Dit is een samenvatting van het Oxford Handbook of Personality Disorders. Alle hoofdstukken die geleerd moeten worden voor het vak Persoonlijkheidsstoornissen zijn samengevat.
The Oxford Handbook of Personality Disorders
Inhoudsopgave
THE OXFORD HANDBOOK OF PERSONALITY DISORDERS...................................................................1
HOOFDSTUK 20: BORDERLINE PERSOONLIJKHEIDSSTOORNIS............................................................................3
1.1 Klinische aspecten....................................................................................................................3
1.2 Etiologie en risico factoren.......................................................................................................4
HOOFDSTUK 23: AFHANKELIJKE PERSOONLIJKHEIDSSTOORNIS..........................................................................8
23.1 Theoretische literatuur..........................................................................................................8
23.2 Klinische literatuur.................................................................................................................8
23.3 Behandeling strategieën......................................................................................................10
HOOFDSTUK 25: VERMIJDENDE PERSOONLIJKHEIDSSTOORNIS........................................................................11
25.1 Klinische aspecten................................................................................................................11
25.2 Mechanismes en theorieën..................................................................................................12
HOOFDSTUK 9: EPIDEMIOLOGIE...............................................................................................................14
Bijlage: Epidemiologie samengevat in tabel................................................................................14
9.1 Prevalentie.............................................................................................................................15
9.2 Demografische karakteristieken............................................................................................15
HOOFDSTUK 3: DIAGNOSES EN DSM-5....................................................................................................17
3.1 Het categorische diagnose systeem.......................................................................................17
3.2 Het dimensionale model........................................................................................................18
3.3 De klinische toepassing..........................................................................................................20
HOOFDSTUK 11: AS II COMORBIDITEIT.....................................................................................................21
11.1 Comorbiditeit in verschillende populaties............................................................................21
11.2 Methodologische en theoretische verklaringen van persoonlijkheidsstoornissen................23
HOOFDSTUK 14: HET VERLOOP VAN PERSOONLIJKHEIDSSTOORNISSEN.............................................................24
14.1 Conceptuele en methodologische kwesties: stabiliteit en betrouwbaarheid.......................24
14.2 Verloop van persoonlijkheidsstoornissen.............................................................................25
HOOFDSTUK 37: DIALECTISCHE GEDRAGSTHERAPIE VAN BORDERLINE EN ANDERE PERSOONLIJKHEIDSSTOORNISSEN. .28
37.1 Biosociale theorie voor borderline en dramatic-erratic stoornissen.....................................29
37.2 Het uitvoeren van DBT.........................................................................................................29
37.3 Het onderontwikkelde dialectic............................................................................................30
HOOFDSTUK 15: NEUROBIOLOGISCHE BIJDRAGEN.......................................................................................31
15.1 Endophenotypes en persoonlijkheidsstoornissen.................................................................32
15.2 Cluster A endophenotypes...................................................................................................32
15.3 Cluster B endophenotypes...................................................................................................34
15.4 Cluster C endophenotypes...................................................................................................35
HOOFDSTUK 21: SCHIZOTYPISCHE PERSOONLIJKHEIDSSTOORNIS.....................................................................35
21.1 Geschiedenis van schizotypische persoonlijkheidsstoornis...................................................35
21.2 Diagnostische classificatie van schizotypische persoonlijkheidsstoornis..............................36
21.3 Verslechtering, epidemiologie, verloop en comorbiditeit van schizotypische
persoonlijkheidsstoornis..............................................................................................................36
21.4 Multidimensionaliteit in de schizotypische persoonlijkheidsstoornis...................................37
21.5 Five-factor model en schizotypische persoonlijkheidsstoornis.............................................37
21.6 Meten van de schizotypische persoonlijkheidsstoornis........................................................37
21.7 Etiologie van schizotypische persoonlijkheidsstoornis.........................................................38
H10: GENDER EN PERSOONLIJKHEIDSSTOORNISSEN......................................................................................39
10.1 Genderverschillen in prevalentie..........................................................................................39
10.2 Gender bias in DSM-IV-criteria.............................................................................................40
10.3 Genderverschillen in functioneren.......................................................................................40
1|Pagina
