Ziekteleer Lumbale wervelkolom
Inleiding
Lage rugpijn
o = Symptoom (≠ aandoening/pathologie)
o Pijn en/of dysfunctie thv lumbosacrale wervelkolom (inclusief SIG), gelokaliseerd onder de costale
grens en boven de onderste gluteale plooien, al dan niet geassocieerd met pijn en/of dysfunctie thv
de onderste ledematen
Van de mensen dat LRP hebben :
o 10% Radiculopathie bij klein deel van mensen met LRP
o <1% Ernstige oorzaken (tumor, fractuur, infectie, inflammatie) zeer zeldzaam
o 90% niet specifieke LRP : Specifieke nociceptieve bron meestal niet met zekerheid te bepalen
Verschillende andere factoren liggen aan de basis
(psychologisch, sociaal, biofysisch)
+ comorbiditeiten
+ pijn(processing)mechanismen
hebben impact op pijn(ervaring) en geassocieerde beperkingen
EPIDEMIOLOGIE
o Welke aandoening zorgt voor een beperking jaren met beperking door een bepaalde aandoening ,
gezonde levensjaren dat verloren gaan. ( YLD = Years lost due to disease )
o Lage rugpijn gaat het meeste beperkingen gaat veroorzaken ( staat op 1 )
o Lage rugpijn is de grootste oorzaak voor revalidatie programma op te starten
o Life time prevalentie > 70%
o Er is een stijging van prevalentie met de leeftijd
o Vrouwen > mannen
o Chronische LRP : 5-23% er is een duidelijke stijging met de leeftijd
o Socio-economisch
Hoge impact op patiënt maar ook op maatschappij
Directe kost : medisch, arts, beeldvorming, revalidatie, medicatie
Indirect : arbeidsongeschiktheid, ziekte-uitkering
OORZAKEN
o Mechanisch = klachten gebonden aan beweging of houding ( invloed op LRP )
Spinaal - Specifiek
Radiculaire compressie: discushernia, stenose (incl. cauda equina)
Fractuur
Structurele houdingsafwijking: scoliose, kyfose
Groei gerelateerde aandoening: Scheuermann, spondylolyse
Spinaal - Niet – specifiek 90% van de LRP patiënten zit in deze groep
Discogeen
Facettair
Musculoligamentair
o Niet mechanisch = klachten dat niet gebonden zijn aan beweging of houding ( geen invloed op LRP )
Spinaal
Inflammatie: spondylarthropathie
Infectie: discitis, osteomyelitis
Tumor
Niet spinaal
Gastro-intestinaal: lever-, pancreasproblemen, …
Urogenitaal: nierstenen, blaasinfectie, …
Vasculair: rupturerend aorta-aneurysma, …
o Differentiatie ifv leeftijd
Volwassenen : 18-55 jaar 90% niet specifieke mechanische LRP
Ouderen : >55 jaar proportie van specifiek probleem is groter tov volwassenen
Kinderen < 18 jaar proportie van specifiek probleem is groter tov volwassenen
, DIAGNOSTISCH CONCEPT
o STAP 1 : DETECTIE VAN RODE VLAGGEN <1%
Systematische screening naar aanduidingen voor ernstige specifieke pathologie
Fractuur
Cauda equina syndroom
Inflammatoire aandoening
Infectie
Tumor
o STAP 2 : DETECTIE VAN RADICULOPATHIE 10%
Tintelingen of krachtsverlies in onderste ledematen?
Pijn in onderste ledematen?
