Dit document is een samenvatting van hoofdstuk 15 Ademhaling van de online methode 10voorbiologie voor het vak biologie. Het is geschikt voor leerlingen op het VWO en voor het vierde, vijfde en zesde leerjaar en natuurlijk als voorbereiding op het centraal examen.
H15 Ademhaling Samenvatting
Het grootste deel van de neus bestaat uit elastisch kraakbeen. De neus vormt de toegang tot de
neusholte. Deze is bekleed met neusslijmvlies; het buitenste laagje hiervan bestaat uit
trilhaarepitheel, een laagje dekweefselcellen die aan één kant bedekt is met trilhaarcellen,
waartussen zich veel slijmvormende klieren bevinden. De neusholte wordt in twee delen verdeeld
door het neustussenschot. Aan beide kanten heeft de wand van de neusholte drie uitstekende
plooien: de neusschelpen. Boven in de neusholte zit het reukzintuig. De neusholte staat in verbinding
met de bijholten in de schedelbeenderen, bekleed met slijmvlies. In de neusholte zit de
neusamandel, die uit lymfoïde weefsel bestaat. De neusholte heeft de volgende functies:
1. Zuivering; grote stofdeeltjes blijven steken in de neusharen. Het neusslijmvlies vangt veel
kleinere stofdeeltjes en ziekteverwekkers op. De trilharen sturen het meeste vervuilde slijm
naar de keelholte. Je slikt het in en het maagzuur vernietigt de eventuele ziekteverwekkers.
2. Verwarming; ingeademde lucht kan tot 33 graden worden opgewarmd. Het op temperatuur
brengen van ingeademde lucht voorkomt afkoeling van het longweefsel. Een lage
temperatuur verhindert een goede gaswisseling.
3. Bevochtiging; het neusslijmvlies bevochtigd ingeademde lucht. Dit gebeurt ook door
verstuivend traanvocht, dat via de traanbuis onder de onderste neusschelp uitmondt.
Traanvocht wordt afgevoerd naar de neusholte.
4. Ruiken; ingeademde lucht wordt gekeurd door het reukzintuig. Je wordt gealarmeerd door
de vieze geur van giftige gassen. Hierdoor ga je automatisch oppervlakkiger ademhalen, ook
wanneer je de luchtvervuiling niet bewust ruikt.
De mond speelt een belangrijke rol bij het spreken. De keelholte ligt achter de neus- en mondholte
en is onderdeel van de luchtwegen en het spijsverteringskanaal. In de keelholte zitten de huig en het
strotklepje. Links en rechts in de keelwand zitten de keelamandelen aan de tongbasis. Ook die zijn
gemaakt van lymfoïde weefsel. Wanneer je verkouden bent, zijn ze meestal gezwollen. Het
strottenhoofd ligt tussen de keelholte en de luchtpijp in en bestaat uit kraakbeenstukken. De
schildkraakbeen aan de voorkant is de grootste (de adamsappel). In het strottenhoofd zitten je
stembanden, stevige bindweefselvliezen die in trilling komen door langsstromende lucht. De opening
tussen de stembanden is de stemspleet. Spieren van het strottenhoofd kunnen de stembanden laten
bewegen, waardoor de stemspleet (en de luchtpijp) afgesloten wordt. Bij gewone ademhaling
worden de stembanden niet in trilling gebracht (bij de wijdste stand van de stemspleet). Wordt de
stemspleet nauwer, dan kan de lucht de stembanden in trilling brengen. De eigenschappen van je
stem hangen af van bijvoorbeeld de vorm van de stembanden, de vorm van je mond- en neusholte
en de spieractiviteit van het strottenhoofd.
De luchtpijp sluit aan op het kraakbeen van het strottenhoofd. Boven het hart splitst de luchtpijp in
twee hoofdbronchiën, naar de linker- en rechterlong. Luchtpijp en hoofdbronchiën zijn stevige
buizen van bindweefsel waarin kraakbeenstukken zitten. Ze hebben een hoefijzervorm met de
opening aan de achterkant, waar de slokdarm tegen de luchtpijp ligt. Ze verhinderen het
dichtklappen van de luchtpijp en hoofdbronchiën bij inademing. De binnenkant van luchtpijp en
hoofdbronchiën is bekleed met slijmvlies en trilhaarepitheel die stofdeeltjes en ziektekiemen
tegenhouden. De trilharen transporteren ze naar de keel (je gaat hoesten etc). Een hoofdbronchus
vertakt in bronchiën. Elke bronchus wordt omgeven door een longkwab, bestaande uit longweefsel.
De rechterlong heeft er drie en de linkerlong twee. Hierbinnen vertakken de bronchiën zich tot de
bronchiolen. Ook de bronchiën en bronchiolen zijn bekleed met trilhaarepitheel. In de grote
bronchiën zijn de kraakbeenstukken ringvormig, verderop worden het onregelmatige stukjes en vlak
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller aphrocival. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.30. You're not tied to anything after your purchase.
