Summary
samenvatting publiek procesrecht
- Course
- Institution
Gestructueerde en uitgebreide samenvatting vak publiek procesrecht, met alle lesnotities! Casusles bespreking ook inbegrepen!
[Show more]
Seller
Follow
rechtenstudent38
Content preview
PUBLIEK PROCESRECHTINLEIDING
- Uitgangspunt: We leven in een rechtsstaat. Dit veruitwendigd zich in het administratief
legaliteitsbeginsel.
2 componenten van het administratief legaliteitsbeginsel
- (i) Handelen vereist juridische grondslag
o Bij individuele beslissingen: formele motiveringplicht waarbij de juridische grondslag
moet worden vermeld
o Art. 67 en 78 Gw: algemene bevoegdheid vd administratieve overheid om
uitvoeringshandelingen te stellen
o Bevoegdheden van de overheid zijn “toegewezen” bevoegdheden.
- (ii) Overheidsoptreden moet regel-matig zijn = rechtmatigheidsbeginsel
o Overheidsoptreden moet in overeenstemming met wet, decreet gebeuren.
Legaliteitsbeginsel vereist handhaving
- Gebeurt via rechtsdwang:
o Rechtsdwang soms niet mogelijk: is afhankelijk van de soort verbintenis
Een verbintenis om iets te “doen” of iets “niet te doen” kan je niet via
dwang verwezenlijken
Bv: je schilder komt niet af, je kan hem niet dwingen => hier vaak een
dwangsom gebruikt
- Afdwingen van recht moet worden beschouwd als het aanwenden van technieken tot
voorkomen of herstellen van rechtsschendingen (preventief + repressief)
o = sanctionering = rechtshandhaving = rechtsbescherming
Bestuurshandelingen / administratieve rechtshandelingen (kenmerken)
- Overheid is feitelijk veel machtiger: Kan bestuurshandelingen / administratieve
rechtshandelingen stellen.
- = Eenzijdig bindende beslissing (geen toestemming van de rechtsonderhorige vereist)
- Privilège de la décision exécutoire:
o Bestuurshandeling is direct uitvoerbaar, eventueel via gedwongen uitvoering. Men
moet niet eerst naar de rechter gaan.
- Privilège du préalable:
o “Het voorrecht van het voorafgaande”: Als overheid moet je niet eerst naar de rechter
om tenuitvoering te vragen. Er is een omkering van het procesinitiatief. Je moet doen
wat de overheid heeft beslist en als je daar niet mee akkoord bent, kan je naar de
rechter gaan om dit te betwisten.
o Obéir d’abord, réclamer ensuite: eerst gehoorzamen en daarna klagen.
1
,Bestuursgeschil
- = geschillen tussen burger en bestuur of tussen besturen onderling over handelingen die in
beginsel uitgaan van een administratieve overheid (administratieve rechtshandelingen) en
door het publiekrecht worden beheerst.
Technieken van rechtsbescherming
- Preventieve rechtsbescherming vs. rechtsbescherming a posteriori
- Rechtsbescherming door:
o “Wetgevende” overheid (vertegenwoordigende organen) => politieke
rechtsbescherming (ombudsman)
o Administratieve overheid => administratieve rechtsbescherming
o Jurisdictionele overheid => jurisdictionele rechtsbescherming
- Pas op: juridisdictionele rechtsbecherming is ook mogelijk door “administratieve”
rechtscolleges
o Functionele betekenis: mbt hun functie behoren zij tot de RM
o Organieke betekenis: mbt hun organisatie behoren zij tot de UM
Einddoel: rechtsherstel voor de benadeelde = terugplaatsen in de toestand waarin met zich had
bevonden indien de handeling niet plaats had gevonden
- in natura
- bij equivalent: vervangende schadevergoeding
overheid heeft vaak discretionaire bevoegdheid: ruime vrijheid bij beslissingen
- Rechter heeft niet bevoegdheid om beslissing aan te passen enkel om de rechtmatigheid na te
gaan
- Hierdoor herstel in natura niet altijd evident
RECHTSBESCHERMING
HOOFDSTUK 1: PREVENTIEVE RECHTSBESCHERMING
- Uitbouw “administratieve procedure in niet-betwiste zaken” = het geheel van modaliteiten die
het bestuur in acht moet nemen bij het uitwerken van een bestuurshandeling
o Doel: zorgvuldige besluitvorming: leidt tot minder geschillen door kwaliteitsvol
optreden
o Toepassing: formele inspraakmogelijkheden voor de burger (bv: openbaar onderzoek
bij vergunningen)
o Toepassing: beginselen van behoorlijk bestuur (bv: openbaarheid van bestuur)
- Evolutie:
o Algemeen deel bestuursrecht, maar nog geen “awb” (algemene wet bestuursrecht) =>
de principes van behoorlijk bestuurd en hoe overheidshandelingen tot stand komen is
nog niet opgenomen in een wetgevend initiatief
2
, o Belangrijke plaats voor rechtspraak: beginselen van behoorlijk bestuur
o Wetgevende initiatieven:
Disparate materiegebonden bepalingen , er is geen algemene wet waarin alle
principes van bestuursrecht te vinden zijn
Algemene wetgevende initiatieven: formele motiveringsplicht en
openbaarheidswetgeving
HOOFDSTUK 2: RECHTSBESCHERMING A POSTERIORI
AFDELING 1: INLEIDING
- = rechtsbescherming nadat eens een bestuurshandeling is gesteld
- Indeling naargelang instantie die rechtsbescherming biedt: politieke, administratieve en
jurisdictionele
AFDELING 2: POLITIEKE RECHTSBESCHERMING
- = bescherming door democratisch verkozen organen op de diverse beleidsniveaus
- Politieke controle op de overheid => individueel rechtsherstel weegt zelden door op
algemene politieke overwegingen
o Deze controle geldt dus in het algemeen belang en NIET naar individuen toe (!)
