Deze samenvatting legt duidelijk aan de hand van afbeeldingen de volgende begrippen uit:
- de gelaagde atmosfeer
- onstaan van broeikasgassen in de atmosfeer + gevolgen
- ozonlaag
- stralingsbalans
Thema Atmosfeer
6. De atmosfeer: opbouw, straling en temperatuur
6.1. Een gelaagde gassfeer
Atmosfeer of dampkring = Een laag die de aarde omgeeft en bestaat uit verschillende gassen die op
de aarde worden gehouden door zwaartekracht.
Aurora Polaris (poollicht) ontstaat wanneer geladen deeltjes, afkomstig van de zonne-energie, botsen
op deeltjes in de atmosfeer. De kleur is afhankelijk van de soort deeltjes waarop het botst.
Ozonlaag = een laag bestaande uit ozon (O 3 ) rond de aarde op een hoogte van 15-35 km. Het houdt
het schadelijkste deel van de UV-straling uit het zonlicht tegen. (goede ozon in de stratosfeer, slechte
ozon in troposfeer)
Temperatuur als Hoogte (km) Eigenschappen
hoogte stijgt
Exosfeer > 1000 km - Gasdeeltjes kunnen aan de
atmosfeer ontsnappen
Thermopauze 700-1000 km
Thermosfeer Temperatuur stijgt 80/85-700 km - Poollicht
veel - Terugkaatsing radiogolven + ISS
(400 km)
- Hoge temperatuur
- Internationale afspraak voor de
bovenste grens van de atmosfeer
en start van de ruimte
Mesopauze - Dieptepunt van -100°C
Mesosfeer Temperatuur daalt 50-80/85 km - Meteoren
Stratopauze
Stratosfeer Temperatuur stijgt 6/18-50 km - Ozonlaag
- Hoge temperatuur
Tropopauze - Lijnvluchten
Troposfeer Temperatuur daalt 0-6/18 km - Meeste gassen
- Weersfeer
- Lijnvluchten
, - Een verhoogd CO2-gehalte in de atmosfeer veroorzaakt een hogere gemiddelde temperatuur
t.g.v. het broeikaseffect (zie hoge gemiddelde temperatuur Venus). Waarom is de gemiddelde
temperatuur van Mars dan maar -60°C?
De lage atmosferische druk zorgt dat het koud blijft.
Druk stijgt => temperatuur stijgen (deeltjes bewegen sneller)
Druk daalt => temperatuur dalen
- Waarom daalt het CO2-gehalte in de atmosfeer drastisch tussen 4,5 en 3,3 miljard jaar
geleden?
Het ontstaan van de oceanen: H20 + CO2 -> H2CO3 (koolzuurgas)
- De samenstelling van de atmosfeer vandaag
78%: N2
21%:O2
1%: rest
Functies van de atmosfeer
Bestanddelen Belang voor weer en klimaat Functies/oorsprong
N2 Meest voorkomende gas in de Noodzakelijk voor plantengroei
atmosfeer
Stofdeeltjes Verstrooien veel zonlicht - Afkomstig van winderosie, vulkanisme en (al
vormen condesatiekernen nodig dan niet menselijke) verbranding
voor wolkenvorming
CO2 Broeikasgas Industrie, verkeer, vulkaanuitbarsting, fauna
en flora EN gebruikt door planten voor
fotosynthese, verhoogt door ontbossing en
verbranding fossiele brandstoffen.
O3 Absorbeert UV-straling Vernietigd door CFK’s
(chloorfluorkoolwaterstoffen)
Waterdamp Wolkenvorming en neerslag Wordt soms opgeslagen als sneeuw en ijs, is
ook een broeikasgas
Vervuilende Veroorzaken zure regen EN Industrie, verkeer, vulkaanuitbarsting, fauna
stoffen broeikasgas en flora
(zwaveldioxide en
methaan)
O2 Tweede meest voorkomende gas Komt vrij door fotosynthese en vermindert
in de atmosfeer EN absorbeert door ontbossing
UV-licht
In de jaren ’90 zorgden CFK’s voor de afbraak van
O3 in de stratosfeer. Waarom?
Chloor veroorzaakt een vicieuze cyclus die de
ozonlaag afbreekt.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller yenthel1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.00. You're not tied to anything after your purchase.
