Summary
Samenvatting Bestuursrecht van W.M.B. Elferink en G.W. de Ruiter, 6e druk
- Course
- Institution
Bestuursrecht van W.M.B. Elferink en G.W. de Ruiter, 6e druk. H1 tot en met h19. 8.6 mee gehaald.
[Show more]
Seller
Follow
shreyajaggi1
Content preview
Samenvatting bestuursrechtHoofstuk 1 inleiding bestuursrecht week 1
1.1 Inleiding
- dit hoofdstuk geeft een algemene inleiding in het bestuursrecht. Daarbij wordt ingegaan op wat
bestuursrecht is en wat het belang, de plaats en de kenmerken van het bestuursrecht zijn.
1.2 Bestuursrecht
- Het bestuursrecht bevat de regels die de overheid nodig heeft om te kunnen en mogen besturen,
de normen voor het overheidsbestuur die bij het besturen in acht moeten worden genomen en de
regels die de burger nodig heeft om tegen het bestuur te kunnen optreden.
- Er wordt onderscheid gemaakt tussen het algemeen en bijzonder bestuursrecht. Het algemeen
bestuursrecht wordt In de AWB behandeld. In deze wet worden algemene regels gegeven over de
rechtsbescherming, handhaving en bijvoorbeeld de begrippen bestuursorgaan, delegatie, attributie,
mandaat, besluit en beschikking. De AWB kent een aantal doelen: meer eenheid brengen In de
bestuursrechtelijke wetgeving, de bestuursrechtelijke wetgeving systematiseren en vereenvoudigen
en tenslotte normen die in de rechtspraak zijn ontwikkeld codificeren = opnemen in een wet.
- In het bijzonder bestuursrecht richt zich op een bepaald onderdeel van het bestuursrecht. Het
betreft dan diverse terreinen van overheidszorg. Onderwerpen zoals financiën en onderwijs worden
in speciale bijzondere bestuursrechtelijke geregeld.
1.3 De plaats van het bestuursrecht
- Je kunt recht onderscheiden in privaatrecht en publiekrecht. privaatrecht reguliere relatie tussen
burgers onderling. Met burger wordt zowel een natuurlijke persoon als een rechtspersoon bedoeld.
Een Natuurlijk persoon is een mens. Een rechtspersoon wordt met een Natuurlijk persoon
gelijkgesteld (2:5 AWB). Voorbeelden van privaatrechtelijke rechtspersonen zijn een stichting of een
BV.
- publiekrecht regelt de relatie tussen overheden onderling en die tussen de overheid en burger. De
overheid is dan macht persoon (heeft dan een exclusieve bevoegdheid).
- het publiekrecht doe je onderverdelen in strafrecht, staatsrecht en het bestuursrecht
1.4 Materieel en formeel bestuursrecht
- Het materieel bestuursrecht bevat de rechtsnormen waarin voor burgers en bestuursorganen
aanspraken of verplichtingen zijn opgenomen.
- Onder formeel bestuursrecht verstaat men de procesrechtelijke regels die de burger nodig heeft
om tegen het optreden van de overheid iets te ondernemen.
1.5 Bronnen van bestuursrecht
- Het bestuursrecht kun je vinden in het internationale recht, nationale wetgeving, jurisprudentie en
het ongeschreven bestuursrecht
- De nationale wetgeving bestaat uit een groot aantal bestuursrechtelijke wetten in formele zin, dit
zijn wetten die door de regering en de Staten generaal worden vastgesteld in artikel 81 grondwet.
- Door rechterlijke uitspraken worden nieuwe regels gevormd. Met die nieuwe regels moeten burger
en overheid voortaan rekening houden. Het ongeschreven bestuursrecht wordt ook wel het
gewoonterecht genoemd. Het vertrouwensbeginsel en het rechtszekerheidsbeginsel zijn
ongeschreven beginselen waar de overheid rekening mee moet houden en waarop de burger een
beroep kan doen.
1.6 Kenmerken van het bestuursrecht
- Een van de kenmerken van het bestuursrecht is dat voor overheidsoptreden het legaliteitsbeginsel
van toepassing is. Dit beginsel houdt onder andere in dat bevoegdheden en rechten van de
overheid om op te treden In de wet zijn terug te vinden. De bevoegdheid om als overheid te
handelen mag slechts voor zover de wettelijke regels en rechtsbeginselen dit toestaan.
-instrumenten die de overheid heeft om gebruik te maken van de macht staan in een
democratische wijze tot stand gekomen wet. De overheid die de burger verplichtingen kan
opleggen, is daartoe Alleen in staat Als de bevoegdheid in een wet in formele zin is opgenomen.
Het verbod of gebod mag vervolgens Alleen door de lagere wetgever worden opgenomen als de
grondslag is terug te vinden in een wet in formele zin.