, 10.4 Gezondheid..........................................................................................................................41
H13: CULTURELE ASPECTEN VAN PERSOONLIJKHEIDSSTOORNISSEN.................................................................41
13.1 De geschiedenis van persoonlijkheidsstoornissen als medische entiteiten..........................42
13.2 DSM-stoornissen in verschillende culturen..........................................................................42
13.3 De BIG 5 en cultuur..............................................................................................................42
H16: COGNITIEVE CONTRIBUTIES AAN PERSOONLIJKHEIDSSTOORNISSEN...........................................................42
16.1 Schema’s..............................................................................................................................42
16.2 Cognitieve biases.................................................................................................................45
H34: COGNITIEVE THERAPIE VOOR PERSOONLIJKHEIDSSTOORNISSEN...............................................................45
34.1 Cognitieve model van persoonlijkheidsstoornissen..............................................................46
34.2 Schema’s..............................................................................................................................46
34.3 Schematherapie...................................................................................................................48
34.4 Persoonlijkheidsstoornissen en de therapeutische relatie....................................................49
H12: DE RELATIE TUSSEN PERSOONLIJKHEIDSSTOORNIS EN AS 1 KLINISCHE STOORNISSEN...................................50
12.1 Schizotypische persoonlijkheidsstoornis..............................................................................50
12.2 Ontwijkende persoonlijkheidsstoornis.................................................................................50
12.3 Antisociale persoonlijkheidsstoornis....................................................................................50
12.4 Obsessieve compulsieve persoonlijkheidsstoornis...............................................................50
12.5 Borderline persoonlijkheidsstoornis.....................................................................................51
HOOFDSTUK 22: PSYCHOPATHIE..............................................................................................................52
22.1 Beschrijving en diagnose......................................................................................................52
22.2 Etiologie van psychopathie..................................................................................................54
.....................................................................................................................................................54
22.3 Epidemiologie......................................................................................................................54
22.4 Verloop................................................................................................................................55
22.5 Behandeling.........................................................................................................................55
22.6 Cognitieve/affectieve Neuroscience.....................................................................................55
HOOFDSTUK 18: EEN TIJDELIJK INTERPERSOONLIJK MODEL VAN PERSOONLIJKHEIDSPATHOLOGIE EN
PERSOONLIJKHEIDSSTOORNIS...................................................................................................................56
18.1 Interpersoonlijke psychologie en persoonlijkheidspsychopathologie...................................56
18.2 Definitie en beschrijving van persoonlijkheidspsychopathologie.........................................56
18.3 Tijdelijke assumpties van de interpersoonlijke theorie.........................................................56
18.4 Beschrijving interpersoonlijke thema’s en dynamiek...........................................................57
18.5 Ontwikkeling, motivatie en regulatie...................................................................................60
18.6 Klinische toepassingen.........................................................................................................60
H19: PATHOLOGIE VAN PERSOONLIJKHEIDSSTOORNISSEN, EEN INTEGRATIEVE CONCEPTUALISATIE.........................62
19.1 Temperament, persoonlijkheidstrekken en persoonlijkheidsstoornissen.............................62
19.2 Persoonlijkheidstrekken, stoornissen en prevalentie...........................................................63
19.3 Biologische factoren in persoonlijkheidsstoornissen............................................................63
19.4 Psychologische en sociale factoren......................................................................................63
19.5 Sociale factoren in persoonlijkheidsstoornissen...................................................................63
19.6 Een integratief en interactief model van persoonlijkheidsstoornissen.................................64
HOOFDSTUK 36: MENTALISATIE-GEBASEERDE BEHANDELING VAN BORDERLINE..................................................64
19.1 Mentalisatie.........................................................................................................................64
19.2 Het mentalisatie model van borderline................................................................................65
19.3 Mentalisatie-gebaseerde behandeling................................................................................65
Borderline persoonlijkheidsstoornis (BPD) is een ernstige vorm van psychopathologie dat
gekarakteriseerd is door onstabiliteit in emoties, gedrag, relaties en zelfbeeld. Het is uitdagend om te
behandelen en ze zijn een groot risico voor het suïcide. Genetische factoren en ervaringen in de
kindertijd spelen een rol. Deze factoren creëren problemen met de neurale circuits in de hersenen
die betrokken zijn bij regulatie van gevoelens, gedrag en cognitie.
