagnie tot een zeer belangrijke
institutionele hervorming leidden. Dit komt
doordat de aansprakelijkheid die de kapitaalverschaffers hadden bij het oprichten, beperkt was tot
de inleg die zij deden (dit is de beperkte aansprakelijkheid).
, Compagnie
- Eenmalig samenwerkingsverband voor specifiek project
Commenda
- Idem maar met stille vennoten en een leidinggevende koopman
Gemeenschappelijk
- risico beperkt tot inleg
- participanten
1.3.2 Eerste naamloze vennootschap
Een opmerkelijke evolutie die de grote handelscompagnieën in de tijd van de compagnie en
commenda maakte is dat zij hierdoor beschouwd werden als de voorlopers van het naamloze
vennootschap die wij nu kennen. Een mijlpaal hierbij is dat op 20 maart 1602 in Nederland de VOC
(verenigde Oost Indische Compagnie) als eerste beursgenoteerde naamloze vennootschap van de
hele wereld werd opgericht. Er zijn een aantal belangrijke innovaties door het ontstaan van de VOC.
Voor de kapitaalverschaffers hielden deze zeer belangrijke voordelen in:
1. De aandeelhouders kregen als eerste de mogelijkheid om een aandeel te krijgen in de opbrengst
van de vaart zonder dat ze echt aan de tocht deel hoefden te nemen (public equity).
2. In de vorm van dividenden kregen de aandeelhouders een uitkering.
3. De aandelen VOC waren verhandelbaar en konden doorverkocht worden aan andere partijen
die geïnteresseerd waren.
4. In de VOC nam ook het bestuur zelf deel, maar de overgrote meerderheid van het kapitaal
werd door anderen ingebracht. Eerste scheiding van leiding en kapitaalverschaffers.
De uitvinding van de Naamloze Vennootschap
- 1594: Verenigde Oost-Indische Compagnie
Drie zwaarbewapende schepen en een pinas onder leiding van Houtman. Doel: doorbreken
van de pepermonopolie van Portugal
- 1602: ‘s werelds 1e beursgenoteerde NV (20-03-1602)
1. Beperking van aansprakelijkheid
2. Kapitaal verdeeld in aandelen
1.3.3 Schandalen bij beursgenoteerde ondernemingen (beursschandalen)
Bij de South Sea Company die in 1710 in Engeland opgericht werd, deden zich de eerste problemen
al voor. Dit bedrijf had het monopolie voor de handel met de Zuid-Amerikaanse Spaanse koloniën.
Van tijd tot tijd speelden zich ook in de VS grote beursschandalen af. Een voorbeeld dat erg bekend
is, is de plotselinge val van Jay Cooke en zijn spoorwegmaatschappij Northern Pacific. Een bekend
voorbeeld is ook de neergang van het Müller-concern in het tweede deel van de jaren twintig. Dit
was een van de grootste schandalen uit de geschiedenis. De belangrijkste boekhoudschandalen die
zich onlangs hebben voorgedaan zijn:
• Het faillissement van Worldcom inc. op 26 juni 2002,na de bekendmaking van bijna 4 miljard
dollar kosten die verborgen gehouden werden doordat ze als investering geboekt waren.
• Adelphia Communications Corp. Dit is een van de grootste kabeltelevisiemaatschappijen
die failliet ging in juni 2002. Er waren miljarden aan schulden die nooit eerder waren gemeld.
• Tyco werd door de SEC in 2002 in de beklaagdenbank neergezet. Er waren vragen over de
boekhouding. Het bedrijf had 600 miljoen dollar in nepleningen liggen, zonder daarvoor
toestemming van de Raad van Commissarissen gekregen te hebben.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller eline0104. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.82. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now