- Een ander kenmerk van het bestuursrecht is het specialiteitsbeginsel. De overheid behartigt vele
,algemene belangen. Het algemeen belang is een ruim begrip. Om te voorkomen dat de overheid
zich te gemakkelijk beroept op het dienen van een algemeen belang, wordt In de wet telkens het
specifieke belang aangegeven. De bevoegdheden om het specifieke belang te behartigen, worden
In de wet nauwkeurig omgeschreven. De overheid mag bij het gebruik van een bevoegdheid, Alleen
het belang behartigen waarvoor die regeling speciaal is bedoeld. Het specialiteitsbeginsel houdt in
dat de bevoegdheid van de overheid Alleen kan worden aangewend voor het specifieke doel
waarvoor die wet is bedoeld. Dat doel is meteen ook de grens voor de bevoegdheidsuitoefening. Als
de overheid zijn bevoegdheid voor een ander doel aanwendt, is sprake van détournement de
pouvoir.
1.7 Geledenormstelling
- regelgeving komt op verschillende bestuurlijke niveaus tot stand, waarbij een lagere regeling niet
in strijd mag komen met een hoger. Met geleden normstelling wordt bedoeld dat het
toepasselijkheid van een rechtsregel niet zomaar in een wet te vinden is, maar in een combinatie
van met elkaar samenhangende regelingen.
1.8 Openbare lichamen
- Nederland is een gedecentraliseerde eenheidsstaat. overheidsmacht is verspreid over
verschillende niveaus. Op elk van deze niveaus treffen we openbare lichamen aan: de staat, de
provincies, de waterschappen, de gemeenten en de lichamen waaraan op basis van de grondwet
verordenende bevoegdheid is verleend. Deze openbare lichamen bezitten rechtspersoonlijkheid
(art. 2:1 AWB).
- deze openbare lichamen bestaan uit bestuursorganen. Bij de staat is dat bijvoorbeeld een
minister. De provincie wordt bestuurd door de Provinciale Staten, gedeputeerde Staten en de
commissaris van de koning. Gemeenten worden bestuurd door de gemeenteraad, burgemeester en
het college van burgemeester en wethouders. Een voorbeeld van een lichaam waaraan op basis
van de grondwet verordende bevoegdheid is verleend is de Sociaal Economische Raad. Dit is een
adviesorgaan waarin ondernemers, werknemers en kroonleden samenwerken, om tot
overeenstemming te komen over belangrijke sociaaleconomische onderwerpen. De Sociaal
Economische Raad adviseert de regering en het parlement over het sociaaleconomisch beleid. De
SER is een openbaar lichaam op basis van artikel 134 van de grondwet.
1.9 Overheid en privaatrecht
- de openbare lichamen bezitten rechtspersoonlijkheid. Dus de overheid staat gelijk met een
Natuurlijk persoon (art. 2:5 BW). Overheid kan allerlei overeenkomsten aangaan en bijvoorbeeld
eigenaars zijn van roerende en onroerende zaken.
- wanneer de overheid privaatrechtelijk handelt, moet zij rekening houden met het feit dat zij
handelt in het algemeen belang. Geldverspilling is in strijd met de eisen van het behartigen van het
algemeen belang.
- Dus overheid die als burger optreedt, die rekening houden met de algemene beginselen van
behoorlijk bestuur (art. 3:1 lid 2 AWB en art. 4:14 BW). Het komt voor dat de overheid zowel van de
publiekrechtelijke bevoegdheid als van de privaatrechtelijke bevoegdheid gebruik kan maken.
1.10 Communicatie met de overheid
- Communicatie tussen burgers en overheid kan op allerlei manieren plaatsvinden: schriftelijk,
mondeling en ook digitaal. Burgers kunnen ook gebruikmaken van gemachtigden zoals een
advocaat
- de AWB kent daarvoor regels. Art. 2:1 lid 1 AWB zegt dat eenieder zich in het verkeer met
bestuursorganen kan laten bijstaan of door een gemachtigde te laten vertegenwoordigen. Met laten
bijstaan bedoelt de wetgever dat iemand jou begeleid in de contacten met de overheid. Met
vertegenwoordigen is het dat iemand namens jou contact heeft met de overheid. De overheid mag
bijstand of vertegenwoordiging weigeren als tegen de persoon ernstige bezwaren bestaan. Dat mag
niet als een advocaat bijstand verleend of de vertegenwoordiger is. Dit is geregeld in art. 2:2 AWB.
,- documenten, die aan een bestuursorgaan zijn gericht terwijl en andere bestuursorgaan bevoegd
is, moeten worden doorgezonden naar het bevoegde bestuursorgaan. Dat staat in artikel 2:3 AWB.
Kan het document niet worden gezonden, dan moet het document worden teruggezonden naar de
afzender.
