Summary
Samenvatting Socialezekerheidsrecht
- Course
- Institution
Samenvatting van het vak socialezekerheidsrecht gegeven door prof Jorens aan de Ugent.
[Show more]
20 reviews
By: bosleeuwaert • 5 year ago
By: jaronroose • 5 year ago
By: marthedelodder • 5 year ago
By: MarieLawStudent • 5 year ago
By: MarieLawStudent • 5 year ago
Literally cut and pasted the powerpoint
By: eq • 5 year ago
By: frankyyy2000 • 5 year ago
By: ferrevanhauwermeiren • 5 year ago
Seller
Follow
rechtenstudent96
Reviews received
Content preview
SocialezekerheidsrechtAJ: 2018-2019
Rechtenstudent96
UGENT |
,Inhoudsopgave
1. INLEIDING ................................................................................................................................ 6
1.1. WHAT’S IN A NAME .................................................................................................................... 6
1.2. INHOUDELIJKE OMSCHRIJVING ...................................................................................................... 6
1.2.1. WAT? .......................................................................................................................................... 6
1.2.2. WIE? ......................................................................................................................................... 11
1.2.3. HOE? ......................................................................................................................................... 11
1.3. DE PYRAMIDE VAN DE SOCIALE ZEKERHEID ..................................................................................... 12
2. HISTORISCH OVERZICHT VAN DE SOCIALE ZEKERHEID ............................................................. 13
2.1. 19E EEUW .............................................................................................................................. 14
2.2. EIND 19E - BEGIN 20E EEUW ...................................................................................................... 14
2.3. WO I - WO II ......................................................................................................................... 15
2.4. NA WO II .............................................................................................................................. 16
2.5. DE 21E EEUW: “OP ZOEK NAAR GROTE HERVORMINGEN? VELE DENKPISTES … ACTIEVE WELVAARTSTAAT” .. 17
3. DE BELGISCHE VISIE OP DE SOCIALE ZEKERHEID ...................................................................... 18
3.1. LANDEN EN HUN SYSTEMEN ....................................................................................................... 19
3.1.1. ANGELSAKSISCHE MODEL (LIBERALE)................................................................................................ 19
3.1.2. SCANDINAVISCHE MODEL (SOCIAAL-DEMOCRATISCH) ......................................................................... 20
3.1.3. CONTINENTALE MODEL (KATHOLIEKE INVLOED) ................................................................................. 20
4. DE FINANCIERING VAN DE SOCIALE ZEKERHEID: DE UITDAGINGEN ......................................... 21
4.1. VERHOUDING TUSSEN BIJDRAGEN EN HET STAATSBUDGET ................................................................. 23
5. ADMINISTRATIEVE ORGANISATIE VAN DE SOCIALE ZEKERHEID .............................................. 24
5.1. KRUISPUNTBANK VAN DE SOCIALE ZEKERHEID .................................................................................... 25
5.1.1. BASISPRINCIPES............................................................................................................................ 25
5.1.2. STRUCTUUR................................................................................................................................. 26
Pagina 1 van 169
,5.1.3. E-GOVERNMENT .......................................................................................................................... 27
6. ORGANISATIE VAN DE ZELFSTANDIGEN .................................................................................. 27
7. GEFEDERALISEERDE ENTITEITEN ............................................................................................. 28
8. DE VLAAMSE SOCIALE BESCHERMING..................................................................................... 31
9. AUTONOME INSTELLINGEN .................................................................................................... 33
10. PRIVATE MEEWERKENDE INSTELLINGEN ............................................................................... 34
11. DE SOCIALE SECRETARIATEN VAN DE WERKGEVERS ............................................................. 35
12. DE VERHOUDING TUSSEN ALLE INSTELLINGEN EN DE SOCIAAL VERZEKERDE......................... 36
13. FINANCIERING VAN DE SOCIALE ZEKERHEID ......................................................................... 38
