Inleiding onderzoeksmethoden voor mens en maatschappijwetenschappen
Summary
Samenvatting Inleiding onderzoeksmethoden voor mens- en maatschappijwetenschappen - VUB
33 views 0 purchase
Course
Inleiding onderzoeksmethoden voor mens en maatschappijwetenschappen
Institution
Vrije Universiteit Brussel (VUB)
Book
Kennis maken
Een complete samenvatting van het vak 'Inleiding onderzoeksmethoden voor mens- en maatschappijwetenschappen' aan de VUB zoals gegeven door prof. Gadeyne, op basis van het handboek door Roose & Meuleman.
Waarom sociaal onderzoek?
• Steeds ingegeven door vragen
o Sociale onderzoekers stellen voortdurend vragen
o Bronnen voor vragen?
§ Nieuwsgierigheid
§ Persoonlijke ervaring
§ Berichtgeving in de media, colleges, wetenschappelijke literatuur, boeken,
conferenties, …
1. Beschrijven van een fenomeen
ð (wat is x? Of welke vormen veronderstelt x?)
2. Verklaren van oorzaken en gevolgen van een fenomeen
ð (is y beïnvloed door x, of is y een gevolg van x?)
3. Voorspellen van een uitkomst
ð (gebeurt y onder omstandigheden a en b?)
4. Evalueren van een fenomeen
ð (leidt x tot bv. de voordelen die het claimt te hebben?)
5. Ingrijpen en ontwikkelen van goede praktijken
ð (hoe kan y verbeterd worden?)
6. Empowerment
ð (hoe kunnen we het leven van degenen die we onderzoeken verbeteren?)
• Voorbeelden:
o Klimaatopwarming
§ Twee tegengestelde visies
§ Leidt wetenschap niet tot ware kennis over de wereld?
• Onpartijdigheid?
• Nee, vaak beïnvloeding door derde partijen zoals oliemaatschappijen
o The rotting Big Apple
§ Causaal verband? (x is oorzaak van y) => 3 voorwaarden:
• Er is een statistisch verband tussen x en y
• Als x oorzaak is van y, dan moet x in de tijd voorafgaan aan y
• Relatie tussen x en y blijft bestaan wanneer je controleert voor alle
andere variabelen die mogelijks een impact kunnen hebben op x EN
op y
o Verkiezingspolls
§ Missings? -> Verkeerde steekproef genomen om de volledige populatie mee
te vertegenwoordigen
3
,Wat is wetenschap?
• Verschil tussen verwerven alledaagse en wetenschappelijke kennis?
o strikte regels om de kwaliteit te waarborgen en zo tot geldige en betrouwbare
kennis te komen
• Wat is wetenschap?
o Systeem/methode om tot gefundeerde kennis te komen
o Langzaam eeuwenlang proces: alle kennis is tijdelijk, er bestaat geen absolute kennis
=> kennis kan altijd bijgestuurd worden
o Geaccumuleerde kennis: georganiseerd in theorieën en gestoeld op empirische
gegevens
• Gefundeerde kennis?
1. Volgens systematische procedures (gebaseerd op regels)
2. Op objectieve wijze
3. Getoetste en falsifieerbare kennis
4. Volgt een bepaalde cyclus
Welke aanpak?
