Diagnostiek en Interventie in het Onderwijs (PABAA214)
Summary
Samenvatting Handboek diagnostiek in de leerlingenbegeleiding - H18 - Begaafde leerlingen
68 views 1 purchase
Course
Diagnostiek en Interventie in het Onderwijs (PABAA214)
Institution
Rijksuniversiteit Groningen (RuG)
Book
Handboek diagnostiek in de leerlingenbegeleiding
Samenvatting van Hoofdstuk 18 van het boek 'Handboek diagnostiek in de leerlingenbegeleiding' van Karine Verschueren en Helma Koomen. Je kunt ook een bundel downloaden met hierin ook Hoofdstuk 1, 5, 6, 7, 9 en 17 uit ditzelfde boek en een bundel met de overige tentamenstof voor dit vak.
Diagnostiek en Interventie in het Onderwijs (PABAA214)
All documents for this subject (21)
Seller
Follow
knoopsanne
Reviews received
Content preview
Handboek diagnostiek in de leerlingenbegeleiding
Hoofdstuk 18: Begaafde leerlingen
In de jaren 80 en 90 ontstond in Nederland en Vlaanderen steeds meer publieke aandacht voor begaafde
kinderen, thuis en op school. Hoogbegaafdheid werd op de kaart gezet. Tegenwoordig besteden overheid,
wetenschap en uitgevers expliciet aandacht aan hoogbegaafdheid. Nederlandse onderzoeksintstellingen
tonen wetenschappelijke interesse in de (neuro)cognitieve en psychosociale ontwikkeling van deze groep
kinderen.
Aandacht voor (hoog)begaafdheid wordt door scholen in diverse vormen gerealiseerd (‘plusklassen’,
‘kangoeroeklassen’ of ‘klimopklassen’, begaafdheidsprofielscholen en de ‘Leonardoschool). Ondanks deze
positieve ontwikkelingen wordt in 2011 opnieuw geconstateerd dat hoogbegaafde leerlingen in het
Nederlandse onderwijs niet bereiken wat zij op basis van aanleg zouden kunnen en willen bereiken. Er
blijft dus een spanningsveld bestaan tussen enerzijds de beleidsontwikkeling en anderzijds de dagelijkse
schoolpraktijk. Dai en collega’s pleiten voor meer samenwerking tussen onderzoek naar onderwijs voor
excellentie leerlingen en onderzoek naar voorspellers en kenmerken van excellentie. Zolang deze lijnen
elkaar niet ontmoeten, zullen ouders en leraren blijven zoeken naar wegen waarlangs talent gerealiseerd
kan worden. Bij die zoektocht zullen vaak gedragswetenschappers in geschakeld worden. Adviezen
hebben echter alleen kans van slagen als op een school zowel bereidheid als kennis en vaardigheden
aanwezig zijn met betrekking tot de aanpak en omgang van begaafde leerlingen.
Het begrip hoogbegaafdheid
Er zijn twee stromingen te onderscheiden in de wetenschap rond de definitie van hoogbegaafdheid:
1. Hoogbegaafdheid als een aanleg, een dispositie waarmee de mens wordt geboren (een
aangeboren intellectueel potentieel dat moet worden aangesproken en geoefend).
2. Hoogbegaafdheid als aantoonbaar gedrag (de substantiële bedrage die iemand levert op een
bepaald gebied is belangrijk).
Sternberg gaf met het Pentagonal Model een aanzet voor criteria om gedrag als begaafd te kwalificeren:
- excellentie (superieur op één of meer gebieden)
- zeldzaamheid
- productiviteit (het talent moet worden omgezet in resultaatgericht, productief gedrag)
- aantoonbaarheid (m.b.v. valide tests of middelen)
- waardering
De term hoogbegaafdheid wordt soms gebruikt om te verwijzen naar de potentie c.q. het talent, dan
weer om te verwijzen naar excellente prestaties c.q. gedrag. Toch bestaat onder wetenschappers
consensus over het feit dat het bij kinderen gaat om een dynamisch construct dat tot ontwikkeling moet
worden gebracht.
Theorieën en modellen
- Terman: intelligentie alleen is niet voldoende om
(hoog)begaafd gedrag te verklaren of te voorspellen
- Mönks: triadisch interdepentiemodel (zie hiernaast),
door het samenspel van de zes factoren is er sprake
van hoogbegaafdheid (buitengewone capaciteiten)
Kritiek: de betrekkingen tussen de factoren
zijn niet gespecificeerd en de
omgevingsfactoren hebben altijd op alle
gedrag en eigenschappen van een leerling invloed
, - Model van Heller (zie hieronder): individuen kunnen aanleg ofwel dispositie hebben voor
begaafdheid op één (en soms meer dan één) gebied. Door een samenspel komt het individu tot
prestaties (gedrag). Talent factors als voorspellers van prestaties.
- Ziegler en Perleth breidden het model van Heller uit met de component actief leerproces.
Daarmee kreeg begaafdheid een dynamisch karakter. Het idee werd verder uitgewerkt tot een
voorstel voor een holistische aanpak: actiotopemodel (in interactie met de omgeving maakt de
begaafde leerling zich steeds meer handelingsrepertoire eigen dat nodig is voor het leveren van
excellente prestaties op een bepaald gebied).
- Gagné: Differentiated Model of Giftedness and Talent (DMGT), benadrukt dat er ook sprake is van
een ontwikkeling waarin een biologische aanleg door leren en oefenen getransformeerd wordt in
excellente prestatie (talents).
- Span: concretisering van de transformatie van aanleg tot prestatie (ontwikkelingsvoorsprong
ruim en gevarieerd kennisbestand expertise op een bepaald terrein)
- Subotnik, Olszweski en Worell: Mega-model of talent development (zie volgende pagina) op basis
van de volgende uitgangsputnen:
aanleg speelt een rol, maar capaciteiten zijn vormbaar
ieder domein heeft een eigen ontwikkelingstraject
in iedere fase moet de omgeving zorgen voor kansen en mogelijkheden en het individu
moet geboden kansen willen pakken
psychosociale factoren spelen een beslissende rol bij het succesvol ontwikkelen van
talent
eminentie (een bijzondere wijze van het verbeteren en verfraaien van het
maatschappelijk leven) is het uiteindelijke doel van onderwijs aan hoogbegaafde
leerlingen
Subotniks en collega’s onderscheiden een aantal lagen:
a. ieder domein (academisch, sport, wetenschap, etc.) heeft een eigen ontwikkelingstraject
met een verschillend startpunt, een eigen hoogtepunt en eindtijd
b. begaafdheid in een domein manifesteert zich aanvankelijk als potentieel, daarna al
prestatie en tot slot, in de volwassenheid als eminentie
c. tijdens het proces van talentontwikkeling zijn er in elk domein momenten van transitie en
transformatie, deze momenten van transitie zijn te onderscheiden door drie niveaus:
d. (1) creativiteit
e. (2) de verschuiving van de nadruk van ‘persoon’ naar ‘proces’ tot ‘product’
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller knoopsanne. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.35. You're not tied to anything after your purchase.
