,INHOUDSOPGAVE
Samenvatting........................................................................................................................................... 2
Inleiding ................................................................................................................................................... 3
Stap 1 analyse van het gezondheidsprobleem ........................................................................................ 4
Stap 1.1 het gezondheidsprobleem en gezondheidsindicatoren ........................................................ 4
Stap 1.2 Gedragsanalyse ................................................................................................................... 10
Stap 1.3 Omgevingsanalyse ............................................................................................................... 13
Stap 1.4 Gedragsdeterminanten ....................................................................................................... 14
Conclusie stap 1 ..................................................................................................................................... 17
Stap 2 definiëren van de gedrags- en veranderdoelen ......................................................................... 18
Gedragsdeterminant lichamelijke beweging..................................................................................... 18
Gedragsdeterminant voeding ........................................................................................................... 20
Stap 3 Methoden en theorieën om intentie van gedrag te veranderen ............................................... 22
Effectieve methoden en theorieën ................................................................................................... 22
Methoden en theorieën bij lichamelijke beweging .......................................................................... 23
Methoden en theorieën bij eetgedrag .............................................................................................. 25
Stap 4: Ontwerp van de gezondheidskundige interventie .................................................................... 29
Model van gedragsverandering......................................................................................................... 29
ethische afwegingen.......................................................................................................................... 35
Stap 5 Implementatieplan ..................................................................................................................... 36
Stap 6 Evaluatieplan .............................................................................................................................. 38
Beweging gerelateerde gedragsdoelen en veranderdoelen ............................................................. 38
Voeding gerelateerde gedragsdoelen en veranderdoelen ............................................................... 40
Procesevaluatie en effectevaluatie ................................................................................................... 41
Literatuurlijst ......................................................................................................................................... 43
1
,SAMENVATTING
In intervention mapping worden zes systematische stappen naar een goede gezondheidskundige
interventie beschreven. De probleemstelling die hierbij geformuleerd is luidt als volgt: Met welke
interventies kunnen volwassenen (18+) met diabetes type 2 gedragsverandering tonen zodat zij een
gezondere leefstijl kunnen aannemen? Het doel hierbij is volwassen patiënten met diabetes type 2
een gezondere leefstijl aanleren zodat de gezondheid verbeterd kan worden.
Stap 1 beschrijft het gezondheidsprobleem waarbij gekeken wordt naar welke invloed diabetes type 2
heeft op de kwaliteit van leven. Hierbij worden de gedragsdeterminanten en omgevingsfactoren die
invloed uitoefenen op het gezondheidsprobleem onderzocht. Hieruit kan opgemaakt worden dat een
ongezonde leefstijl bij diabetes type 2 kan voortkomen uit: persoonsgebonden factoren, etniciteit,
leeftijd, genetische factoren, omgevings- en gedragsfactoren.
In stap 2 worden de gedragsdoelen gedefinieerd en worden de noodzakelijke veranderingen
gespecifieerd die nodig zijn om het hoofddoel te bereiken. Het doel van dit onderzoek is het aanleren
van een gezondere leefstijl aan patiënten met diabetes type 2, zodat de gezondheid verbetert kan
worden. Om het hoofddoel te kunnen bereiken zullen er positieve veranderingen in het
voedingspatroon en beweegpatroon van de patiënt plaats moeten vinden. Deze gedragsdoelen zijn:
• Bewegen: “De volwassen patiënt met diabetes type 2, heeft in tien weken tijd een actieve
leefstijl doormiddel van het opgestelde plan waarbij hij drie- tot vijfmaal per week minimaal
30 minuten tot een uur achtereen lichamelijk actief is.”
• Voeding: “De volwassen patiënt met diabetes type 2, kan na 12 weken tijd een gezond
voedingspatroon vasthouden, waarbij zij gebruik maken van een individueel plan die zij
zelfstandig hebben opgesteld onder begeleiding van een deskundige.”
Stap 3 beschrijft verschillende methoden en theorieën om gedrag en intentie te veranderen. Per
gedragsdoel wordt duidelijk omschreven en onderbouwd welke methode toepasbaar kan zijn. Deze
methoden en theorieën kunnen ervoor zorgen dat de patiënt meer kennis over een gezond
leefpatroon opdoet en zich hier een voorstelling bij kan maken. Ook zal de patiënt leren omgaan met
sociale invloeden en barrières waardoor hij vaardigheden zal ontwikkelen waarmee hij het gewenste
gezondheidsgedrag (een gezond voedings- en beweegpatroon) zal kunnen uitvoeren.