1. Systematische procedures
o Onderzoek = methodisch
o Steeds gebaseerd op gestructureerde, empirische observatie
o Systematiek laat toe dat onderzoek herhaalbaar is
o Voorkomt ‘lukrake’ pogingen om kennis te verzamelen
2. Objectiviteit
o Onbevooroordeeld en objectief observeren, analyseren en rapporteren
o Relatief: zekere mate van subjectiviteit = onvermijdelijk zeker in sociale
wetenschappen waar onderzoeker deel uitmaakt van de samenleving die hij
onderzoekt
o Intersubjectiviteit
3. Toetsbaar en falsifieerbaar
o Onderzoek moet geverifieerd kunnen worden
§ Bewijsvoering moet altijd uitgedaagd en bevraagd kunnen worden
§ Alle kennis is tijdelijk
-> wetenschappelijke kennis moet gedeeld worden en openbaar zijn om eventuele
onjuistheid te kunnen controleren
o Peer-review
4. Volgens de onderzoekscyclus
1. Onderwerp
2. Onderzoeksvraag
3. Onderzoeksplan
4. Data verzamelen: kwantitatieve of kwalitatieve data
5. Data-analyse
6. Interpretatie
7. Rapportering
4
,Alternatieve bronnen van kennis
Verschillende bronnen:
• Eigen waarnemingen en ervaringen:
o observatie gaat meestal vertekend zijn door je eigen ervaring (bv je bent omgereden
door een vrachtwagen, dan zijn alle vrachtwagen roekeloos en ga je de voorzichtige
niet opmerken door de slechte ervaring)
• (Sociale) media:
o media kan gebruik maken van gefundeerd wetenschappelijk onderzoek
MAAR kan ook niet doen
-> media is laatste tijd meer vluchtig en minder secuur
• Ideologieën (cultureel & religieus)
o voldoet niet aan criteria wetenschappelijk onderzoek: niet toetsbaar
Positie van mens- en maatschappijwetenschappen
• Alfa- en betawetenschappen
o Scheiding tussen natuur- en geesteswetenschappen
§ Natuur- of betawetenschappen: natuurwetten
§ Geestes- of alfawetenschappen: studie van product menselijk handelen
§ Product van de 19de eeuw
• Charles P. Snow (1959) “The Two Cultures”
=> klaagt aan dat er te veel middelen gaan naar de
geesteswetenschappen, men moet meer investeren in
natuurwetenschappen om de maatschappij vooruit te brengen
=> strijd om middelen tussen de 2 wetenschappen
o Methodestrijd:
§ Exacte wetenschappen gebruikt de natuurwetenschappelijke methode, vaak
gebaseerd op experimenteel onderzoek
=> bestuderen de natuur
§ Geesteswetenschappen proberen te interpreteren
=> onderzoeken producten van het menselijk handelen
o De scheiding tussen alfa- en betawetenschappen heeft historisch grote invloed
uitgeoefend op de methodestrijd binnen de mens- en maatschappijwetenschappen
• Gammawetenschappen: sociale wetenschappen
o Komen vooral in de loop van de 20ste eeuw tot stand
§ Jerome Kagan (2009) “The three cultures”
o Gammawetenschappen & gammacanon: studie van menselijk handelen
§ Methodologie is een belangrijk onderdeel van elke discipline
o Methodestrijd binnen de gammawetenschappen, 2 stromingen:
1. Natuurwetenschappelijke methode overnemen
-> objectief waarnemen, wetten detecteren in de sociale maatschappij
2. Niet waar WANT mens heeft rede:
-> interpreteert en geeft betekenis aan zijn realiteit
-> niet te onderzoeken via de natuurwetenschappelijke methode
-> onderzoeker moet inleven
5
, Methodestrijd
• W. Dilthey:
o Sociale wetenschappen: eigen methodologische grond
o Object sociale wetenschappen kan niet benaderd worden via experimentele methode
(natuurwetenschappen) of introspectie (geesteswetenschappen)
o Menselijke vrije wil laat zich niet in wetmatigheden vertalen
o Begrijpen in historische context
• E. Durkheim
o Sociale fenomenen voltrekken zich volgens onderliggende wetmatigheden
• M. Weber
o Sociale verschijnselen gedetermineerd door sociale wetmatigheden en product van
menselijke wil
Context van sociaal onderzoek
• Sociaal onderzoek vindt niet plaats in een vacuüm, maar in een context
o Bepalende elementen van die context?
§ Theorieën
§ Bestaande kennis
§ Visie op de relatie tussen theorie en onderzoek
§ Epistemologische beschouwingen
§ Ontologische beschouwingen
§ Ethische beschouwingen
§ Doel onderzoek
§ Politieke context
§ Persoonlijkheid van de onderzoeker
6
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller spookslotje. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.48. You're not tied to anything after your purchase.