13.1. BRONNEN ............................................................................................................................ 38
13.2. FINANCIERING GLOBAAL BEHEER (GAAT NIET GEVRAAGD WORDEN) ................................................... 38
13.3. FINANCIERINGSWET 2017 ....................................................................................................... 39
13.4. BETALING VAN BIJDRAGE: VERPLICHTINGEN VOOR WERKGEVER ........................................................ 41
13.5. TRENDS ............................................................................................................................... 42
WAAR GAAT HET OVER ALS WE HET OVER SOCIALE ZEKERHEID EN LOON HEBBEN? ................................................. 43
LOON ...................................................................................................................................................... 43
14. TOEPASSINGSGEBIED VAN DE SOCIALE ZEKERHEID ............................................................... 49
14.1. RECHTHEBBENDEN ................................................................................................................. 49
ALGEMENE BEGINSELENWET SOCIALE ZEKERHEID - WERKNEMERS ...................................................................... 50
15. EEN AANTAL UITBREIDINGEN VAN HET TOEPASSINGSGEBIED RSZ-WET ................................ 55
VOORBEELDEN .................................................................................................................................. 55
16. UITSLUITINGEN UIT DE TOEPASSING VAN DE RSZ-WETGEVING ............................................. 57
Pagina 2 van 169
,VOORBEELDEN .................................................................................................................................. 57
17. TOEPASSINGSGEBIED SOCIALE ZEKERHEID ZELFSTANDIGEN.................................................. 58
18. TOEPASSINGSGEBIED SOCIALE ZEKERHEID OVERHEIDSPERSONEEL ....................................... 60
19. DE RISICO’S: ARBEIDSONGESCHIKTHEID ............................................................................... 61
19.1. ARBEIDSONGESCHIKTHEIDSUITKERINGEN: VOOR WIE? .................................................................... 62
WIE IS ER VERZEKERD? ............................................................................................................................... 62
ALGEMENE VOORWAARDEN ........................................................................................................................ 62
20. DE RISICO’S: ARBEIDSONGESCHIKTHEID ZIV-WETGEVING: BEGRIP EN VOORWAARDEN ........ 63
20.1. DEFINITIE ARTIKEL 100 (WERKNEMERS) ...................................................................................... 63
20.2. VOORWAARDEN .................................................................................................................... 63
20.3. ZELFSTANDIGEN ..................................................................................................................... 66
VERSCHILPUNTEN MET WERKNEMERS:........................................................................................................... 67
21. DE RISICO’S: ARBEIDSONGESCHIKTHEID - ARBEIDSONGEVALLENWETGEVING: BEGRIP EN
VOORWAARDEN ........................................................................................................................... 68
21.1. VOORWAARDEN .................................................................................................................... 70
21.1.1. ARBEIDSWEGONGEVAL ................................................................................................................ 73
22. DE RISICO’S: ARBEIDSONGESCHIKTHEID - BEROEPSZIEKTEN.................................................. 75
ASBESTFONDS ........................................................................................................................................... 76
WAT ALS U EEN BEROEPSZIEKTE HEEFT? ......................................................................................................... 77
23. DE RISICO’S: ARBEIDSONGESCHIKTHEID - UITKERINGEN EN LOONBEGRIP............................. 78
23.1. HOE SCHADE DOOR ARBEIDSONGESCHIKTHEID VERGOEDEN? ........................................................... 78
23.2. SCHADE IN HET KADER VAN HET ARBEIDSONGEVAL ........................................................................ 78
24. DE RISICO’S: ARBEIDSONGESCHIKTHEID - CUMULATIE .......................................................... 88
Pagina 3 van 169
,25. PROCEDURE VASTSTELLING ................................................................................................. 96
26. WAT NA DE ARBEIDSONGESCHIKTHEID? GEVOLGEN? ........................................................... 99
27. ZIEKTEVERZEKERING- GEZONDHEIDSKOSTEN...................................................................... 101