- een belangrijk deel van de communicatie vindt nu digitaal plaats, de AWB kent daarvoor ook
regels. Daarvoor zijn ook regels. De wet maakt onderscheid tussen elektronisch verzending van
stukken door het bestuursorgaan en de elektronisch verzending van stukken aan het
bestuursorgaan. De hoofdregel is dat elektronische communicatie mogelijk is als deze gericht is tot
1 of meerdere geadresseerde en de geadresseerden heeft aangegeven langs deze weg voldoende
bereikbaar te zijn. Berichten die niet tot 1 of meerdere geadresseerden zijn gericht kunnen niet
uitsluitend elektronisch worden verzonden, tenzij bij wettelijk voorschrift anders is bepaald (art.
2:14 AWB).
- communicatie via de elektronische weg (zoals berichten verzenden via email, sms, fax en
websites) tussen bestuursorganen en burger is mogelijk. Aan deze wijze van communiceren worden
voorwaarden gesteld. De regels vind je in afdeling 2:3 AWB
- art. 2:14 AWB zegt dat een bestuursorgaan een bericht aan iemand elektronisch kan verzenden
als die andere kenbaar heeft gemaakt dat hij langs die weg voldoende bereikbaar is. Vraagt een
burger om toezending dia de mail, dan is dat voldoende. Maar als zo een verklaring ontbreek, mag
het bestuursorgaan niet zonder daarnaar bij de burger te hebben geïnformeerd gebruikmaken van
de elektronische weg.
- andersom kan het ook. Een bericht kan elektronisch naar een bestuursorgaan worden verzonden
voor zover het bestuursorgaan kenbaar heeft gemaakt dat het langs die weg voldoende bereikbaar
is. Het bestuursorgaan kan nadere eisen stellen aan het gebruik van de elektronische weg. Onder
elektronisch verzenden wordt ook fax verstaan. Sms en whatsapp worden niet gebruikt.
- bestuursorganen kunnen zelf bepalen hoe elektronisch verkeer met hen mogelijk is.
- art. 2:16 AWB bepaalt dat een handtekening digitaal mogelijk is al de methode die voor
authenticatie gebruikt wordt voldoende betrouwbaar is. Vaak wordt gebruik gemaakt van het
middel van de inlogcode van Digid, maar dat voldoet niet aan de eisen van een zogenaamde
gekwalificeerde elektronisch handtekening. Een gekwalificeerde handtekening is aan handtekening
waarbij een gekwalificeerd certificaat is gebruikt. Zo een certificaat is een digitaal bestand dan een
het oorspronkelijke document is toegevoegd. Er zijn speciale instanties die certificaten uitgeven, de
zogeheten certificaatdienstverleners. De Nederlandse overheid maat gebruik van een certificaat
dat wordt uitgegeven door public Key Infrastructure PKI-overheid. Deze handtekeningen zijn altijd
rechtsgeldig.
- soms is het belangrijk te weten wanneer een bericht verzonden is. Bij brieven kan je dat zien als je
kijk naar het poststempel op de envelop. Bij fax is dat eenvoudig als een goede registratie is
bijgehouden. Bij elektrische berichten is het moeilijker. De AWB bepaalt in artikel 2:17 dat het
tijdstip waarop een bericht het systeem van gegevensbewerking bereikt waarover het
bestuursorgaan geen controle heeft, het tijdstip is waarop het bericht door het bestuursorgaan
elektrisch is verzonden. Voor berichten die zijn verzonden aan het bestuursorgaan geldt dat een
bericht is ontvangen op het moment waarop het bericht systeem van gegevensverwerking van het
bestuursorgaan heeft bereikt. Het komt er dus op neer wanneer de mail de server van het
bestuursorgaan verlaat en wanneer die daarbinnen komt.
1.11 Samenvatting
- het bestuursrecht geeft regels die de overheid nodig heeft om te kunnen en mogen besturen en
de regels die de burger nodig heeft om tegen het besturen te kunnen optreden.
- Er wordt onderscheid gemaakt tussen het algemeen, bijzonder, materieel en formeel
bestuursrecht. Bestuursrecht vind je in het internationale recht, de nationale wetgeving,
jurisprudentie en het ongeschreven bestuursrecht. Kenmerken van het bestuursrecht zijn het
legaliteitsbeginsel en het specialiteitsbeginsel.
- Met gelede normstelling wordt bedoeld dat er in verschillende regelingen normen staan die van
toepassing zijn voor een bepaald geval.
de staat, de provincies, de waterschappen, de gemeenten en de lichamen waaraan op basis van de
grondwet verordenende bevoegdheid is verleend, zijn openbare lichamen. Deze openbare lichamen
bestaan uit bestuursorganen.
