Primaire osteoporose - botverlies dat samenhangt met normale verouderingsproces, zonder verdere
aanwijsbare oorzaak. Wordt onderverdeeld in postmenopauzale en ouderdomsosteoporose
- Postmenopauzaal - vrouwen tussen de 51 en 61 jaar, bij wie sprake is van een duidelijk verhoogd
verlies van trabeculair botweefsel. Dit verlies van botweefsel kan tot wervelfracturen leiden.
- Ouderdomsosteoporose komt voor bij zowel vrouwen als mannen ouder dan 65 jaar. De aandoening
wordt gekenmerkt door een verlies van trabeculair en corticaal botweefsel, dat kan leiden tot
heupfracturen en wervelinzakkingen.
Secundaire osteoporose - botverlies heeft een aanwijsbare oorzaak. Voorbeelden van aandoeningen die het
risico op osteoporose sterk vergroten zijn: inflammatoire darmziekten, coeliakie, osteogenesis imperfecgta,
anorexia nervosa, hypogonadisme (vermindering geslachtshormomen), malabsortpiesyndroom, primaire
hyperarthyreoïdie, maagresectie, syndroom van Curshing en chronische reumatoiïde artritis.
Osteoporose is een aandoening van het skelet die wordt gekenmerkt door een lage botmineraaldichtheid
(BMD) en een verstoring van de samenhang (microarchitectuur) van het bot, die het bot brozer maken en het
fractuurrisico vergroten.
Risicofactoren voor het ontstaan van osteoporose: ouderdom, vrouwelijk geslacht, lage BMD, laag
lichaamsgewicht en genetisch. Riscoverhogende leefgewoonten: roken, weinig lichaamsbeweging, deficiënte
voeding
Rol van de fysiotherapie
- Verminderen van het risico op (nieuwe) fracturen door het verhogen van de BMD en het verlagen van
de valrisico, met als aangrijpingspunten stoornissen (zoals een afgenomen spierkracht of balans) en
beperkingen (zoals moeite hebben met lopen of met transfers)
- Secundaire preventie van het osteoporose samenhangende klachten van het houdings- en
bewegingsapparaat, zoals pijn, een veranderde lichaamshouding (vergrote kyfose), verminderde
spierkracht, verminderde balans, afgenomen mobiliteit van gewrichten of valangst
- Begeleiden van patiënten, onder meer in de vorm van het geven van informatie over osteoporose en
de gevolgen hiervan, het adviseren van de patiënten in relatie tot een actieve leefstijl, en het
instrueren ten aanzien van het gebruik van eventuele (loop)hulpmiddelen.
Het beleid van arts en fysiotherapeut bij patiënten met osteoporose is gericht op de preventie van (nieuwe)
fracturen, het verminderen van bewegingsangst en het bevorderen van participatie. Bij ouderen is er aandacht
voor het behoud van mobiliteit, het onderhouden van een actieve leefstijl en voor valpreventie.
Probleemgebieden
- (Dreigende) immobiliteit. Immobiliteit leidt op den duur tot een afname van de BMD, stoornissen en
beperkingen. Hierdoor ontstaat een verhoogd fractuurrisico. Val- of bewegingsangst kan een rol
spelen bij het in stand houden van de immobiliteit.
- Een verhoogd risico. Een verhoogd valrisico kan ontstaan door stoornissen en beperkingen, zoals een
verminderde spierkracht, een verminderde mobiliteit van gewrichten of een verminderde balans bij
ADL.
- Status na een fractuur. Afhankelijk van de lokalisatie van de fractuur kunnen specifieke stoornissen,
beperkingen en participatieproblemen optreden.
, DIAGNOSTISCH PROCES
Als bij osteoporose pijn op voorgrond staat, richt de intake zich in eerste instantie op stoornissen in functies en
anatomische eigenschappen. In alle gevallen richt de intake zich op de beperkingen in activiteiten en
participatie en de invloed van persoonlijke en omgevingsfactoren.
FRAX calculation tool - risico op fracturen worden berekend aan de hand van risicofactoren voor osteoporose.
In de FRAX wordt geen rekening gehouden met ‘vallen’ als risicofactor, wat bij patiënten die regelmatig vallen
kan leiden tot een onderschatting van het fractuurrisico. De Garvan Fracture Risk Calculator houdt rekening
met vallen als risicofactor.
Verhoogd risico op fracturen
- Leeftijd > 55 jaar Verhoogd valrisico
- Fractuur na het 50e levensjaar (of - Medicijngebruik - antidepressiva,
aanwezig wervelfractuur) sedativa, enz.
- Familie - moeder heupfractuur - Cognitieve stoornissen (score op de Mini
- Laag lichaamsgewicht (< 67 kg) Mental State Examination < 24)
- Gebruik corticosteroïden (> 7,5 mg/dag)
- Visusstoornissen
- Ernstige immobilisatie
Prognostische factoren voor een verhoogd valrisico (Get-Up-and-Go-test)
- Niet zonder handen uit de stoel komen
- Verminderd evenwicht tijdens draaien (360 gr)
- Verminderd evenwicht tijdens het staan op één been en omhoog reiken
- Stoppen met lopen tijdens praten
- Lagere staphoogte (voet niet helemaal van de grond)
- Kortere staplengte (voet niet voorbij andere voet)
- Minder stapcontinuïteit (stoppen tussen passen)
- Moeite met draaien tijdens het lopen (niet vloeiend)
-
Inspectie/observatie en palpatie
- Wervelimpressie. kenmerkend is een afgenomen lichaamslengte en/of een thoracale kyfose. Ook
kloppijn van de midthoracale wervels is indicatief voor wervelimprssie; deze kloppijn kan echter een
symptoom zijn van een tumor of ontstekingsproces.
- Observatie van houding, in zit en in stand
- Observatie van gang en balans tijdens bewegingen in ADL
Lichamelijke onderzoek
- Spierfunctie - kracht en uithoudingsvermogen van extensoren wervelkolom
- Gewrichtsfunctie - extensie wervelkolom
- Factoren voor valrisico - spierfunctie en uithoudingsvermogen van de spieren van de onderste
extremiteit (mn. m. tibialis anterior), gewrichtsfunctie (mobilisatie van de gewrichten van bovenste en
onderste extremiteiten), bewegingspatronen (gang en balans), transfers
Aanvullend onderzoek
- Situatieanalyse - omgevings- en schoeiselcontrole
- Kwaliteit van leven - QUALEFFO
- Relatie belasting-belastbaarheid. 6-minuten wandeltest, Astrand-fietstest of een wandeltest met
oplopende snelheid.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller merlelenferink. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.20. You're not tied to anything after your purchase.