A. VOOR WIE?............................................................................................................................. 101
28. ONS GEZONDHEIDSSYSTEEM: DE KENMERKEN VAN ONS GEZONDHEIDSSYSTEEM ............. 102
29. WERKELOOSHEID ............................................................................................................... 114
RECHT OP WERKELOOSHEIDSUITKERINGEN............................................................................................. 114
1. TOELAATBAARHEIDVEREISTEN............................................................................................................. 115
2. TOEKENNINGSVOORWAARDEN ........................................................................................................... 117
DE WERKELOOSHEIDSUITKERINGEN ...................................................................................................... 127
VOLTIJDS/DEELTIJDS? (ART. 28 WL-BESLUIT) ............................................................................................... 127
GEZINSSITUATIE (ART. 59-64 TOEPASSINGSBESLUIT) ..................................................................................... 128
HOOGTE VAN HET INKOMEN ...................................................................................................................... 130
WERKLOOSHEIDSPERIODE (ART. 114) ......................................................................................................... 130
VOLLEDIGE OF TIJDELIJKE WERKLOOSHEID .................................................................................................... 131
RECHT OP WERKELOOSHEIDSUITKERINGEN: ZELFSTANDIGEN ...................................................................... 133
RECHT OP WERKLOOSHEIDSUITKERINGEN: SWT ..................................................................................... 135
30. PENSIOENEN ...................................................................................................................... 136
DE PENSIOENREGELING: VOORWAARDEN .............................................................................................. 137
PENSIOENEN: CUMULATIE.................................................................................................................. 142
PENSIOENEN: PRESTATIES .................................................................................................................. 143
PENSIOENEN: AANVULLENDE PENSIOENEN............................................................................................. 145
31. GEZINSBIJSLAGEN ............................................................................................................... 149
PRESTATIES: : GEZINSBIJSLAGEN ......................................................................................................... 150
32. SOCIALE BIJSTAND .............................................................................................................. 152
Pagina 4 van 169
,33. INTERNATIONALISERING .................................................................................................... 163
Pagina 5 van 169
,Socialezekerheidsrecht
1. Inleiding
1.1. What’s in a name
Het socialezekerheidsrecht heeft niet echt een definitie. Er worden veel verschillende termen door
elkaar gebruikt wanneer men het over het SZR heeft: sociaal recht, sociaal statuut, sociale verzkering,
social welfare, …
1.2. Inhoudelijke omschrijving
1.2.1. Wat?
Indien we over zekerheid spreken, hebben we het over de sociale kwestie. In Afrika spreken ze over
bestaansbeveiliging, wat een mooie omschrijving is van het begrip. Maar tegen wat worden we nu
beveiligd? Voor wat wordt er een zekerheid geboden?
A. De traditionele risico’s
• Enge visie = de 9 traditionele risico’s omvatten de enge visie van het SZR samen met het
arbeidsrecht, de 9 risico’s omvatten:
1. Medische zorgen
2. Loonvervanging bij ziekte
3. Werkloosheid
4. Ouderdom
5. Arbeidsongevallen
6. Gezinslast
7. Moederschapsbescherming
8. Invaliditeit
9. Overlijden
• Ruime visie= omvat de sociale bijstand, de gezondheidszorg, de huisvesting, jeugdbescherming,
… De dag van vandaag grijpt men terug naar deze visie
Sociale zekerheid is tevens ook een ruim begrip, sommige landen benoemen zichzelf een sociale
rechtstaat, dit is een staat waarin de sociale belangen centraal staan, bv. Duitsland.
Het begrip dringt ook door tot in het Europese recht, het Europees sociaal handvest voorziet namelijk
in enkele minimumnormen die het welzijn en de welvaart van de mens beschermen. Dit gaat veel breder
dan de 9 traditionele risico’s.
Pagina 6 van 169
,De term sociale zekerheid werd voor het eerst gebruikt in de US Social Security Act of 1935, hier wordt
bepaald dat de staat bescherming biedt voor risico’s die door de maatschappij als algemeen beschouwd
worden, het kan gaan om een verlies van inkomsten en bepaalde kosten. Hier werd de eerste keer een
element van solidariteit aangebracht. We moeten elkaar beschermen.