Stap 4 bestaat uit het ontwerp van de interventie om de gedragsdeterminanten, gedrag en intentie te
veranderen bij volwassenen met diabetes type 2. Relevante methoden en theorieën uit stap 3 worden
hierbij toegepast en het model voor gedragsverandering wordt hierbij gebruikt. Stappen die hierbij
gebruikt worden zijn: contact leggen met de patiëntengroep, verandering van gedragsdeterminanten,
gedragsverandering, gedragsbehoud en het bevorderen van zelfmanagement. Tot slot wordt er nog
dieper ingegaan op de eventuele ethische afwegingen.
In stap 5 wordt een implementatieplan beschreven. Er wordt een plan opgesteld om de
gezondheidskundige interventies uit stap 4 toe te passen in de praktijk. In dit plan worden de volgende
punten beschreven: de bron, het voorlichtingsbericht, de strategie en het doel.
In stap 6 wordt een evaluatieplan beschreven. Hierin wordt beschreven hoe de gezondheidskundige
interventie geëvalueerd kan gaan worden. Geformuleerde gedrags- en veranderdoelen komen hierbij
aanbod. Er wordt gekeken of de interventie doeltreffend is geweest en op welk niveau er effecten
behaald zijn. Dit kan onderzocht worden aan de hand van verschillende clusters waarbij vragen gesteld
worden, metingen gedaan worden, methoden onderzocht worden en administratieve aspecten in
beeld gebracht worden.
2
, INLEIDING
In 2016 waren er naar schatting 1.084.100 mensen met diabetes bekend bij de huisarts (Nivel
Zorgregistraties eerste lijn, 2017). Diabetes vormt een belangrijk maatschappelijk probleem, dat
steeds groter wordt. Vooral het aantal mensen met diabetes type 2 neemt sterk toe, en niet alleen in
Nederland.
Diabetes type 2 ontstaat als gevolg van stoornissen in de afscheiding van insuline en/of het niet
optimaal benutten van de aanwezige insuline door weefsels (insulineresistentie). Dit leidt tot een
relatief tekort aan insuline. Hierdoor ontstaat op den duur een te hoog glucosegehalte in het bloed
(RIVM , 2018).
Dit verslag richt zich op volwassenen met diabetes type 2. Bij de jongste leeftijd groepen komt
diabetes type 2 bijna niet voor. Naarmate de leeftijd stijgt, stijgt het aandeel mensen met diabetes
type 2 ook (Centraal bureau voor de Statistiek, 2014). Door middel van dit verslag wordt onderzocht
waarom diabetes type 2 voornamelijk voorkomt bij volwassenen en door welk gedrag dit beïnvloed
wordt.
Als er wordt gekeken naar de prevalentie van diabetes in de periode van 2011-2030 wordt er
verwacht dat op basis van uitsluitend demografische ontwikkelingen het aantal verder zou stijgen.
Voor mannen zou het met 34% stijgen en bij vrouwen met 32%. Daarnaast zijn er veranderingen in
risicofactoren voor diabetes die de trends beïnvloeden. Zo zal de stijging mogelijk hoger zijn vanwege
de groei van het aantal mensen met overgewicht en andere risicofactoren voor diabetes (Baan, et al.,
2009). Hierdoor hebben steeds meer mensen te maken met diabetes, waardoor en nieuwe
interventies moeten komen voor verbeteringen in levensstijlen.
Intervention Mapping is een protocol om stapsgewijs op basis van Evidence middels
literatuuronderzoek een gezondheidskundige interventie te ontwikkelen en uit te voeren. Intervention
Mapping is een effectief protocol gebleken om gezondheidskundige interventie te ontwikkelen en
daarna uit te voeren aan de hand van het implementatieplan. Intervention Mapping is een instrument
waarmee je op een planmatige manier een gezondheidskundige interventie kunt ontwikkelen (Sassen,
2017).
De opgestelde interventie, gebaseerd op eHealth, verbetert de zelfmanagement bij de patiënt met
diabetes type 2. eHealth sluit aan bij de actieve rol die patiënten willen hebben in het omgaan met
hun eigen gezondheid en in de op samenwerking gerichte interventie.
De opgestelde vraag voor dit onderzoek is: ‘met welke interventies kunnen volwassen vanaf 18 jaar
met diabetes type 2 gedragsverandering tonen zodat zij een gezondere leefstijl kunnen aannemen?
Het doel van dit onderzoek is het aanleren van een gezondere leefstijl aan patiënten met diabetes
type 2, zodat de gezondheid verbetert kan worden.
Dit Intervention Mapping verslag is geschreven om gezondheidsverbeteringen interventies te
ontwikkelingen en te implementeren bij volwassenen vanaf 18 jaar met diabetes type 2.
In het verslag worden alle diabetespatiënten aangesproken in de ‘hij’-vorm, maar dit heeft betrekking
op zowel mannen als vrouwen. Verder wordt diabetes mellitus type 2 benoemt als diabetes type 2.
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Ilsevogel. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.66. You're not tied to anything after your purchase.