Samenvatting pedagogiek hoofdstuk 4 en 10.
Onderdeel van de stof voor orthopedagogiek periode 3 jaar 2.
Samenvatting uit het boek: 'Inleiding in de pedagogiek'.
Boek inleiding in de pedagogiek
Samenvatting hoofdstuk 4: problemen in de opvoeding
4.2 Problematische opvoedingssituatie
Problematische opvoedingssituatie (POS) is een term uit de orthopedagogiek. Deze term werd
geïntroduceerd om ernstige problemen in de opvoeding van het kind te definiëren. Met de term POS
wordt verwezen naar ‘een door de betrokkenen als nagenoeg perspectiefloos ervaren
opvoedingssituatie, waarin men er zonder hulp niet in slaagt het geheel zodanig te veranderen dat het
weer perspectiefbiedend wordt’. Dit betreft niet de alledaagse opvoedproblemen die alle ouders
ervaren, maar een verstoring van interactie tussen ouder en kind die zij zelf niet kunnen herstellen.
Eenvoudige opvoedingsproblemen
Iedere ouder kent een periode in de opvoeding dat de opvoeding niet zo soepel verloopt. Deze
periode is vaak van korte duur en hebben te maken met een specifiek vraagstuk omtrent opvoeden.
In deze gevallen is het kind bezig met het verkennen van grenzen. In deze gevallen is de ouder vaak
gebaat bij adviezen van familie, vrienden, de opvoedtelefoon, etc.
Puberteit
In de puberteit treden deze momenten vaker op. Het proces van losmaking vindt plaats, de puber zal
steeds meer zijn eigen gang gaan. De puber verlegt grenzen en houdt weinig rekening met de
wensen en eisen van de ouder, dit kan leiden tot een spiraal van conflicten. Deze conflicten kunnen
zo uit de hand lopen dat de relatie tussen beide partijen verstoord wordt, waardoor sprake is van een
problematische opvoedingssituatie.
Problemen bij de ouder
Een POS kan op elke leeftijd en elke ontwikkelingsfase van het kind optreden. Dit kan veroorzaakt
worden door onzekerheid van de ouder over zijn opvoedingsdoelen, de eisen die hij kan stellen, de
opvoedingsstijl die hij hanteert, en doordat de ouder stelselmatig slecht slaapt, langdurig ziek is, een
laag IQ heeft, een lage sociaal-economische status (SES) of psychische problematiek. De genoemde
oorzaken kunnen bijdragen dat de gezagsrelatie onder druk komt te staan, waardoor hulpverlening
noodzakelijk wordt.
Stoornis kind
POS kan zich ook voordoen bij een kind met een stoornis of beperking. Vaak komt een ouder er te
laat achter dat het kind een beperking of stoornis heeft. Het stellen van een diagnose door een
professional duurt soms te lang, met als gevolg dat de opvoedrelatie onder druk komt te staan.
Doordat de ouder niet weet dat het kind een stoornis/beperking heeft kan het kind overvraagd
worden.
Het kan ook dat de ouder bekend is met de stoornis/beperking maar niet weet hoe hij ermee om moet
gaan. Het niet kunnen afstemmen van wederzijdse verwachtingen van ouder en kind leiden tot een
POS.
Stoornissen die tot een POS kunnen leiden zijn: attention deficit hyperactivity disorder (ADHD) of
ADD zonder hyperactiviteit, een gedragsstoornis als oppositional defiant disorder (ODD) of een
autismespectrumstoornis (ASS). Ook een lichamelijke of geestelijke beperking (laag IQ).
Ingrijpende ervaringen, verlies
Het kind kan onhandelbaar worden omdat het iets ingrijpends heeft meegemaakt waar het niet over
kan of wil praten. Door zich onaangepast te gedragen geeft het kind signalen over zijn ervaringen.
, 4.3 Invloed van ingrijpende gebeurtenissen in het leven van het kind
Scheiding
Na een scheiding kan het kind zich verdrietig en boos voelen, het kan zichzelf de schuld geven van
de scheiding. De gevolgen kunnen minder ingrijpend zijn (volgens Traas) als de ouders bij hun
beslissing om uit elkaar te gaan het kind voldoende betrekken. Er kan een situatie ontstaan waarbij
hulpverlening noodzakelijk is.
Als het kind op zeer jonge leeftijd moet leren omgaan met de hevige emoties die spelen na een
scheiding, kan het kind zich niet langer veilig voelen en gevoelens van eenzaamheid krijgen. Ook kan
het in een loyaliteitsconflict (Traas, 2005) terechtkomen, omdat het het gevoel heeft dat het niet meer
over de partner die het huis verlaten heeft mag praten.
Doordat vaak wordt gekozen voor co-ouderschap kan een loyaliteitsconflict minder heftig spelen.
Door de scheiding is er een POS ontstaan waarbij professionele hulp nodig is om de communicatie te
verbeteren. De ouders moeten zich ervan bewust worden dat de kinderen door de scheiding in een
loyaliteitsconflict zijn gekomen wat hun functioneren belemmerd.
Soms neemt een kind de rol van de vertrekkende ouder op zich met alle verzorgende en
opvoedingstaken die daarbij horen, omdat het zich verantwoordelijk voelt voor zijn broertjes, zusjes
moeder of vader → parentificatie. Dit doet zich vaak voor wanneer de ouder (vaak de moeder) door
het verdriet psychische klachten krijgt en niet langer in staat is om adequaat op te voeden.
Verdriet
Ook het verlies van een dierbaar familielid of een vriend heeft veel invloed op de ontwikkeling van het
kind. Voor het rouwproces bij kinderen is steeds meer aandacht. Volwassenen moeten het
rouwproces van het kind niet onderkennen of bagatelliseren. Er is veel aandacht op scholen voor het
rouwproces van het kind.
Het rouwproces van het kind kent evenals dat van volwassenen 5 fasen (Traas):
1. Loochening: het kind probeert het verlies op een magische manier te ontkennen. Het
fantaseert over een tovenaar die de overledene weer beter maakt of beweert dat hij/zij weer
thuis zal komen.
2. Opstand: het kind heeft de neiging de andere ouder of iemand anders in de naaste omgeving
de schuld te geven of zoekt de schuld bij zichzelf en maakt zichzelf verwijten.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller MerlijnvdHoven. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.29. You're not tied to anything after your purchase.