1.1 Klinische aspecten
Als er gekeken wordt naar de historische wortels dan werd de term ‘border line’ door Stern (1938)
gezien als patiënten die tussen psychoses en neuroses invielen waarbij ze extreem lastig te
behandelen waren met een psychotherapeutische methode. Het psychoanalytisch denken in 1953
speelde ook een rol waarbij Knight het zag als psychotische en neurotische kenmerken die aanwezig
waren in hetzelfde individu, oftewel ‘pseudo-neurotic schizophrenia’. Volgens het psychoanalytisch
denken hadden deze mensen ernstige problemen met het functioneren van het ego (medieert tussen
superego en id). Ze werden toen gecategoriseerd als mensen die geen neurotische maar ook geen
psychotische mensen waren, maar die problematisch zijn om mee om te gaan. Rond de jaren 1960 /
1970 werd er meer onderzoek gedaan waarbij in 1980 deze stoornis geclassificeerd werd in DSM-III.
De naam ‘borderline’ bevat geen beschrijvende informatie over wat de stoornis inhoudt. De stoornis
wordt nu ook wel volgens de Word Health Organization (WHO) ‘emotionele onstabiele stoornis’
genoemd.
De DSM-IV criteria voor borderline persoonlijkheidsstoornis bestaat uit negen symptomen (met vijf
symptomen of meer mag de diagnosis worden gesteld):
1. Panisch streven om verlating te voorkomen;
2. Onstabiele en intense relaties;
De emotionele verschuivingen van boosheid uitbarstingen worden vaak gestimuleerd door
interpersoonlijke gebeurtenissen zoals verlies, afwijzing of teleurstelling. Mensen met BPD zijn
vaak erg gevoelig voor het gedrag van anderen en ervaren moeilijkheden om stabiele
representaties van andere mensen te houden (switchen tussen idealiseren van iemand naar juist
willen straffen).
3. Verstoring in identiteit;
Er is onstabiliteit in zelfbeeld en gevoel van zichzelf. Ze hebben problemen met te weten wie ze
zijn en het zelfconcept is erg fragiel (en gebruikelijk negatief).
4. Impulsiviteit;
Er is onstabiliteit op het vlak van gedrag waarbij ze vaak gebruik maken van alcohol of drugs,
roekeloos rijden, of geld spenderen terwijl ze dat niet hebben. Risicovol seksueel gedrag, gokken
of eetbuien komt ook vaak voor.
5. Terugkerend suïcidaal gedrag;
Er is onstabiliteit in suïcidaal gedrag of herhaaldelijke episodes van niet-suïcidaal gedrag zoals
snijden in huid of verbranden. Deze gedragingen komen vaak voort door interpersoonlijke
gebeurtenissen.
6. Onstabiliteit van gevoelens;
Instabiliteit op vlak van emotie (verdrietig tot boos) kan er voor zorgen dat de persoon in woede
uitbarst, dat leidt tot criteria 8.
7. Chronische gevoelens van leegte;
Ze voelen zich leeg van binnen en vinden het moeilijk om te tolereren dat ze alleen zijn. Ze
plaatsen hoge prioriteit aan relaties. Als er in de relatie een signaal van bedreiging plaatsvindt,
dan is dit een bedreiging voor zichzelf.
8. Onvoorspelbare of intense boosheid;
3|Pagina
, 9. Tijdelijke paranoïde ideevorming of dissociatie.