Radiculaire pijn:
o Verwikkeld/gecompliceerd
o Onverwikkeld/ongecompliceerd
Gerefereerde pijn
o STAP 3 : NIET – SPECIFIEKE LRP 90%
Differentiatie je kan proberen differentiëren maar je kan dit niet met zekerheid zeggen
Afhankelijk van klinisch beeld
Discus
Facetgewrichten
Andere
Afhankelijk van de duur van de klachten
Acute LRP: < 6 weken
Subacute LRP: 6 - 12 weken
Chronische LRP: > 12 weken
Natuurlijk verloop
Voor specifieke LRP is er een eigen prognose en eigen verloop
Voor niet specifieke LRP
o Meestal gunstig verloop
o Grote kans op recidief
o 10-15% wordt chronisch
o Na eerste episode
Na 2 weken is 50% spontaan beter
Na 6 weken blijft er nog 25% over met LRP
Als je 6 weken klachten hebt blijft er nog 12.5% nog over hier is
het minder gunstig
Je verwacht vooral in de eerste 6 weken dat het spontaan beter zal
gaan, als het na 6 weken nog aanwezig is dan is er een adequate
behandeling nodig om te vermijden dat het chronisch wordt
De chronische groep is verantwoordelijk voor de grote
maatschappelijke impact
o Na recidieve periode
De prognose is minder gunstig
We zien dat de kans op LRP veel hoger ligt op 6 en 12 weken
Hier is het aan de orde om sneller aan de slag te gaan en niet te
wachten op het natuurlijk beloop
o STAP 4 : DETECTIE VAN RISICOFACTOREN VOOR CHRONICITEIT
Pijngerelateerde factoren
Duur van klachten
Pijnintensiteit
Functionele beperkingen
Psychosociale factoren (“vlaggen”)
Verwachtingen
Angst, depressie
Werk
, THERAPEUTISCH CONCEPT
o RODE VLAG Specifiek zorgtraject ifv onderliggende aandoening
o RADICULOPAHTIE
Indien ernstig traject van rode vlag volgen
Indien niet ernstig traject niet Specifieke LRP volgen
o NIET – SPECIFIEKE LRP
Geruststellen en voorlichten
Verbetering comfort
Actieve aanpak
ANAMNESE EN KLINISCH ONDERZOEK
o ANAMNESE
Leeftijd, geslacht
Huidig probleem
Pijn
o Lokalisatie: lage rug, OL, andere regio’s, relatie tussen regio’s
o Aard: stekend, zeurend, schietend, doffe, brandend, …
o Intensiteit: VAS/NRS
o Onset: wanneer, hoe (plots of gradueel, spontaan of oorzaak)
o Verloop: continu, variatie?, kortdurende/langdurige ochtendstijfheid/pijn
(mechanisch vs inflammatoir), startpijn
o Nachtelijk: in/doorslapen, houdingsafhankelijk, wakker in vroege ochtend en
moeten opstaan
o Houding/Beweging: uitlokkende/verbeterende factoren, zitten, staan,
stappen, heffen, buigen, …
o HNP
andere klachten
o Neurologisch:
Krachtsverlies: zwakte, doorzakkingsgevoel
Gevoelsstoornissen: paresthesieën, voosheid, hypo/anesthesie
WAAR?
Continentiestoornissen: retentie, incontinentie, ander gevoel,
Gangmoeilijkheden
o Algemeen
Onwelzijn, koorts, gewichtsverlies, …
onderzoeken/behandeling
Vroegere klachten
Gelijkaardig?
Verloop?
Persoonlijke en familiale voorgeschiedenis
Gekende ziektes bij patiënt en familie
Operaties
Medicatie
Sociale context
Werk
Hobby’s
Familiale situatie
Vragenlijsten
ODI: functionaliteit
Start Back/Örebro: risico op chroniciteit
FABQ: fear avoidance
PCS: pain catastrophizing
TSK: kinesiofobie
, o KLINISCH ONDERZOEK
Inspectie
Globaal : algemene indruk (hoe beweegt pt, spierconfiguratie)
houding WK (lordose, kyfose, dwangstand, structureel vs functioneel) en
bekkenstand (uni vs bipodaal)
gang (hiel/teen, steunname, hulpmiddelen)
Mobiliteit
ante/retro/lateroflexie
Globaal/actief
Segmenteel
Neurodynamische provocatietesten
SLR: durale/radiculaire prikkeling L4-5, S1, S2, n.ischiadicus + bragard/hoofdflexie
Slump: in zit met doorzakken en hoofd in flexie
FNS: L3, n.femoralis
Neurologisch onderzoek
Kracht
Sensibiliteit
Reflexen
Palpatie
TECHNISCH ONDERZOEK
o BEELDVORMING
Radiografie
Er worden X stralen gegenereerd in een röntgen buis en die worden gedetecteerd op
de X-ray detector
De stralen worden doorgelaten door weke delen maar tegen gehouden door harde
weefsels ( bot )
Het is ioniserende straling, als de dosis te hoog is kan het verandering in DNA
veranderen dit is niet het geval bij een paar foto’s
De stralingsdosis is al veel lager door andere technieken
Zichtbaar?
o Bot
o Osteo-articulaire verhoudingen
o Weke delen niet zichtbaar
Richtingen
o Voor-achterwaarts = FACE
o Zijwaarts = PROFIEL
o 3/4
Toepassingen
o Overzichtsopname (geen details) van beenderige structuren van WK :
Houdingsafwijkingen
Scoliose – kyfose
Spondylolisthesis : verschuiving van wervellichamen
Vormafwijkingen
Structurele botaandoeningen
Artrose (degeneratie )
o Dikte van tussenwervel minder groot
o Ostofyten : uitbreiding van het bot
(Indeukings)fracturen ( voor meer details is er CT nodig )
Botdensiteit
o Osteopenie of osteoporose
o Witte wervellichamen zijn nog meer dens ( meer
calcium ), meer transparant is een minder dens bot
laat meer stralen door
Tumoren?
o Pas Zichtbaar na 30% botverlies, dan is het vaak al
veel te laat
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper JuliaDeckers. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor $9.96. Je zit daarna nergens aan vast.