- Dus overheid heeft als rechtspersoon privaatrechtelijke bevoegdheden en rechten. De overheid
moet altijd rekening houden met het behartigen van het algemeen belang. De algemene beginselen
, van behoorlijk bestuur spelen bij elk overheidsoptreden een rol.
- Communicatie met de overheid kan plaatsvinden via de burger zelf, maar haar mag zich ook Laten
bijstaan door 1/3 of zich Laten vertegenwoordigen. De overheid mag weigeren dat een bepaalde
persoon iemand bijstaat of vertegenwoordigt. Daar moeten dan wel goede redenen voor zijn punt
een advocaat mag nooit geweigerd worden.
- De communicatie met de overheid is meestal schriftelijk per brief. Maar ook communicatie langs
elektrische weg is mogelijk. Voorbeelden van communicatie via de elektrische weg zijn de fax, e
mail en sms-berichten.
Hoofstuk 2 bevoegdheid verkrijging week 1
2.1 inleiding
om als bestuursorgaan beslissingen te mogen nemen, moet je bevoegd zijn. De bevoegdheid moet
ergens vandaan komen. Een bestuursorgaan kan op drie manieren een bevoegdheid verkrijgen. Dit
kan op basis van attributie, delegatie en mandaat.
2.2 attributie
- Attributie is het toekennen (= het schepen) van een nieuwe bevoegdheid. Bij attributie wordt een
bevoegdheid in het leven geroepen.
- Art. 10:22 AWB bepaalt dat voor de bevoegdheid een basis in wettelijke voorschrift moet zijn
(legaliteitsbeginsel) de wet regelt wie bevoegd is om beslissingen te nemen.
- Bevoegdheden kunnen aan (zelfstandige) bestuursorganen en aan personen worden
geattribueerd. Zo is de belastinginspecteur door attributie bevoegd om belastingaanslagen op te
leggen. In zoverre is hij daarmee bestuursorgaan geworden.
2.3 delegatie
- Bij delegatie is er sprake van het overdragen van een bevoegdheid aan een ander. Delegatie is
slechts toegestaan als dit bij wettelijke voorschrift mogelijk is gemaakt. Er moet een wettelijk
voorschrift (= bijvoorbeeld een provinciale of gemeentelijke verordening) zijn dat delegatie mogelijk
maakt (art. 10:15 AWB).
- Degene die de bevoegdheid overdraagt, noem je de delegans. Degene die de bevoegdheid
verkrijgt noem je de delegataris.
- De delegataris gaat de bevoegdheid op eigen naam en onder eigen verantwoordelijkheid
uitoefenen. Door delegatie raakt het bestuursorgaan dat delegeert zijn bevoegdheid kwijt (art.
10:17 AWB). Het is nog wel mogelijk op de bevoegdheid terug te krijgen. Dit kan door het
delegatiebesluit in te trekken (art. 10:18 AWB). Delegatie aan ondergeschikten is niet toegestaan
(art. 10:14 AWB)
- Soms kan de delegataris op zijn beurt het nemen van besluiten aan een ander delegeren. Dit
noemen we onderdelegatie (of subdelegatie). Voor onderdelegatie gelden dezelfde regels als voor
delegatie.
2.4 mandaat
- Onder mandaat wordt verstaan: de bevoegdheid om in naam van een bestuursorgaan besluiten te
nemen (art 10:1 AWB). Het verschil met delegatie is dat er bij mandaat geen bevoegdheden worden
overgedragen. De verantwoordelijkheid en de bevoegdheid blijven dus bij het bestuursorgaan dat
de ander gemachtigd heeft om in naam van hem besluiten te nemen (art. 10:2 AWB).
- De hoofdregel is dat mandaat schriftelijk wordt verleend.in sommige situaties kan ook mondeling
mandaat worden verleend. Het gaat dan om een mandaat voor een bepaald geval. Dit zou aan de
orde kunnen zijn al sinds plotseling een noodzaak voorbeeld om namens een bestuursorgaan een
besluit te nemen. De mandaatgever blijft overigens bevoegd de gemandateerde bevoegdheid uit te
oefenen (art. 10:7 AWB).
- Degene die namens de ander bevoegdheid uitoefent, noem je de mandataris. De mandans is
degene die mandaat geeft. Mandaat kan worden verleend aan organen en personen.
- Soms is mandaat verlening niet mogelijk, Omdat de aard van de bevoegdheid zich verzet tegen de
mandaatverlening of de wet mandaatverlening niet toestaat (art. 10:3 AWB).
- Het is mogelijk dat de mandans aan het mandaat Er is de bevoegdheid geeft op zijn beurt het
nemen van een besluit aan een ander te mandateren. Dat noemen we ondermandaat of
submandaat. Voor ondermandaat gelden dezelfde regels als voor mandaat.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller shreyajaggi1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.49. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
56326 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now