o Kenmerrk: individueel rechtsherstel weegt zelfden door op algemene politieke
overwegingen
Vb: controle door parlement op de UM adhv vragen, interpellaties, petitierecht
Dienstbetoon
- Volksvertegenwoordigers, senatoren kondigen aan dat ze een bepaald moment zetelen en
dan kon je met vragen naar hen komen (komt vandaag nog zelden voor)
-
De ombudsman en klachtenbehandeling
- Gaat over technieken die niet als rechsbescherming voor individuele burgers gelden => wel
algemeen belang
- Zit op verschillende niveaus:
o federale, gemeenschaps, gewest: aangesteld door het parlement
o gemeente: aangesteld door de gemeenteraad
- In welke mate is de ombudsman onafhankelijk als hij wordt aangesteld door een bestuurlijke
overheid?
- Belangrijkste bevoegdheid:
o Behandelt klachten van particulieren en zorgt voor bemiddeling in geschillen tss
bestuurlijke overheid en burger.
o MAAR: Is niet de eerste persoon bij wie je terechtkan. Je kan eerst met je klacht naar
de overheid zelf gaan. In tweede instantie zal je naar de ombudsman gaan. Dit is het
kenbaarheidsprincipe: overheid moet je klacht “kennen” vooraleer je naar de
ombudsman gaat.
- Nadeel: ombudsman kan zelf geen beslissing nemen => is onzeker dat de bemiddeling voor
een oplossing zal zorgen.
- Klokkenluiders:
o = Iemand die opkomt voor wantoestanden binnen zijn organisatie en deze aan de
grote klok hangt.
o Probleem: Men gaat die persoon vaak sanctioneren via tucht of ordemaatregelen.
o Oplossing: klokkenluidersysteem waarbij deze persoon onder bescherming van de
ombudsman valt (!)
3
, AFDELING 3: ADMINISTRATIEVE RECHTSBESCHERMING
- Preventief (pro memorie): beginselen van behoorlijk bestuur, motiveringsplicht en diverse
inspraak- en adviesvormen
- A posteriori:
o Klachtrecht: overheid is verplicht om een klachtenvoorziening te hebben. Als deze
klacht niet wordt behandeld zoals je wil, kan je hierna naar de ombudsman gaan.
o Administratieve beroepen
ADMINISTRATIEF BEROEP
A) BEGRIP EN KENMERKEN
Voorwerp
- = administratieve rechtshandeling
Beroep bij orgaan van actief bestuur
- = administratieve/bestuurlijke overheid
- Kenmerken:
o Overheid heeft hier meestal een discretionaire bevoegdheid (ruime
beoordelingsvrijheid) en is bevoegd om over de opportuniteit te oordelen
Discretionaire bevoegdheid
Grote keuze marge binnen rechtsregels bv subsidies
Geen subjectief recht laten gelden
Behoort tot uitvoerende macht
Discussieren over keuze ovh
Rechter mag enkel toetsen aan regels (marginale toetsing) dus
indien geen enkele normale (redelijke) bestuur de beslissing
zou nemen dan wel spreekrecht, bij administratief beroep
ruimer deze kan wel op ovh stoel gaan zitten
o Zodra te maken met discretionaire bevoegdheid: UM heeft beleidsbevoegdheid, dus
ook zo bij administr. Rechtscolleges
o <-> gebonden bevoegdheid, waar men geen beoordelingsvrijheid heeft (bv: subsidie)
(inhoud volledig gedicteerd door wetgeving))
o <-> jurisdictioneel beroep: scheiding der machten, UM voert beleid, RM voert
controle uit op correcte uitoefening van het recht
Controle beperkt mag niet zelf beoordeling uitoefenen in plaats van overheid
=> marginale toetsing inhoud: enkel indien kennelijk onredelijk
o Beroepsinstantie is zelf een administratieve overheid want adm rechtsbescherming =>
bepalend voor bevoegdheid bestuursorgaan
Legaliteit: overeenstemming met wet
Opportuniteit: deel van overheid dus kan zich buigen over de opportuniteit van
de beslissing (<-> marginaal toetsingsrecht: kennelijk onredelijk)
o De beslissing van de beroepsinstantie is ook een administratieve RH
Art. 159 GW: beslissing is onbeperkt in tijd aanvechtbaaar en kan buiten
toepassing gelaten worden door rechter (<-> rechterlijke beslissing: definitief
en onaanvechtbaar door gezag van gewijsde)
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller rechtenstudent38. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $14.09. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
79202 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now