Dissociatieve ervaringen treden op bij verhoogde mate van stress. Als stress niet aanwezig is dan
rapporteren BPD patiënten nog steeds meer dissociatieve symptomen dan een controle groep.
Ze hebben een sterkere psychotische reactie op stress (psychoses).
Patiënten met borderline kunnen zó verschillend van elkaar zijn, doordat verschillende symptomen
gecombineerd kunnen worden die bij de andere patiënt niet voorkomt. Deze stoornis wordt ook wel
de ‘stabiele onstabiele persoonlijkheidsstoornis’ genoemd. Onstabiliteit wordt het vaakst gezien op
het vlak van emotie (criteria 6), interpersoonlijke relaties, zelfbeeld en gedrag.
Bij mensen met BPD is co morbiditeit (as 1) is het eerder een regel dan een uitzondering die
plaatsvindt. Bijna 70 procent van de BPD patiënten heeft drie of meer stoornissen op As 1
vergeleken met 31 procent van niet-BDP. De meeste co morbiditeit stoornissen zijn:
Major depressie (61 procent)
Posttraumatische stress stoornis (36 procent)
Eet stoornissen (17 procent)
Er zijn ook ‘hoog functionerende BPD’ waarbij ze minder geneigd zijn te lijden aan co morbide as 1
condities en hierdoor geen hulp zoeken.
Er is grote overlap tussen BPD en ‘mood disorders’, een variant van depressie maar dit wordt niet
bevestigd door neurologische visies. Het beste kan BPD gezien worden als een dimensioneel concept
(DSM 5) in plaats van als een categorisch concept in de eerdere DSM.
De prevalentie cijfers voor borderline persoonlijkheidsstoornis in de algemene populatie variëren
tussen de 1 en 2 procent. Data van klinische settings kan moeilijk worden gebruikt vanwege de ‘hoog
functionerende BPD’. Er zijn geen sekse verschillen gevonden, daarnaast dacht men dat het bij
vrouwen vaker voor kwam omdat er een 3:1 ratio aanwezig is in de klinische setting. Het komt vaker
voor bij jonge mensen. Een op de drie mensen met BPD doet een poging tot zelfmoord waarbij 10
procent sterft voor de leeftijd van 40 jaar. Het gemiddelde van het aantal pogingen in het leven is
3.4. Het is moeilijk om een associatie te vinden tussen suïcidale pogingen en de geschiedenis van de
persoon, waardoor voorspellen van suïcidaliteit lastig is in BPD patiënten.
De symptomen kunnen bij behandeling verminderen maar de klinische terugkeer is erg groot voor
deze patiënten (86 procent). Bij het behandelen van BPD patiënten is de vooruitgang beter als ze een
goede recente werk geschiedenis hebben, geen traumatische ervaringen en een agreeable
temperament hebben in combinatie met laag scoren op neuroticisme en geen angstige
persoonlijkheid hebben. Patiënten met BPD hadden betere klinische uitkomsten als familie leden
hoge levels van bezorgdheid, angst en over beschermende gedragingen en attitudes lieten zien
tegenover de patiënt (EOI: emotional overinvolvement). Er treedt namelijk linker prefrontale activatie
op bij patiënten dat te maken heeft met positieve ervaringen en motivatie, ondanks dat patiënten
vaak EOI als negatief beoordelen op een zelfrapportage vragenlijst.
1.2 Etiologie en risico factoren
Er is geen duidelijk antwoord op de vraag wat BPD veroorzaakt. Beide genetische en
omgevingsinvloeden spelen een rol. Genetica en omgeving interacteren met elkaar en werken
samen, het kan niet apart worden gezien. Genen bepalen de manier dat we gevoel zijn voor
invloeden vanuit de omgeving. Gebeurtenissen in de omgeving reguleren de gen transcriptie en
vormen de hersenstructuur en functionering. Biologische kwetsbaarheden en omgevingsfactoren zijn
meestal verstrengeld.
4|Pagina
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller brittzx. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.70. You're not tied to anything after your purchase.
