In dit document zul je een uitgebreide samenvatting van het vak geschiedenis vinden over het eerstvolgende hoofdstuk namelijk hoofdstuk 1, Staatsinrichting in Nederland. Je zult heel veel aan dit samenvatting hebben vooral als je een examen-leerling bent die moet leren voor hun eindexamen!
In 1813 onderging Nederland een belangrijke verandering toen het een
monarchie werd met een koning. Dit betekende dat het land niet langer
een republiek was en geregeerd werd door een gekozen leider, maar
door een erfelijke monarch. Koning Willem I werd de eerste koning
Nederland.
Twee jaar later werden Nederland, België en Luxemburg samengevoegd
onder het bewind van Koning Willem I tot een land: Het verenigd
Koninkrijk der Nederlanden. Deze nieuwe staat werd gevestigd op basis
van een nieuwe grondwet die de regels voor het besturen van het land
vastlegde en de grondrechten van alle burgers beschermde.
De grondwet van 1815 maakte Nederland een constitutionele
monarchie, wat betekende dat de macht van de koning beperkt was en
vastgelegd is in de grondwet. Hoewel de koning nog steeds veel macht
had, moest hij bijvoorbeeld ieder voorstel van de ministers goedkeuren
voordat het in werking kon treden. Daarnaast had de koning de macht om
de leden van de Eerste Kamer te benoemen. Dit gebruikte Koning
Willem I vooral om vrienden te benoemen, wat leidde tot kritiek op zijn
machtsmisbruik. Leden van de Tweede Kamer werden gekozen door de
mensen in de Provinciale Staten, maar ook hier werden vaak vrienden van
de koning benoemd.
In 1830 kwamen de Belgen in opstand tegen Willem I en dit resulteerde in
een korte oorlog. België werd uiteindelijk een zelfstandig land met een
eigen koning, en dit betekende het einde van het Verenigd Koninkrijk der
Nederlanden. Koning Willem I hield bijna tien jaar lang een groot leger om
België terug te krijgen, wat Nederland veel geld kostte.
Parlementsleden wilden de macht van de koning verkleinen en de
uitgaven beperken. Ze stelden voor om de grondwet te veranderen, maar
Koning Willem I was hier tegen. Hierdoor ontstond er een machtsstrijd
tussen de koning en het parlement, en deze spanning zou nog lang
blijven voortduren.
Grondwetherziening van Thorbecke
In de 19e eeuw was Nederland een constitutionele monarchie waarin de
koning het staatshoofd was en het parlement, bestaande uit de Eerste
en Tweede kamer, wetten maakte en controleerde. In deze tijd was er
, veel politieke onrust en streefden liberalen naar meer democratische
hervorming. 1 van de belangrijkste liberalen was Thorbecke, een
parlementslid dat bekend stond om zijn liberale ideeën en zijn expertise
op het gebied van staatsrecht.
Thorbecke wilde het parlement meer macht geven en kreeg steun van
andere liberalen. Hij pleitte voor een grondwetherziening waarin de
koning minder macht had en het parlement meer zeggenschap kreeg. Dit
was in lijn met de idealen van de liberalen, die streefden naar individuele
vrijheid, gelijkheid en democratie.
In 1840 volgde Willem II zijn vader Willem I op als koning van Nederland.
Hij was erg bezorgd over de revolutionaire bewegingen in Europa en
vreesde dat deze ook in Nederland zouden leiden tot politieke onrust en
chaos. Om dit te voorkomen gaf hi in 1848 opdracht aan Thorbecke om
een nieuwe grondwet te ontwerpen die meer democratisch was en de
macht van de koning beperkte.
De nieuwe grondwet van 1848 bevatte verschillende hervormingen die
door de liberalen werden toegejuicht. Zo kregen alle burgers dezelfde
grondrechten, waaronder de vrijheid van meningsuiting, godsdienst en
onderwijs. Daarnaast werd de koning onschendbaar verklaard en kreeg
de ministeriele verantwoordelijkheid meer betekenis. Dit betekende
dat ministers aan het parlement moesten uitleggen hoe zij hun werk
deden en hoe zij het geld van hun ministerie besteedden. Een ander
belangrijk onderdeel van de grondwetherziening was de invoering van
rechtstreekse verkiezingen voor de Tweede Kamer. Dit betekende dat
burgers rechtstreeks hun vertegenwoordigers in de Tweede Kamer
konden kiezen. De Eerste Kamer werd vanaf dat moment indirect
gekozen: burgers stemden voor de Provinciale Staten, die op hun
beurt de leden van de Eerste Kamer kozen.
Met de nieuwe grondwet verloor de koning dus bijna al zijn macht en werd
Nederland meer een democratische staat. De hervorming die door
Thorbecke werden voorgesteld en uiteindelijk werden aangenomen,
hadden een grote invloed op de Nederlandse politiek en samenleving en
worden nog steeds gezien als een belangrijke mijlpaal in de Nederlandse
geschiedenis.
Grondwet van 1848
Met de invoering van de grondwet van 1848 werd Nederland omgevormd
tot een parlementaire democratie, waarbij het volk de leden van het
parlement kiest. Toen Willem III in 1849 zijn vader opvolgde als koning
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller elif5. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.57. You're not tied to anything after your purchase.
