Zelforganisatie domein C Examen vwo Biologie samenvatting
12 views 0 purchase
Course
Biologie
Level
VWO / Gymnasium
Dit is een samenvatting van de examen stof voor het biologie examen van vwo 2023/2024. De samenvatting gaat over domein c "Zelforganisatie" en bevat subdomein c.1 "Zelforganisatie van cellen" en subdomein c.3 "Zelforganisatie van ecosystemen".
Genotype = gehele set genen die DNA bevat. Fenotype =
waarneembare eigenschappen, wordt bepaald door genexpressie van
genotype + omgevingsfactoren.
46 chromosoom totaal; bevat dubbelstrengs DNA. Verdeeld in 22 paar
autosomen, + 1 paar geslachtshormonen, vrouwen xx en mannen xy.
Genen = stukken DNA bepalend voor 1 eigenschap. Allel = variant gen.
Twee dezelfde allelen homozygoot, twee verschillende allelen
heterozygoot. Dominante allel uit zichzelf in het fenotype. Informatie in
genen omgezet in eiwit via transcriptie en translatie (genexpressie).
Transcriptie = DNA van matrijsstreng gekopieerd door RNA-polymerase
wordt pre-mRNA. Via splicing worden introns verwijderd en blijven
exonen (coderende delen van gen) over. Transcriptiefactoren helpen
bepaalde genen te activeren of te onderdrukken behoud van evenwicht
in celmetabolisme.
Celdifferentiatie = bepaalde genen worden geactiveerd/gedeactiveerd
zodat gespecialiseerde cel ontstaat. Zo’n soort cel zijn stamcellen.
Omnipotente stamcellen = ongespecialiseerde cel die in alle mogelijke
weefseltypes kan vervormen. Pluripotente stamcellen =
ongespecialiseerde cel die in alle mogelijke lichaamseigen celtypes kan
vervormen (handig bij vorming nieuwe cellen, bij bv. Wondgenezing)
Apoptose = ongewenste cellen worden gedood door het organisme
(zelfdoding).
Biologie Domein C3 “Zelforganisatie van ecosystemen”
Ecosysteem = begrensd gebied waarin abiotisch (niet-levende
omgevingsfactoren) en biotisch (levende omgevingsfactoren)
samenwerkt om evenwicht te behouden.
Biodiversiteit = hoeveelheid en aantal soorten in bepaald gebied.
Genenpool = totale hoeveelheid genetische informatie van een soort.
Exoot = organisme dat oorspronkelijk niet uit dat gebied komt.
Dynamisch evenwicht = alle organismen in ecosysteem eigen rol en
plaats. Grote biodiversiteit meer aanpassingsvermogen beter behoud
dynamisch evenwicht.
Successie = samenstelling soorten in ecosysteem verandert
ecosysteem verandert langzaam. Pionier ecosysteem = ecosysteem in
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller isabelvanzalk. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.25. You're not tied to anything after your purchase.