Zoals hierboven vermeld zijn er 9 traditionele risico’s, maar wordt het niet eens tijd om de risico’s te
herdefniëren aangezien het ILO als bestaat van 1952? In Vlaanderen hebben we een 10e risico, nl. de
zelfredzaamheid.
Ø Wat dekt dit nu precies? Dit is de Vlaamse Zorgverzekering, mensen die niet meer voor
zichzelf kunnen zorgen, worden hierdoor gedekt. De ziekteverzekering dekt dit niet, want het
zijn geen medische kosten. Bij de zelfredzaamheid gaat het om zorg dat aan u verleend wordt.
Ø Wat met het recht op vrije tijd? Zou hier een verzekering voor voorzien moeten worden;
mensen werken te veel, combinatie met het gezin wordt vaak moeilijk. Dit is geen risico dat
gedekt wordt.
Ook over arbeidsongevallen (private verzekering? ), overlevingspensioenen, sociale zekerheid op basis
van iemand anders rechten, … bestaat er discussie binnen het SZR, er zijn echter geen bepalingen over
huisvesting of opleiding, … Het ILO is een oude tekst ingebed in tijdsgeest (vnl. voor actieve bevolking).
Ten slotte bestaat er ook de EU-aanbeveling 92/442 convergentie doelstellingen en beleid sociale
bescherming, deze stelt enkele doelstellingen voorop voor de sociale zekerheid:
• Een inkomstenpeil garanderen dat een menswaardig leven mogelijk maakt;
• In aanmerking te laten komen voor de stelsels ter bescherming van de volksgezondheid;
• De sociale integratie bevorderen alsook de integratie op de arbeidsmarkt van degenen die in
staat zijn betaalde arbeid te verrichten;
• Aan werknemers, wanneer zij wegens pensionering hun activiteit beëindigen dan wel deze
wegens ziekte, ongeval,
• Moederschap , invaliditeit of werkloosheid moeten onderbreken, een vervangingsinkomen
toekennen;:
• De mogelijkheid onderzoeken om een passende sociale bescherming voor zelfstandigen tot
stand te brengen en/ of te ontwikkelen
Pagina 7 van 169
,B. Wat met de sociale bijstand?
Sociale bijstand is niet gelijk aan sociale zekerheid, de sociale bijstand zorgt voor een
minimumtegemoetkoming voor zowel mensen in armoede, als mensen met een beperking, … Het is
een recht op maatschappelijke integratie (RMI). Hieronder verstaat mijn bijvoorbeeld het leefloon, dit
is eigenlijk een verkeerde term want het is namelijk geen loon. Het maatschappelijk welzijn van de
burger is van zeer groot belang, onder sociale bijstand verstaat men ook: gewaarborgde gezinsbijslag,
gewaarborgd inkomen voor bejaarden (nu is er een inkomensgarantie voor ouderen).
De sociale bijstand vindt zijn oorsprong in de liefdadigheid, vandaag de dag is dat zeker niet meer zo. U
slaat gewoon uw wetboek open, leest de voorwaarden en indien u eraan voldoet kan u sociale bijstand
krijgen. De uitkeringen zijn niet meer discretionair, maar zijn gebaseerd op een recht.
Vandaag de dag wordt er vaak gepleit om delen van de sociale bijstand op te nemen in het sociale
zekerheidsrecht.
We hebben ook ooit een wet gemaakt betreffende de algemene beginselen van de sociale zekerheid
voor werknemers, deze bevat een opsomming van bepaalde principes.
Bijvoorbeeld overzeese sociale zekerheid: u wil zekerheid behouden indien u in het buitenland
gaat werken.
C. Sociale zekerheid als mensenrecht?
Er is meer en meer sprake over een recht op sociale zekerheid, het eerste hoort men hier over in het
UVRM (politieke verklaring, niet verwarren met EVRM). Het gaat om een basisbescherming, maar wat
houdt dit recht in?
• Wil de vrijheid van het individu, in het geval bedreigd door sociale risico’s, versterken. Gelijke
mogelijkheden voor iedereen.
• We krijgen nu universele rechten en dus handelen staten niet meer onafhankelijk van elkaar
maar als speler van een internationale gemeenschap. Zeker door de Europeanisatie worden de
bewoners centraal gesteld als bestemmeling van de solidariteit
• Leidt tot zekere verplichtingen: sociale instellingen moeten via politieke en wettelijke acties een
positieve vrijheid creëren: dit geldt voor alle rechten! Interventie ven de overheid is een
impliciete veronderstelling: Universele Rechten voor leden van de menselijke beschaving die
binnen een structuur samenleven en samenwerken! Elk universeel recht veronderstelt enige
voorwaarden die men moet naleven maar dus ook verplichtingen voor betrokkene! Stelt
rechten en verplichtingen in voor zowel overheid als de rechthebbende.
Pagina 8 van 169
, • Er ontstaan hierdoor richtsnoeren voor wetgevende actie met vaak onder elk internationaal
instrument een eigen supervisie-instrument: men verplicht er zich toe de volledige naleving van
de rechten op een progressieve wijze na te streven!
Hierdoor ontstaat een verplichting voor de staat tot een minimale bescherming, iedereen heeft er een
recht op; iedereen heeft er toegang tot. Men moet met gelijke kansen kunnen toetreden tot die sociale
zekerheid. Conceptueel helpt dit mensenrecht ons niet, want het is eigenlijk niet afdwingbaar. Het
UVRM is slechts een een politieke verklaring. Het herinnert staten er wel aan dat er een nood is om een
systeem uit te bouwen voor eenieder. Indien men deze verklaring links liet liggen, gaf dat geen goed
signaal naar de rest van de wereld.
Het UVRM beschreef deze bescherming ook maar zeer vaag, er was geen concrete invulling omtrent de
sociale zekerheid, deze zou verschaft moeten worden door het ILO.
In latere documenten krijgen we een verdragsrechtelijke erkenning van recht op sociale zekerheid:
• Internationaal vlak: IVESCR (artikel 9) en IAO conventies (102 e.a.)…
• Europees vlak:
o Raad van Europa: (Herzien) Europees Sociaal Handvest (art. 12) en de Europese
Code inzake sociale zekerheid en zijn protocol; EVRM (onrechtstreekse rol)
o Europese Unie: Handvest Grondrechten van de Unie (art. 34)
Het concrete vraagstuk bleef wel of de sociale grondrechten afdwingbaar waren; waren ze een positieve
verplichting van de staat? Hier is veel discussie over geweest, de afdwingbaarheid is namelijk iets dat
evolueert. Het EU handvest zou niet de bedoeling gehad hebben om rechten te verschaffen aan de
burgers, maar om plichten op te leggen aan de lidstaten. Schakelt dit de rechtstreekse werking dan niet
uit?
Het Handvest van de Grondrechten van de Unie is bindend, maar er wordt nog steeds de vraag gesteld
wie de bestemmeling is, de Unie? Of de lidstaten? Er zou in elk geval geen sprake zijn van horizontale
werking.
Het EVRM heeft een speciale plek in dit verhaal, het is namelijk ook van toepassing verklaard in sociale
zekerheidszaken. Het EVRM handelt over burgerlijke en politieke rechten maar art. 1 van Aanvullend
Protocol nr. 1 beschermt het ongestoord genot van iemand zijn eigendom in samenhang met Artikel 14
(non-discriminatieprincipe), nl. ongeacht wijze van financiering (bijdragen/belasting) vallen soc. Zek.
rechten onder art. 1, dit artikel verplicht niet om een sociaalzekerheidssysteem in te stellen maar als er
één is, is er bescherming: wie de voorwaarden vervult (of gerechtvaardigde verwachtingen heeft), kan
Pagina 9 van 169
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller rechtenstudent96. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.77. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
64438 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now